Aleviliğin Inanç ve Ibadet Esasları

Kısaca: Alevilik günümüze sözlü ve yazılı olmak üzere iki kaynaktan ulaşmıştır. Sözlü gelenek nesilden nesile aktarılan bilgi ve uygulamalar ve Dedelerin günümüze ulaştırdığı bilgiler şeklinde günümüze ulaşmıştır. Sünni kitlelerin aksine eğitim kurumlarından yoksun kalan Aleviler inanç, gelenek ve kültürlerini daha çok bu yolla günümüze ulaştırmışlardır. Çevreyi temsil eden ve göçebe/ yarı göçebe kitlelerin oluşturduğu bu gruplar, resmi din anlayışına karşı bir dinsel anlayışı, yani heterodoksiyi te ...devamı ☟

Alevilik günümüze sözlü ve yazılı olmak üzere iki kaynaktan ulaşmıştır. Sözlü gelenek nesilden nesile aktarılan bilgi ve uygulamalar ve Dedelerin günümüze ulaştırdığı bilgiler şeklinde günümüze ulaşmıştır. Sünni kitlelerin aksine eğitim kurumlarından yoksun kalan Aleviler inanç, gelenek ve kültürlerini daha çok bu yolla günümüze ulaştırmışlardır. Çevreyi temsil eden ve göçebe/ yarı göçebe kitlelerin oluşturduğu bu gruplar, resmi din anlayışına karşı bir dinsel anlayışı, yani heterodoksiyi temsil ediyorlar, toplumsal yapıları itibariyle, sünni çevrelerin aksine, eğitim ve kültür kurumlarından yoksun bulunuyorlardı. Bektaşi dergahlarında ise belli bir organizasyon bulunmaktaydı. Bu dergahlarda bulunan bektaşi dervişleri ve onların nüfuzundaki kitleler, Ocakzade dedelerin faaliyette bulundukları kitlelerle kıyaslanmayacak ölçüde kurumlaşmış idiler. Bu durumu arşiv belgelerinden rahatlıkla görebiliyoruz. Ocakzade dedelerin faaliyette bulunduğu yerlerde yaşayan kitleler Bektaşi dergahlarından daha farklı bir organizasyona tabi bulunmaktaydılar. Bu kitleler arasında, bilgiler, yazılı olmayan yani sözlü geleneğe dayalı bir şekilde nesilden nesile aktarılıyordu. Merkezi iktidarların bu kitleler üzerindeki baskısı ve zaman zaman gerçekleşen sürgünlerin yarattığı olumsuzluklar bu kitlelerin yaşamlarının her alanına yansımış, örneğin cem ayinleri büyük bir temkinle ve gizlilik içerisinde yapılır olmuştur.

Alevi Yol ve Erkanının günümüze ulaşmasının ikinci kaynağı ise yazılı kaynaklardır. Ancak bu kitlelerin sosyal yaşamlarının doğal bir sonucu olarak, sahip oldukları yazılı eserler de oldukça sınırlıdır. Alevi köylerinde yaptığımız araştırmalarda, daha çok dede evlerinde nefeslerin ve deyişlerin yer aldığı kitaplar (Cönkler), Menakıb-ı İmam Cafer-i Sadık, Hutbe-i Düvaz-deh İmam/Menakıb-ı Seyyid Safi, “Küçük Buyruk” olarak da bilinen “Dergah-ı Ali’de Seyyid Abdülbaki Efendi’nin Erenlere Muhib olan Temiz İnançlı Müminlere Gönderdiği Mektup” başlıklı bir kitapçık, Makalat-ı Hacı Bektaş-ı Veli ve Vilayet-name adlı el yazması (Osmanlıca) eserlerin varolduğunu biliyoruz. Oysa sünni kesimler yüzyıllara yayılan zaman sürecinde medreseler ve şeyh-mürid ilişkisi çerçevesinde birçok eğitim kurumlarına sahip olmuş, bu şekilde yüzlerce eser kaleme alınmıştır. Bektaşi dergahları eğitim faaliyetleri ve araçları bakımından da, ocakzade dedelere bağlı Alevilerle kıyaslanmayacak ölçüde kurumsallaşmış idiler.Dergahlarda yüzlerce cilt eser bulunurken Alevi köylerinde sadece Dede evlerinde elyazması kitaplar bulunurdu.

Kaynak

Dr. Ali Yaman - http://www.alevibektasi.org

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Alevilik
3 yıl önce

Bektaşilik, Aleviliğin içinde yer aldığı varsayılan bir tarikat olması itibarıyla Anadolu Aleviliği’nin tamamını tanımlamamaktadır. Alevilik, Hâkk-Muhammed-Ali...

Alevilik, Alevilik (mezhep), Anadolu aleviliği, Arap Aleviliği, Nusayrilik, ޞia, ޞii, Anlam ayrım
Yediler
6 yıl önce

çoban(çocuk) olarak Vahdeti tanımlayan birliktir. Alevilik inancında Üçler, Beşler, Yediler, Onikiler (12 İmam) ve Kırklar (Kırklar Meclisi) sıralamasında önemli...

Nusayrilik
3 yıl önce

"Nusayrîlik, İnanç Esasları-Tenasuh (Reenkarnasyon)". s. 125.  ^ Üzüm, İlyas (2000). "Türkiye'de Alevi/ Nusayrî Önderlerinin Eserlerinde İnanç Konularına...

Nusayri, Adana, Alevilik, Hatay, Irk, Mersin, Suriye, Taslak, Türkiye, İslam, Esad
İslam
3 yıl önce

Kaza ve kadere iman. Muhammed'in vefatından sonra devlet idaresinin Ali'ye ve soyundan gelenlere ait olduğuna inanan topluluk. Şiilikte inanç esasları, usul-i...

Alevi nüfusu
6 yıl önce

genellikle Zazaca ibadetleri vardır onlara göre dil önemli değil, ibadet önemlidir. Dersim Aleviliği'nde, Türkmen (Anadolu) Aleviliği'ne göre farklılıklar...

Namaz
3 yıl önce

Allah'ı anarak teslimiyetin gösterildiği bir arınma biçimi ve İbrahim peygambere öğretilen bir ibadet şeklidir. Namaz için ön şartlardan birisi kıble istikametine...

Namaz, Cuma Namazı, Abdest, Ahiret, Akide, Ali, Allah, Ankebut Suresi, Cihad, Ebu Bekir, Ehli Beyt
Caferilik
3 yıl önce

Yayıncılık, İstanbul, 2011. (Câ’bir, i’tikad ve imân esasları konusunda Câ’fer-i Sâdık’tan ders almış ve onun i’tikadını benimsemiştir. Câ’bir bin Hayyân...

Caferilik, Alevi, Sünni, Şiilik, ,
Dürzîlik
7 yıl önce

üyelerini koruma (Hıfz al-İhvan). Önceki tüm ibadetlerin ve dinsel inançların terk edilmesi. İblis’ten ve tüm kötülerden uzak durmak. Hâkim’in tek tanrı...

Dürzilik, 1020, 1021, ABD, Akhenaton, Arapça, Avrupa, Avustralya, Doğu Akdeniz, Ezoterik, Gnostik