İlçenin kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, daha önce bağlı bulunduğu Çarşamba ilçesinden daha eski bir tarihe sahip olduğu sanılmaktadır. Eski tapularda Çarşamba ismi geçmeyip Ayvacık Geziyeri olarak bahsedilmektedir.
Osmanlı İmparatorluğu zamanında bir Rum Köyü olan Ayvacık, Cumhuriyet kurulduktan sonra Rumlar tarafından terk edilmiştir. Bu günkü halk ilçeye Cumhuriyetten sonra yerleşmiştir.
Ayvacık 1954'te tam teşekküllü nahiye olmuş; fakat 1960'da daha önce kurulmuş devlet teşkilatları kaldırılmıştır. Bu nedenle Ayvacık tekrar köy olmuştur.
20 Mayıs 1990 tarihinde Ayvacık köyü, Keskinoğlu köyü ile birleştirilerek Ayvacık ilçesi olmuştur. 19 Ağustos 1990 tarihinde yapılan mahalli seçimlerle de belediyesi kurulmuştur.
Coğrafi Konumu:
Ayvacık Canik dağlarının kuzey eteklerinde, Yeşilırmak vadisinde, Suat Uğurlu Baraj gölünün kıyısında yer almaktadır. Bu uzun vadide bir de Hasan Uğurlu Baraj gölü bulunmaktadır. İlçenin en yakın komşusu 28 km. kuzeyindeki Çarşamba ilçesidir. Samsun'a uzaklığı ise 62 km. dir.
Sosyo-Ekonomik Yapısı:
İlçe halkının %80-90'ı tarımla, %1'i balıkçılıkla, %8-9'u ticaretle uğraşmaktadır.
Tarımsal faaliyetler mısır, buğday, arpa ve fındık üretiminde yoğunlaşmıştır. İlçe topraklarının büyük bir bölümü ormanlık arazidir. Tarıma elverişli topraklar genellikle bozuk, kuru ormanlık alanların açılmasıyla elde edilmiştir. İlçede elektrik üretimi yaparak sanayinin ana girdisi olan enerjiyi sağlayan hasan Uğurlu Yeraltı Santrali ile Suat Uğurlu Hidroelektrik santrali yeralmaktadır. Bu barajlar 1981-82 yıllarında hizmete girmiştir.
Ulaşım:
Samsun iline uzaklığı 62 km. dir. Samsun'dan Çarşamba'ya kadar Samsun- Ordu devlet karayolu üzerinden gidilir. Çarşamba'mdan sonra 28 km. lik il yolu ile devam edilir. Ulaşım problemi yoktur.
Tarihi ve Kültürel Değerler:
Osmanlılar zamanında Rum ve Ermenilerin yaşadığı bir köy olan Ayvacık'a Türkler Cumhuriyetten sonra yerleşmişlerdir. Bu nedenle ilçe köklü bir kültür yapısına sahip değildir. Varolan tarihi eserler ise Rum ve Ermeni istilasının yaşandığı dönemde yağmalanıp yok edilmiştir.
Gezi ve Mesire Yerleri:
Ayvacık Orta Karadenizin en güzel doğal yapısına sahip ilçelerinden bir tanesidir. Özellikle orman alanları Samsun ilindeki doğal değerleri yüksek alanlar içinde sayılmaktadır. Hasan Uğurlu ve Suat Uğurlu Baraj Gölleri ilçeye ayrı bir güzellik katmaktadır. Özellikle Hasan Uğurlu baraj gölü çevresindeki çam ormanlarıyla kaplı alan piknik ve mesire yeri olarak ideal bir mekandır.
Folklorik Değerler:
Yörenin kendine özgü "köçek ve kabaceviz" adlarında mahalli oyunları vardır.
Düğünlerde ise yağlı pehlivan güreşleri düzenlenir. Bu güreşleri düğün sahibi kendisi organize eder.
Ayvacık'ta ayrıca "Öndül Şenlikleri" denilen bir şenlik düzenlenir. Genellikle yılda birkez düzenlenen bu şenliklerde, yörede nam salmış sığır ve manda öküzlerinin kuvvetlerini denemek amacıyla "öndül" yarışması yapılır.
Ayvacıkta elsanatları denilince, el tezgahlarında halis yünden dokunan "cecim" adı verilen kilimler ve kadınlarla, çocukların bellerine bağladıkları "kuşak" akla gelir. Cecim kızlara çeyiz olarak verilir ve yere sermek için kullanılır.
Yemekler:
İlçede ve yöresinde geleneksel yemek olarak "keşkek" ve "Haluç" meşhurdur.
misafir - 9 yıl önce