Türkçe Bilgi: Artvin (merkez)

} } Artvin, Doğu Karadeniz Bölümü'nde Türkiye'nin Gürcistan'la olan sınırında yer alan Artvin ilinin merkezi olan şehirdir. Merkez nüfusu yaklaşık 23.600 dür. Plaka numarası 08 ve telefon kodu 466'dır. Milli parklarıyla meşhurdur. Şavşat ilçesinde bulunan Karagöl-Sahara Milli Parkı içerisinde bulunan Şavşat Karagöl ve Borçka Karagöl görülmeye değerdir. Efeler-Gorgit Tabiatı Koruma Alanı esas olmak üzere Camili yöresi Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından biyosfer rezerv alanı olarak belirlenen Türkiye'deki tek bölgedir ve bir dünya mirası olarak görülmektedir. Her yıl temmuz ayında yapılan Kafkasör Festivali ise 3 gün sürer. Tarihi (Gürcüce: áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ˜áƒœáƒ˜; Rusçe: ĞÑ€Ğ´Ğ²Ğ¸Ğ½, Lazca: Art'vini) olarak bilinen "Artvin" şehrinin eski adı Coroksi ve Corok; Kolhis (Eski Yunanca: Kolchis - ÎšÎ¿Î»Ï‡Î¯Ï‚) veya Livane (Yunanca: Livani - Î›Î¹Î²Î¬Î½Î¹) olarak kullanılmış. Osmanlıda ise bölgenin adı daha çok "Livane" olarak adlandırılmıştır. Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Karadeniz bölümünde, Çoruh vadisinin sol yamacında meyilli bir arazide kurulmuş olan Artvin, kuruluşu pek eski dönemlere inmeyen bir Ortaçağ şehridir. Bununla birlikte, şehrin çevresinde yapılan kazılarda bölgede milattan önce 2000 yıllarına ait bazı yerleşmeler bulunduğu ortaya çıkmıştır. Bölgenin önce Hurrilerin, milattan önce IX. yüzyıldan itibaren de Urartu Devleti'nin hakimiyetine girdiği söylenmekte ise de, bu bilgileri kuşkuyla karşılamak gerekir. Çünkü son yıllarda Artvin ve çevresinde yapılan arkeolojik kazı ve araştırmalarda ne Hurriler'e, ne de Urartular'a ait bir kale ya da yazıt bulunmamıştır. Artvin tarihi hakkında bildiklerimiz Eskiçağ'dan itibaren bölgeyi gezmiş olan coğrafyacılar ile tarihçilerin yazmış oldukları eserlere dayanmaktadır. M.Ö. 431-351 yılları arasında yaşamış olan Ksenophon ve bazı Yunanlı tarihçi ve coğrafyacılar il ve çevresindeki yerel etnik unsurlardan uzun uzadıya söz etmişlerdir. Klasik çağda Kolhis adıyla bilinen Artvin ve çevresinde milattan önce IV. yüzyıldan itibaren Kolhisliler, Makron/Tsanlar ve Taokh(Diaokh-Dido)lar gibi Kafkas dili konuşan kavimlerle beraber Kimmerler, İskit(Çikot)ler, Hemşinliler gibi Hint-Avrupa dili konuşan topluluklar Burada yaşamışlardır. Bunun yanısıra Ural-Altay dilli konuşan Kuman/Kıpçakların da bir dönem burada yaşadığı bilinmektedir. Milatan önce I. yüzyılda yaşayan coğrafyacı Strabon bölgenin Mithridates Eupator tarafından ele geçirilip Pontos Krallığı'na bağlandığını yazmaktadır. Bu bölge daha sonra Romalı komutan Pompeius tarafından ele geçirilmiş ve mahallí kralların hakimiyetine bırakılmıştır. V. yüzyıl başlarından itibaren Bizans egemenliği altına giren Artvin ve çevresi bir ara İran'da büyük bir devlet kurmuş olan Sasaniler'in eline geçtiyse de sonra tekrar Bizans sınırları içerisine alındı. Bölge, Halife Osman döneminde 646 yılında İslam topraklarına katıldı. Ancak daha sonraları birkaç defa Bizans ve İslam orduları arasında el değiştirdi. Bu sırada Bizanslılar, şehri Müslüman ordularının akınlarından korumak için 939 yılında bugün de ayakta duran Livane Kalesi'ni yaptılar. Ancak bu bölge, XI. yüzyılda Selçuklu Türkleri'nin Anadolu'ya yönelmesi ile 1068 yılından itibaren Selçuklu hakimiyetine girdi. Büyük Selçuklu sultanı Alp Arslan, 1071 Malazgirt Savaşı'ndan sonra Kızılırmak'a kadar uzanan bölgeyi emrindeki kumandanlara dağıttı. Bu dağıtım sırasında Çoruh bölgesi Erzurum ve çevresine hakim olan Emir Ebulkasım'a düşmüştü. Böylece bu bölge bir süre Saltukoğulları'nın idaresinde kaldı. Daha sonra kısa bir süre Gürcülerin eline geçen bu bölge Sultan Melikşah devrinde tekrar Selçuklu sınırları içerisine alındı. Selçuklu döneminde Artvin ve çevresi Azerbaycan Atabegleri idaresinde bir uç beyliği şeklinde yönetiliyordu. Artvin ve çevresi XIII. yüzyıl başlarında Anadolu Selçuklu Devleti hakimiyetine girdi. Konya Selçuklu sultanı I. Alaaddin Keykubad (1220-1237) Artvin, Şavşat ve Yusufeli'ni sınırları içerisine kattı. Bu yüzyılın ortalarında Anadolu'yu işgal eden Moğol İlhanlı orduları Çoruh vadisini de istila etmişlerdi. Bölge XIV ve XV. yüzyılda Akkoyunlu Devleti'nin hakimiyeti altına girdi. Ancak bu dönemde de mahallí idareciler olan Atabegler Artvin ve çevresinin yönetimini ellerinde tuttular. Artvin ve çevresi, Osmanlı hükümdarı II. Bayezid (1481-1512) devrinden itibaren Osmanlı hakimiyeti altına alınmaya başlandı. Bu dönemde Trabzon valisi olan Şehzade Selim (Yavuz Sultan Selim) Gürcistan üzerine seferler düzenleyince, Artvin ve Çoruh havzasındaki kalelerin hakimi olan Atabeg Mirza Çabuk (1502-1516) ülkesinin tahribe uğramaması için Şehzade Selim'e bağlılığını bildirdi. Bu dönemden sonra Artvin ve çevresi 1536 yılına kadar Osmanlı Devleti himayesinde yarı müstakil bir şekilde kaldı. Bölgede ilk Osmanlı hakimiyeti ise Kanuni Sultan Süleyman devrinde sağlandı. Bu dönemde Erzurum Beylerbeyi olan Dulkadırlı Mehmed Han 1536-1537 harekatı sırasında Çoruh vadisinde bulunan diğer kalelerle birlikte Artvin'i de ele geçirdi. Bu sırada Artvin ile Yusufeli'ni içine alan Livane Sancağı kurularak Erzurum Beylerbeyiliği'ne bağlandı. Bir süre sonra elden çıktığı anlaşılan bölge, yine Kanuni devrinde, 1549 yılında ikinci vezir Ahmed Paşa tarafından tekrar ele geçirildi. Ahmed Paşa'nın bu harekatı sırasında bölgedeki 35 kale Osmanlı hakimiyeti altına alınmıştı. Bölgedeki Osmanlı hakimiyeti bir süre sonra yapılan Osmanlı-İran mücadelesi sırasında daha da sağlamlaştırıldı. Erzurum Eyaleti'ne bağlı Livane Sancağı'nın merkezi olan Artvin, 1579'da Çıldır Eyaleti'nin kurulması ile bu eyalete bağlandı. Bu sırada Hopa ve Borçka Trabzon'a, Artvin, Ardanuç, Yusufeli ve Şavşat ise Çıldır Eyaleti'ne bağlı idi. Artvin ve çevresi bu tarihten sonra , XIX. yüzyılın başlarına kadar sürekli olarak Türkler'in elinde kaldı. Ancak bu yüzyılda iki defa Rus işgaline uğradı. 1828 Osmanlı-Rus Savaşı'ndan sonra Osmanlı Devleti ile Rusya arasında imzalanan Edirne Antlaşması ile Çıldır Eyaleti'nin merkezi Ahıska Ruslar'a terkedilince Artvin, Livane Kazası'nın merkezi oldu ve Trabzon Eyaleti'nin Lazistan Sancağı'nabağlandı. Bu durum Doksanüç Harbi olarak da bilinen 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'na kadar sürdü. Bu savaşı kaybeden Osmanlı Devleti, 3 Mart 1878 tarihinde imzalanan Ayastefanos Antlaşması'na göre Batum, Kars, Ardahan, Eleşkirt ve Beyazıt'ı Rusya'ya savaş tazminatı olarak bırakmak zorunda kaldı. Böylece, Batum Sancağı'na bağlı bir kaza olan Artvin ve çevresi de bu antlaşma ile Rusya'ya verilmiş oldu. Birinci Dünya Savaşı'na kadar süren bu işgal sırasında yerli halk zaman zaman Ruslar'a karşı direnmekteydi. Nitekim 1914 Kasımında Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey idaresindeki Melo Sınır Taburu şehir ve çevresindeki Rus birlikleri bozguna uğratınca Ruslar Artvin'i terk etmek zorunda kaldılar. Ancak bu ilk kurtuluş çok kısa sürdü. Ruslar dört ay sonra, 3 Mart 1915'te bölgeyi yeniden kontrol altına aldılar. Aynı yıl, Türk kuvvetlerinin Sarıkamış'ta aldığı yenilgi üzerine Rus birlikleri Ardahan, Şavşat, Ardanuç, Artvin ve Borçka'yı işgal ettiler. Rusya, Çarlık yönetiminin yıkılması üzerine Birinci Dünya Savaşı'ndan çekilince yeni Sovyet hükümeti ile 18 Aralık 1917'de Erzincan Ateşkes Antlaşması imzalandı. Buna göre Ruslar Artvin'i boşalttılar. Daha sonra savaşın sona ermesiyle imzalanan 3 Mart 1918 tarihli Brest-Litovsk Antlaşması da Sovyetler Birliği ile Türkiye arasındaki sınırın 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı öncesindeki şekline getirilmesini kabul ettiğinden, Osmanlı birlikleri 1918 Martında tekrar Artvin'e girdiler. Ancak Artvin, bu defa da Türklerin elinde uzun süre kalamadı. Çünkü Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı'nda yenik sayılmış ve 30 Ekim 1918'de Limni Adası'nın Mondros Limanı'nda imzalanan Mondros Mütarekesi'ne göre Osmanlı ordusunun 1914 yılından önceki sınırların gerisine çekilmesi kararlaştırılmıştı. Bu sebeple Artvin tekrar boşaltıldı. İngilizler antlaşma gereğince 17 Aralık 1918'de Artvin, Şavşat ve Hopa'yı işgal ettiler. Artvin ve çevresinde beş ay kadar kalan İngilizler buradan çekilirken şehri Gürcistan'a bıraktılar. Artvin yöresindeki bu Gürcü işgali ise 1921 başlarına kadar sürdü. Artvin ve çevresinin kesin kurtuluşu Kazım Karabekir Paşa idaresindeki 15. Kolordu'nun 30 Ekim 1920'de Kars'ı kurtarmasından sonra gerçekleşti. Bu zaferden sonra Türkiye Büyük Millet Meclisi Gürcistan'a bir ultimatom vererek Ardahan, Artvin ve Batum'un teslimini istedi. Gürcistan yeni Türk hükümetinin bu isteğini kabul ederek kuvvetlerini 23 Şubat 1921 sabahından itibaren Ardahan, Artvin ve Batum'dan çekmeye başladı. Bu tarihten birkaç gün sonra Türk kuvvetleri Ardahan'dan başlamak üzere adı geçen şehirlere girmeye başladılar. 27 Şubat 1921'de Ardahan ve Şavşat Gürcü işgalinden kurtuldu. Artvin'in kurtuluşu ise 7 Mart 1921'de gerçekleşti. Böylece 1878-1921 yılları arasında 43 yıl süreyle Rus işgali altında kalan Artvin ve çevresi Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin ilk askerí ve diplomatik başarısı sonucunda kesin olarak Türkiye topraklarına katılmış oldu. Artvin ve çevresi 1921 yılında Rus işgalinden kurtulup anavatana kavuşunca önce Ardahan Sancağı'na bağlandı. Ancak aynı yıl içerisinde, 7 Temmuz 1921 tarih ve 133 numaralı kanunla Artvin Sancağı kurulunca, Artvin bu yeni sancağın merkezi oldu. 1924 yılında sancaklar vilayet haline dönüştürülünce Artvin de vilayet oldu. Ancak Artvin vilayeti 1 Haziran 1933'te lağvedildi ve burası bir kaza merkezi olarak merkezi Rize olan Çoruh vilayetine bağlandı. Bu durum 3 yıl kadar sürdü. Artvin 4 Ocak 1936 tarihinde yeni kurulan Çoruh vilayetinin merkezi oldu. 1956 yılında ise Çoruh adı kaldırıldı ve ilin adı Artvin haline getirildi. =İklimi= Artvin'in iklimi, yeryüzü şekillerinin özellikleri nedeniyle bölgelere göre çeşitlilik göstermektedir. Kıyı kesimlerinde ılık ve yağışlı bir iklim tipi egemendir. Buna karşılık, İl'in iç bölgelerine doğru, yüksek kesimlerde kışlar sürekli ve bol karlı, yazlar serin geçer. Çoruh Vadisi'nin derin tabanında kıyıya oranla daha az yağışlı, kışları fazla sert olmayan bir iklim tipi vardır. Linkler * Artvin Şehir Rehberi * Artvin belediyesi * Livanem * Artvin Tube * Artvin Ansiklopedisi * 'Artvinliyiz.com * Artvin,İlçeleri ve Köyleri Genel Bilgi * Artvin halk dansları * Artvin Portalı

BAZI FESTİVALLER

*SATAVE *KAFKASÖR *MADEN KÖY FESTİVALİ(MARİYOBA) *VAKET FESTİVALİ *HOPA FESTİVALİ *TEPEKÖY FESTİVALİ *SAZLIDERE FESTİVALİ *ŞAVŞAT FESTİVALİ }

Kaynaklar

Vikipedi

Artvin (Merkez)

BAZI FESTİVALLER

Kaynaklar

Artvin

Zeytinlik, Artvin

Dikmenli, Artvin

Ballıüzüm, Artvin

Dokuzoğul, Artvin

Ağıllar, Artvin

Derinköy, Artvin

Erenler, Artvin

Artvin (Merkez)

Artvin (Merkez) Hakkında Detaylı Bilgi

BAZI FESTİVALLER

Kaynaklar

Okuma Önerileri

Artvin

Zeytinlik, Artvin

Dikmenli, Artvin

Ballıüzüm, Artvin

Dokuzoğul, Artvin

Ağıllar, Artvin

Derinköy, Artvin

Erenler, Artvin