Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Artabasdos

Kısaca: Artabasdos veya Artabasdus (Yunanca: Ἀρταύασδος veya Ἀρτάβασδος), Haziran 741 ile Kasım 743 arasında Bizans İmparatorluğu imparatoru olmuştur. Saltanatı V. ...devamı ☟

Artabasdos ' | başlık = Doğu Roma/Bizans İmparatorluğu İmparatoru | resim = | altyazı = | hüküm süresi = Haziran 741 ile Kasım 743 | tahta geçmesi = 741 | diğer ünvanları = | tam adı = Artabasdos veya Artabasdus | önce gelen = V. Konstantin | sonra gelen = V. Konstantin | varisi = | kraliçe = | gözdesi = | eş 1 = Anna | eş 2 = | eş 3 = | eş 4 = | eş 5 = | eş 6 = | çocukları = Nikeforos, Niketas | hanedan = İsauryalı Hanedanı | resmi marşı = | babası = Bilinmiyor | annesi = Bilinmiyor | doğum tarihi = Bilinmiyor | doğum yeri = | ölüm tarihi = Bilinmiyor | ölüm yeri = | defin tarihi = | mezar yeri = |}} Artabasdos veya Artabasdus' (Yunanca: veya ), Haziran 741 ile Kasım 743 arasında Bizans İmparatorluğu imparatoru olmuştur. Saltanatı V. Konstantin'den gaspla eline geçirmiştir ama Artabasdos Konstantinopolis'de hüküm sürerken Anadolu'da bulunan birkaç thema hala V. Konstantin elinde bulunmaktaydı ve bu themaları üs olarak kullarak V. Konstantin sonunda gaspcı Artabasdos'u Konstantinopolis'den atmayı başarmıştır. İmparatorluğa çıkışı Artabanos'un Ermeni asıllı olup bir asker olarak ordu kademelerinden yükselip general rütbesine yetiştiği bilinmektedir. Fakat doğum yeri ve tarihi, ailesi ve önceki yaşamının ayrıntıları hakkında kaynak bulunmamaktadır. Yaklaşık 713'de II. Anastasios tarafından Armaniak theması için (strategos) eyalet valisi seçildi. Bizans imparatorluğu içinde geçen kariçsikliktan sonra Mart 717de tahta geçen, putkıranlık siyasetinde çok sert olmakla ve hiç ödün vermemekle isim yapan III. Leo İsauryalı'ya askeri destek sağladı. Bu nedenle hemen III. Leo'nun kızı Anna ile evlendiği bilinmektedir. Ayrica eski görevini de koruyarak Saray Nazırı (kouropalates) ve Opsikion themasına kont (come) rütbesi ile de şereflendirildi. III. Leo 18 Haziran,741de öldüğü zaman tahta çıkan kayın biraderi V. Konstantin Kopronimus kendinden küçük ve çok daha tecrübesizdi. V. Konstantin babasının uyguladığı putkıran politikası ile çok yakından ilişkiliydi. Güya bebekken vaftiz edilmesi sırasında yaptığı bir kaza dolayısıyla kendine verilmiş olan, küçük düşürücü Kopronimus lakabı her yerde kullanılmakta idi. Bu onun başşehir halkı gözünde hiç popüler olmadığını açıkca göstermektedir. Haziran 741de (yahut bazı tarihçilere göre 742), V. Konstantin Bizans'ın doğu sınırlarında Araplarla savaşmak için bir askeri sefer düzenlemiş ve ordusu ile Anadolu'yu geçmekteydi. Tam bu sırada tahta göz dikmiş olan ve önemli thema ordularını emri altında bulunduran Artabasdos kayınbiraderine karşı bir sürpriz hücuma geçti ve onu ordusu başından kaçırttı. Sonra da Konstantinopolis'e yürüyerek, başkent halkının coşkun karşılaması ile kendini İmparator ilan etti. 741/742de Konstantinopolis Patriği Anastasios tarafından dini bir törenle imparatorluk tacı giydirildi. İmparatorluk dönemi ve tahtan indirilişi Artabasdos'un uyguladığı ilk politika kendinden önceki imparatorların putkıran (iconoclast) uygulamalarının hepsini geçersiz sayması olmuştur. Bu siyasal tedbirleri ile çok popüler olmustur ve hatta Roma'da bulunan Papa Zacharias bile kendine destek vermiştir. Konstantinopolis halkı daha önce saklanılması ve gösterilmesi devlet kanunu ve kilise kanunu ile yasaklanmış ve hepsinin kırılıp ortadan kalkmış olması gereken putların yeniden ortaya çıkışında bunların ne kadar çoğunun saklanmış olduğuna şaşırıp kaldılar. Aynı zamanda eskiden putkıran olmakla övünen birçok ilerigelen de bu yeni tedbirlerden sonra putsever olduklarını da itiraf etmişti. Artabasdos'un hüküm sürdüğü kısa dönemde Konstantinopolis'in kiliseleri, manastırları ve kamu binaları yine altın ve gümüş Hristiyan putlarıyla bezenerek parlar hale gelmişlerdi. Artabasdos kendi imparatorluk niteliğini güçlendirmek için karısı Anna için imparatoriçe tac giyme töreni yaptırdı ve büyük oğlu Nikeforos'u da ortak imparator yaptı. Küçük oğlu Nikatas ise babasının eyalet valisi olduğu Armeniak themasında babasının aynı görevini devir aldı. Artabasdos Trakya ve Opsikion themalan desteklerini de sağlamıştı. Fakat V. Konstantin (simdi Bolvadin civarında bir harabe olan) Amorion şehrine kaçmıştı. Bu sehrin ahalisini hemen hepsi putkıran fikirlere inanmaktaydı ve Konstantinopolis'ten putsevenler hakkında haberler geldikçe V. Konstantin'e katı destek sağlama azimleri arttı. V. Konstantin bu şekilde Anatolik ve Thraceian themalarının desteğini de kazandı. V. Konstantin özellikle putkıran düşüncelerini taşıyan Anadolu halkından yeni bir ordu kurmayı başardı. İki taraf arasında savaş olması artık gün gibiydi. Mayıs 743de Artabasdos kendi ordusuyla batı Anadolu'ya geçti ve iki ordu Sart (şimdiki Salihli) ovasında karsılaştılar. Artabasdos bu savaşta yenik düştü. V. Konstantin yeni ordusuyla Konstantinopolis üzerine yürümeye başladı. Armeniak theması ordusuyla V. Konstantin'e karşı koymaya çalışan Nikatas da yapılan bir savaşta mağlup oldu. Konstantinopolis şehri 2 Kasim 343 günü V. Konstantin'e teslim olup kapılarını açtı. V. Konstantin tekrar Bizans imparatoru olarak Konstantinopolis'te hüküm sürmeye başladı. Artabasdos ve iki oğlu Konstantinopolis'de yakalandı. Her üçü de Hipodrom'da (şimdiki At Meydanı) halka açık bir gösteride gözlerine mil çekilip kör edildiler. Sonra Chora Manastırına keşiş yapıldılar. Artabasdos'un nasıl ve ne zaman öldüğüne dair elde hiçbir kaynak bulunmamaktadır. Ailesi Artabasdos imparator III. Leo'nun kızı olan Anna ile evlenmiştir. Bu evlilikten 9 tane çocukları olmuştur. Bunlardan isimleri hatırlananları şunlardır: * Nikeforos - 742-743de babası ile ortak imparator. * Niketas - 742-743 döneminde Armeniak theması (stratēgos) valisi Dışsal kaynaklar * Norwich, John Julius, (1988), Byzantium: The Early Centuries, Penguin, say. 338 İçsel kaynaklar * Bizans imparatorları * Bizans imparatorları

Kaynaklar

Vikipedi