Türkçe Bilgi: Abbas Hilmi

ABBÂS HİLMİ-I, On dokuzuncu asrın ortalarında Osmanlıların Mısır valilerinden. Babası Ahmed Tosun Paşa’dır. Vehhabiler üzerine sefer yapıp, onların fitne hareketlerine mani olmak için vazifelendirilen Mehmed Ali Paşa’nın çok sevdiği torunudur. 1813 (H. 1228)’de Cidde’de doğdu. Mısır’da yetişti. Abbas Hilmi, amcası İbrahim Paşa’nın 1848 (H. 1264) senesinde vefatı üzerine Mısır valiliğine tayin edildi. Bu sırada Osmanlılarda Tanzimat devri başlatılmış ve Mısır’da da Avrupa’nın te’siri ile bir takım reformlar yapılmaya başlanmış, Avrupai tarzda bazı müesseseler açılmıştı. Avrupalıların menfaatlerine olan işlere, Abbas Hilmi karşı çıktı. Reformlara uyularak açılan bu nev’iden bir takım kuruluşları kapattı. Bu kuruluşlarda misyoner gibi faaliyet gösteren pek çok Avrupalı danışman ve eğitimciyi vazifelerinden aldı. Devrin alimlerinden Tahtavi’yi 1850 senesinde Hartum’a gönderip, bir medrese açmasını istedi. Diğer taraftan masrafları kontrol altına aldığı gibi, vergilerde indirim yaparak halkın İktisadi durumunu oldukça iyi bir hale getirdi. Kahire’de bir harb okulu kurdu. Abbas Hilmi, Tanzimat fermanının Mısır’da tatbik edilmesine önce razı olmadı. Sonra İstanbul’dan Mısır’a gönderilen Fuad Paşa vasıtasıyla ferman Mısır’da da ilan edildi. İngiliz propagandasına kanan Abbas Hilmi, dedesi zamanında takib edilen Fransız politikasının zararlı olduğuna kanaat getirerek İngilizlerle anlaşma içine girdi. Onun zamanında bir İngiliz kumpanyası (şirketi), Kahire ile iskenderiye arasında demir yolu inşaatına başladı ve 1853’de tamamladı. Böylece İngilizler, kısa yoldan Mısır içlerine ulaşma fırsatını da elde ettiler. Abbas Hilmi, dedesi Mehmed Ali Paşa’ya verilen fermanı değiştirerek, valiliğe, ailenin en yaşlısının geçmesi usulünü kaldırmak ve kendi yerine oğlu İbrahim Paşa’yı bırakmak istiyordu. Bu maksadla oğlunu Abdülmecid Han’a damad yaptı. Fakat vefat etmesi ile bu işi gerçekleştiremedi. Abbas Hilmi, Kırım harbinde Osmanlı sultanı Abdülmecid Han’a yirmi bin kişilik bir ordu ve bir donanma göndererek yardımda bulundu. Bu yardımı gönderdiği sıralarda Kahire’deki köşkünde aniden öldü. Zehirlenerek öldürüldüğü de rivayet edilmektedir. 1) Başbakanlık Arşivi (Mısır İradeleri, No: 581, 583) 2) Tezakir (A, Cevdet Paşa, Nşr. Cavid Baysun, Ankara-1953); Kısım, 1-13, sh. 8, 9, 13, 40, 41 3) Tarih (A. Lütfü Efendi, Nşr. Münir Aktepe, İstanbul-1984); cild-9, sh. 28-31 4) El-A’lam (Hayreddin Zirikli, Beyrut); cild-3, sh. 261 5) Rehber Ansiklopedisi; cild-1, sh. 6 Kaynak: Osmanlı Tarihi Ansiklopedisi

Abbas Hilmi

Abbas Hilmi Hakkında Detaylı Bilgi

Görüşler ve Yorumlar