Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Amuca Kabilesi

Kısaca: Amucalar, Osmanlı Devleti'nin Balkan fetihleriyle Anadolu'dan Balkanlar'a geçmiş olan Yörük Türkmen aşiretlerinden biridir. 1400'lerin sonunda Kırklareli'nin kuzeyinde, Yıldız Dağları'nın eteklerinde, Keşirlik denen bölgede köyler kurarak yerleşik hayata geçmişlerdir. ...devamı ☟

Amuca Kabilesi
Amuca Kabilesi

Amucalar, Osmanlı Devleti'nin Balkan fetihleriyle Anadolu'dan Balkanlar'a geçmiş olan Yörük Türkmen aşiretlerinden biridir. 1400'lerin sonunda Kırklareli'nin kuzeyinde, Yıldız Dağları'nın eteklerinde, Keşirlik denen bölgede köyler kurarak yerleşik hayata geçmişlerdir. Kelime anlamı Amuca, "amca" kelimesinin eski söyleyişidir, yani baba kardeşi demektir. Aşiret/oymak anlamında "kabile" kelimesi kullanılmış ve Amuca Kabilesi olarak Osmanlı Devleti'nin kayıtlarına geçmişlerdir. Günümüzde daha çok "Amıca Kabilesi" olarak söylenmektedir. Köken Amuca Kabilesi, Kayı Boyuna mensuptur. Bu aşirete "amuca" isminin verilmesi, Osmanlı Hanedanıyla akraba olmalarından kaynaklanmaktadır. Amucalar, Ertuğrul Gazi'nin oğlu, Osman Gazi'nin ağabeyi olan Gündüz Alp (Gündüz Bey)'in soyundan gelenlerdir. Balkanlara gelindiğinde ilk kurulan Amuca köylerinden birinin adının "Gündüzler" olması bunun göstergelerinden biridir. Kabilede kime sorulursa sorulsun “ Siz kimin soyundansınız? ” denildiğinde “Biz Amuca kabilesinden, Ertuğrul Gazi soyundanız" denir. Örneğin, Amucalardan bir grup, 93 Harbinden sonra Balıkesir’e gidip Ertuğrul köyünü kurdular. Köye adının verilmesiyle ilgili olarak yaşlılar şu olayı anlatırlar: Devlet görevlileri, kayda geçirmek üzere köye geldiler ve "Köyünüze ne ad vermek istersiniz?" diye sordular. Köy halkı, "Bizim atamız Ertuğrul Gazi olduğu için köyümüzün adı Ertuğrul olsun" dediler. Bir Amuca köyü olan Kırklareli’nin Kızılcıkdere köyünün de adı ilk kurulduğunda Ertuğrul idi. Cumhuriyet kurulduktan sonra değiştirildi. Sonuç olarak Amucalar, Oğuz Kağan oğlu, Gün Han oğlu, Kayı Han oğlu, Sarkuk Alp oğlu, Gök Alp oğlu, Gündüz Alp (Süleyman Şah olarak bilinir) oğlu, Ertuğrul Gazi oğlu Gündüz Bey'in torunlarıdır. Ertuğrul Gazi, Kayı Boyunu oluşturan dört aşiretten (Karakeçili, Sarıkeçili, Kızılkeçili, Akkeçili) Karakeçili Aşireti'nin Softalı koluna mensuptur. Karakeçililer Anadolu'nun pekçok yerine dağılmış olup Softalı kolu Bilecik'in Söğüt yöresine yerleşmiştir. Dolayısıyla Amucaların Trakya'ya geçmeden önceki memleketi Bilecik-Söğüt'tür. Tarih Ertuğrul Gazi'nin üç oğlu vardı. En büyük oğlu Saru Batu Savcı Bey genç yaşta şehit olduğu için beylik, diğer oğulları Gündüz Alp ve Osman Bey tarafından sürdürülmüştür. Ertuğrul Gazi yaşlanınca Kayı Boyunun başına Gündüz Alp'i geçirdi. Bir süre sonra da vefat etti. Ertuğrul Gazi ölmeden önce rüyasında, küçük oğlu Osman'a çok büyük bir devlet nasip olacağını görmüş, bu yüzden beyliğin başına onun geçmesini vasiyet etmişti. Osman Gazi büyüdüğü zaman Gündüz Alp, babasının vasiyetine uyarak beyliği kardeşine devretti. Böylelikle Kayı Boyunun liderliği Osman Gazi'nin soyuna geçmiş oldu. Gündüz Alp'in soyundan gelenlere halk arasında "Amucalar" denmeye başladı. Amucalar, komutan ve idareci olarak devlet hizmetine uzun yıllar devam ettiler. Örneğin Gündüz Alp'in oğullarından Aydoğdu Bey, Bizans'la yapılan Koyunhisar Savaşı'nda Osmanlı birliklerine komuta ederken şehit düşmüştür. Osmanlı Devleti Kuruluş Döneminde, Türkmenlere büyük önem vermiş, önemli mevkilere onları atamışlardır. Yükselme Döneminde ise bu uygulama kalkmış ve devşirmeler değer kazanmıştır. Osmanlılar, Türkmenlerin iktidarı ele geçirip kendilerini ortadan kaldırmasından çekindikleri için onları yönetimden uzaklaştırmışlardır. Amucalar da bu yeni politikadan zarar gördüler. Amucalar, zaman içinde çoğalıp kabile haline gelmişler ve güçlenmişlerdi. Ertuğrul Gazi soyundan geldikleri için Devlet üzerinde hak iddia edebilirlerdi. bu yüzden Balkanlara sürülüp yerleştirildiler. Kabilenin bir kısmının da önce Sivas’a daha sonra Kars dolaylarına yerleştiği sanılıyor. Kabilenin Trakya’ya geliş tarihi kesin olarak bulunamamıştır. Amuca köylerinden Malkoçlar’ın 1491 yılı kaydı olması, bu konuda dikkat çekmektedir. Amucalar Trakya'da ilk olarak Yıldız Dağları'nın eteklerinde Keşirlik bölgesinde on tane köy kurdular. Bu köyler; Ahmetler, Karaabalar, Ahlatlı, Topçular, Malkoçlar, Kocatarla, Börklüce, Dikence, Gaybılar ve Gündüzler'dir. (93 Harbi'nden sonra Keşirlik Bölgesinin bir kısmı Bulgaristan'da kalmıştır. Türkiye'de kalan kısmının adı daha sonra Kofçaz olarak değiştirilmiştir.) İlk kurulan on köyden sonra Amucalar, nüfusları çoğaldıkça Burgaz ve Stara Zagora bölgeleri başta olmak üzere Bulgaristan'ın doğu kesiminde yayıldılar ve 93 Harbi’ne kadar (22.6.1877–31.1.1878) 33 köy kurdular ve bunlara yakın şehirlere yerleştiler. Osmanlı-Rus savaşı sonrasında, sınırlar belli olmaya başladığında Amucaların bir kısmı Bulgaristan’da kalmıştır. Sınır sadece Bulgaristan ile Osmanlı devletini değil, Amucaları da ayıran sınır olmuştur. Böylece, akrabalıklar kaybolmuş, aileler parçalanmıştır. Ekonomik sıkıntılar baş göstermiş, mal ve can kayıpları olmuş, pek çok değerler yok olmuştur. Bulgaristan'da kalan Amucalar'ın büyük bir kısmı ise Bulgar egemenliği altında yaşamaya razı olmayıp 1878'den itibaren yeni çizilen Osmanlı sınırlarının içine göç etmeye başladılar. Gelenlerin çoğu Kırklareli'de yeni köyler kurdular. Tekirdağ, Balıkesir ve Eskişehir'de de az sayıda köyler kurdular. Bir kısmı da İstanbul'a yerleşti. Amuca kabilesinin üyelerinin büyük bölümü Şeyh Bedreddin'in tarikatındandırlar, çoğunluk Alevi-Bektaşi'dir. Az kısmı Sünnileşmiştir. Bulgaristan'da yaşadıkları yerler Bugün Bulgaristan’daki Amuca köylerinin kesin sayıları bilinmemektedir. Tespit edilenler şunlardır: Alagönen (Pıstrava), Belören, Börklüce (Bokluca) (Radoynova), Çağlar, Çataltepe (Elhova), Dikence (Graniçar), Eski Konak (Konak)(Byalavoda), Eşekli (Eşeksinikli/Nikolaeva), Gaibler (Kaybılar/Kaybilere, Starnca) Göktepe (Zvezdets), Gündüzler (Cernovoda)(Eski Cuma'daki), Gündüzler (Dennitsa) (Yanbolu'daki), Harmanlı, Köseler (Bruevtsi), Karacaören (Sırnevets), Şekerpınar (Tatlıpınar) (Sladık-kladenets), Tekkeköy (Malevo), Yenişarköy (Gorno novoselo), Yumrukkaya (siniokamene). Köyler haricinde büyük yerleşim yerlerinde de Amucaların bulunduğu bilinmektedir. Türkiye'de yaşadıkları yerler Amuca Kabilesi'nin kurduğu ve halen yaşadığı köyler şunlardır: Kırklareli'nin; Merkez İlçesine bağlı Kızılcıkdere, Deveçatağı, Karıncak, Düzorman, Yürükbayırı, Koruköy, Kapaklı; Kofçaz İlçesine bağlı Ahmetler, Karaabalar (Karaballar), Malkoçlar, Kocatarla, Ahlatlı, Topçular, Devletliağaç, Tatlıpınar, Beyci, Aşağı Kanara, Yukarı Kanara, Lüleburgaz İlçesine bağlı Turgutbey, Yenitaşlı, Yenibedir, Umurca, Çeşmekolu; Babaeski İlçesi'ne bağlı Osmaniye; Tekirdağ'ın Merkez İlçesine bağlı Kılavuzlu ve Muratlı İlçesine bağlı Arzulu; Balıkesir'deki Ertuğrul ve Köseler; Eskişehir'deki Şükranlı ve Akçakaya köyleri. Buralar dışında Kırklareli’nin merkezinde, Çorlu'da, İstanbul Taşlıtarla, Beykoz ve Beşyüzevler’de yaşamaktadırlar. Ayrıca bakınız * Balkanlar * Türkiye'de yaşayan etnik gruplar * Büyük Osmanlı

Tarih

i Ansiklopedisi * T.C. Başbakanlık Arşivi * T.C. Söğüt Kaymakamlığı resmi internet sitesi Dış bağlantılar * Araştırmacı yazar Refik Engin'in yazıları [1] * Balkanlardaki etnik ve dini gruplar hakkında bir araştırma [2] *

Tarih

çi Sosyolog Cemal Şener'in yazısı[3]

Kaynaklar

Vikipedi