GliÅ„ski`nin altıgen satrancı
Altıgen satrançların en fazla bilinenidir. Hatta en çok oynandığı zamanlarda yarım milyondan fazla oyuncusu olduğu ve 130.000 adet altıgen satranç takımının satıldığı bildirilmiştir. kitap belirt | yazar=Pritchard, D. | başlık=Popular Chess Variants |yayımcı=Batsford Chess Books | yıl=2000 | id=ISBN 0-7134-8578-7 Oyun özellikle Doğu Avrupa`da, özellikle de GliÅ„ski`nin ülkesi Polonya`da yaygın biçimde oynanmıştır.Oyun, üzerinde üç ayrı renkte (açık, koyu ve gri) altıgenler bulunan altıgen bir tahta üzerinde oynanır. Tahtanın tam ortasındaki altıgen genellikle gridir. Oyunda, sıradan satrançta kullanılan satranç taşlarına ek olarak her bir oyuncunun fazladan bir fil ve bir piyonu vardır. Taşların oyunun başındaki dizilişi sağdaki resimde görülmektedir. Kullanılan tahtanın a, b, c, d, e, f, g, h, i, k, l ile gösterilen 11 sütunu (j harfi süyun adı olarak kullanılmaz) ve birden onbire kadar olan sayılarla gösterilen 11 satırı bulunur. 1`den 6`ya kadar olan satırlarda 11 altıgen bulunur ve bu satırlar f sütunundan sonra 120°`lik açıyla döner. 7inci satırda 9, 8inci satırda 7 ve 11inci satırda ise f11 olarak adlandırılan yalnızca 1 altıgen bulunur.
Aşağıdaki çizelgeler altıgen satrançta taşların nasıl hareket ettiğini göstermektedir. Sıradan satrançta olduğu gibi At diğer taşların üzerinden atlayabilir. Üç farklı renkteki altıgenlerde duran filler hiçbir zaman aynı kareleri işgal edemez. Vezir kale ve filin birleşimi gibi hareket eder. Bu oyunda rok hamlesi yoktur.
McCooey`in altıgen satrancı
Altıgen satrancın diğer bir uyarlaması Dave McCooey ve Richard Honeycutt tarafından geliştirilmiştir. McCooey`in Altıgen Satrancı Glinski`nin altıgen satrancına oldukça benzerdir ancak aralarında dört fark vardır:- Başlangıç dizilişi
- Piyonun başka taşları alma hareketi
- f altıgenlerindeki piyonlar çift adım atamayışları
- Pat durumunun beraberlik olarak algılanıp her oyuncuya yarım puan kazandırması
Aşağıdaki oyun sonu durumları hem Galinski`nin hem de Maccoey`in altıgen saçrancı için geçerlidir Altıgen satranç için oyun sonu incelemeleri :
- Şah ve iki at yalnız kaln şahı mat edebilir.
- Şah ve kale ikilisi şah ve at ikilisine karşı kazanır.
- Şah ve kale ikilisi şah ve fil ikilisine karşı kazanır.
- Şah ve iki fil olağan üstü durumlar dışında (%0,17) yalnız kalan bir şahı mat edemez.
- Şah, at ve fil çok nadir durumların dışında (%0,5) yalnız kalan bir şahı mat edemez.
- Şah ve vezir ikilisi şah ve ikisine karşı ``kazanmaz``. Oyun sonlarının %4,3`ü art arda gelen şah çekme yüzünden, %37,2`si ise savunma konumu nedeniyle beraberlikle sonuçlanır.
- Şah ve kale ikilisi yalnız kalan bir şahı mat edebilir.
Shafran`ın altıgen satrancı
1939 yılında Sovyet yer bilimci Isaak Grigorevich Shafran tarafından yaratılmış ve 1956 yılında kayıtlara geçmiştir. 1960 yılında Leipzig`de yapılan dünya satranç sergisinde gösterilmiştir.Shafran`ın altıgen satrancında kullanılan tahta eş kenar olmayan bir altıgen biçimindedir ve üzerinde dokuz kolon ile on satır bulunur. Glinski ve McCooey satrancındaki 91 altıgenin aksine tahtada 70 altıgen bulunur. Tahtadaki dikey sütunlar a
Sharfran`ın altıgen satrancında rok yapılabilir. Sıradan satrançtaki rok kuralları geçerlidir ancak hem vezir yönünde hem de fil yönünde büyük ve küçük rok yapılabilir. Vezir yönünde yapılan roklar için Q-, fil yönünde yapılan roklar için B- gösterimi kullanılır. Örneğin soldaki resimde h10 karesindeki siyah şah vezir tarafında büyük rok (1..Q-0-0-0), c8 karesindeki siyah şah ise fil yönünde küçük rok (1..B-0-0) yapmıştır. Sıradan satrançtan farklı olarak Shafran`ın altıgen satrancında rok hamlesi şahın daha güvenli konuma gelmesini ya da kalelerin daha etkin olmasını sağlamaz. Ancak yine de oyunun bütünlüğü açısından oyun kuralları arasında yer alır.
Kaynakça
kaynakçaLinkler
- GliÅ„ski`nin Altıgen Satrancı
- I G Shafran tarafından açıklanan altıgen satranç
- Altıgen Satranç (Rusça) - GliÅ„ski`nin altıgen satrancıyla ilgili pek çok bilgi:
- Kurallar Rusça sayfa İngilizce`ye çevrilmiş.
- Scatha, Mac OS için hazırlanmış Glinski`nin altıgen satrancını oynayan ücretsiz bir grafik arayüzü.
