| Bağyüzü, Ayvalık, Balıkesir | |
|---|---|
| Bilgiler | |
| Alan : >| km² | |
| Nüfus : >| 987 | |
| Nüfus Yoğunluğu : >| | |
| Rakım : >| | |
| Saat Dilimi : >| UTC+2 | |
| Web Sitesi : [1] | |
| Yönetim | |
| Ülke : >| Türkiye | |
| İl : >| Balıkesir | |
| İlçe : >| Ayvalık | |
| Bölge : >| Marmara Bölgesi | |
| Köy Muhtarı : >| Yaşar Alkan | |
Bağyüzü, Balıkesir`e 147 km, Ayvalık`a 32 km mesafede olan 987 nüfuslu (2000 yılı) , Ayvalık ilçesine bağlı bir köydür.
Bölgede ılıman Marmara iklimi görülür.
Köyün tarihi
Köyün adı
Bağyüzü Köyü`nün adı köyün tarihinde hiç değiştirilmemiştir. Köy ve çevresinde üzüm bağlarının bolluğundan dolayı bu ad verilmiştir.
Köyün geçmişi
Köyün kuruluş tarihi bilinmemekle birlikte Anadolu Selçuklu Devleti döneminde Anadolu`ya göç eden Türkmenler tarafından bu bölgenin yerleşim yeri olarak seçildiği tahmin edilmektedir. Sahildeki yerleşim birimlerinin aksine Bağyüzü Köyü`nün ilk kurulduğu günden beri Türk köyü olduğu bilinmektedir. Köyün güneybatısındaki “Koca Avlu “ mevkiinde eskiden kalma mezar taşları olması sebebiyle ilk yerleşim yerinin bu bölge olduğu sanılmaktadır. Daha evvel İzmir İli Bergama İlçesi`ne bağlı olan köy 1941 tarihinde Ayvalık ilçesine bağlanmıştır. Köy halkının birçoğu yerli olup Umurlar adlı bir köyde başlayan salgın hastalık sonucu Bağyüzü Köyü`ne göç edenlerin de burada kalıp köylülerin arasına karıştığı söylenir. Ayrıca Çanakkale İli Yenice İlçesi`nden çalışmak amacıyla gelip köyde kalan küçük bir grup ta mevcuttur.
Köyün çevre ile bağlantısı
A- İL VE İLÇE İLE BAÄLANTISIBağyüzü Köyü Balıkesir-Ayvalık İlçesi`ne bağlı olup ilçeye 33 km uzaklıktadır ve bu yolun tamamı asfalttır. Daha evvel yer yer bozulmaların görüldüğü yol 2006 yılı yazında yenilenerek ulaşımın rahat yürütülmesine olanak sağlanmıştır. Yolun panaromik görüntüsü özellikle dikkat çekmektedir. İlçe ile Bağyüzü Köyü arasında sırasıyla Yeniköy, Tıfıllar ve Hacıveliler köyleri vardır. Köy muhtarlığına ait midibüs, Pazar günleri hariç her gün sabah köyden hareket edip akşam dönerek ilçe ile bağlantıyı sağlamaktadır. Alternatif olarak Kozak-Bağyüzü tabelasıyla faaliyet gösteren özel bir midibüs ve öğretmen servisi de ilçe merkezine kadar ulaşmaktadır. Ayvalık-Balıkesir yolu ise 122 km olup tamamı asfalttır.Ayrıca İzmir İli Bergama İlçesi`de köye yaklaşık 45 km uzaklıkta olup şehirleşmenin daha yoğun olması sebebiyle köylüler alışveriş, sağlık gibi nedenlerle buraya da gidiş-geliş yapmaktadır.
B- KOMŞU KÖYLER
Bağyüzü Köyü Balıkesir-İzmir arsındaki sınırda olup Ayvalık İlçesi`nin doğudaki en uzak köyüdür. Köyün güneyi İzmir İli sınırı, kuzeyi ve doğusu Gömeç sınırıdır. Güneyde 1.5 km uzakta Okçular Köyü, doğuda 8 km mesafede Hacıbozlar Köyü, batıda ise 8 km uzaklıkta Hacıveliler Köyü bulunmaktadır.
Ekonomik etkinlikler
A- ZİRAATBağyüzü Köyü bir tarım köyüdür. Köyün esas gelir kaynağı Fıstık, Zeytin ve Üzüm üretimidir. Çam fıstığı Latince adı Pinus Pinea olan Fıstık Çamı ağacının yörede Kozak adı verilen kozalaklarından elde edilir. Kozaklar yılbaşından sonra toplanmaya başlanır. İlkel yöntemlerle, ağaca tırmanılarak toplanan kozaklar depolama alanında depolanır. Yaz aylarının gelmesi ve havanın ısınması sonucu ise bu kozaklar güneşe serilerek kurumaları sağlanır. Kuruyan kozaklar açılarak içlerindeki kabuklu fıstığın çıkması sağlanır. Bu kabuklu fıstığa küner adı verilir. Künerler fabrikalara satılarak gelir elde edilir. Fabrikalarda da kabuğundan ayrılarak ekonomiye kazandırılır. 2006 yılı fiyatlarıyla bir kg küner 10-15, bir kg iç fıstık 40-50 YTL civarında alıcı bulmaktadır. Köyde 1 adet fıstık fabrikası bulunmaktadır. Köydeki evlerin pek çoğu fıstık ağacı sahibidir ve önemli bir geçim kaynağıdır. Besin değeri yüksek ve lezzetli bir ürün olan fıstık evlerde de tüketilmekte, özellikle bal ile karıştırılarak yapılan helvası büyük beğeni toplamaktadır. Fıstık dışında yine ekonomik getirisi olan diğer bir uğraşı da zeytinciliktir. Kasım-Ocak arası toplanan zeytinler gerek fabrikalara götürülerek yağ elde edilmesinde, gerekse seçilerek sofralık zeytin üretiminde kullanılır. Köyde üretilen zeytin asit oranının düşük olması nedeniyle kalitelidir. Elde edilen zeytinyağı hem evlerde tüketilmekte, hem de satılmaktadır. Fakat iç tüketim çok fazla olduğu için köy dışına satılan yağ miktarı fazla olmamaktadır. Köyde üretilen diğer önemli ürün üzümdür. Kozak Üzümü adıyla çevrede nam salmış olan üzümler gerek görüntü, gerekse lezzet bakımından tercih edilmekte ve ilçe pazarlarında kolayca alıcı bulmaktadır. 1940 lı yıllara kadar bağcılık ve yan uğraşıları köyün asıl geçim kaynağı iken bu tarihte üzümlerde oluşan bir hastalık ve fıstık çamının daha az zahmetle daha fazla gelir getiriyor olması köylüyü üzüm yetiştiriciliğinden kısmen uzaklaştırmıştır. Yetiştirilen üzümler pazarlarda satılmakla birlikte evlerde pekmez ve şarap yapımında da kullanılmaktadır. Fıstık, zeytin ve üzüm dışında köylüler seyrek te olsa sınırlı arazilerde sebze yetiştirmekte, ayrıca bahçelerindeki meyve ağaçlarından badem, ceviz, nar, ayva gibi meyveler elde etmektedirler.
B- HAYVANCILIK
Bağyüzü Köyü`nde hayvancılık faaliyetleri sınırlıdır. Sığır, koyun ve keçi üretimi ilkel koşullarda gerçekleştirilmektedir. İklimin nemli olması köy çevresinde ot örtüsünün yoğunlaşmasına neden olmuş, bu da hayvancılığın alternatif bir etkinlik olarak ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bunun yanı sıra yüksek kesimlerde bulunan kovanlarla arıcılık ta yapılmakta, çiçek ve çam balı üretilmektedir. Köyde ziraat ve hayvancılık dışında çeşitli işletmeler kurulmuş olup bakkallık, berberlik, kahvehane işletmeciliği, odunculuk gibi alanlar geçim kaynağı olarak seçilmiştir.KÜLAK ALİ KÖYÜN EN KABA DAYI VE EN FEDAKAR BABASIDIR.KENDİSİ BİR TEKEL BÜFESİ İŞLETMEKTE YAZLARI ÜZÜM SATMAKTADIR ŞARAPDA MEŞHURDUR BU KÖYDEGİDERSENİZ EÄER MUTLAKA KORELİ DEN KOZAK ŞARABINIZI ALIN...
Yerel özellikler
A- GİYİMİleri yaştaki bayanlar bağ-bahçe işlerine giderken genellikle başörtüsü ve kısa tip şalvar kullanmakta, modaya uygun çağdaş kıyafetler de yaygın olarak giyilmektedir.
Erkek giyiminde ileri yaşlarda şapka ve kasket kullanmaktadır. Çağdaş kıyafetlere rastlanmakla birlikte eski tip pantolon ve yelek giyilmesi de yaygındır.
B- AİLE YAPISI
Köyde ataerkil aile yapısı hakim olmakla birlikte kadın haklarına da önem verilmektedir. Nüfus planlamasına genellikle uyulmuştur. Genelde aileler 1-2 çocukludur. Fazla çocuklu ailelerde de çocuk sayısı 4-5 civarında kalmıştır.
C- DÜÄÜN, NİŞAN SÜNNET
DÜÄÜN : Köyde düğünler 3 gün 3 gece sürer. Cuma namazı sonrası başlayan düğünler Pazar günü yatsı namazı ile sona erer. Hem kız, hem de oğlan evinde ayrı ayrı dernek kurulur. Cuma namazı sonrası kız ve erkek evinde ayrı ayrı yemek verilir. Asıl düğün günü Cumartesidir. Gündüz oğlan evinde çalgılar çalınır, kız evinden alınan çeyiz oğlan evine getirilerek döşenir. Gece erkekler oğlan evinde içki içerek eğlenirler. Kadınlar da kız evinde kına gecesi yaparlar. Pazar günü çalgı eşliğinde kız evine gidilerek gelin alınır. Yatsıya kadar oğlan ve kız birbirini görmezler. Yatsı namazı sonrası damat tekbirlerle eve getirilir ve kapıda büyüklerinin elini öper.
NİŞAN : Oğlan evi kız istemeyi tamamladıktan sonra uygun görülen nişan günü belirlenir. Yüzükler alınarak hazırlanır. Nişan günü oğlan tarafı kız tarafına giderek yüzüğü takar ve nişan bohçasını takdim eder. Daha sonra aynı şeyi kız tarafı yapar. Gece çalgılı bir tören yapılır. Nişanlı kız, kendinden küçük te olsa herkesin elini öper.
SÜNNET : Sünnet yapacak aile köy ahalisini şeker dağıtarak çağırır. Köy dışındaki davetlilere davetiye gönderilir. Perşembe günü sünnet evinde öğlen yemeği verilir. Perşembe gecesi sünnet çocuğuna kına yakılır. Kına töreninde kadınlar kendi aralarında eğlenirler. Cuma günü namaz sonrası davetliler sünnet evine gelirler. Sünnet çocuğuna el öptürülür. Davetliler tarafından çocuğa hediyeler verilir. Daha sonra çocuk tekbir ile sünnet edilir.
D-BU ÇEVREYE AİT DİÄER GELENEKLER
HIZIRİLYAS : Halk arasında “ Hıdırellez “ olarak geçen 6 mayıs günü bütün köy halkı tarafından özel olarak kutlanır . Bu günde bağ ve bahçelere eğlenmeye gidilir. Burada piknik yapılır, oyunlar oynanır. Erkekler genelde içki içerek eğlenirler.
MART GÜNEŞİ : Köy halkının Mart güneşine karşı tedbir almasıdır. Eskiden mart güneşinin cildi bozduğuna, yüzü çirkinleştirdiğine inanılırdı. Korunmak için ay boyunca nazar boncukları takılır.
Eğitim - öğretim
A- İLKÖÄRETİM OKULUKöyde ilk resmi ilkokul 1933 yılında kurulmuştur. Üç yıllık eğitmenli okul olarak açılan kurum daha sonra 1948 yılında 5 yıllık ilkokul haline getirilmiştir. Okul binası iki defa büyük onarım geçirmiştir. Zaman geçtikçe ihtiyaca cevap veremeyen okulun yerine bugün kullanılmakta olan yeni okul binası yapılarak hizmete sunulmuştur. Yeni bina daha sonra ilköğretim okulu haline getirilmiş olup birinci ve ikinci kademe aynı binada eğitim vermektedir.
Okula bağlı bulunan bir de anasınıfı bulunmakta olup öğretmen lojmanlarının 1. katında hizmet vermektedir. Okul çevre köylerden taşımalı olarak gelen öğrencilerle birlikte yaklaşık 150 civarında öğrenciye hizmet vermektedir. Hacıbozlar, Sarılar ve Hacıveliler köyleri öğrencilerini bu okula taşımalı olarak göndermektedir. Eski okul binasında bu öğrencilere her gün öğlende 3 çeşit sıcak yemek verilmektedir. Öğrencilerin taşınması işi ihale ile verilmiş olup minibüs ve midibüslerle gerçekleştirilmektedir.
Okulda 1 müdür vekili, 3 branş öğretmeni, 5 sınıf öğretmeni, 1 ana sınıfı öğretmeni ve 1 yardımcı hizmetli görev yapmakta olup boş geçen ders bulunmamaktadır. Okul bahçesinde bulunan basketbol potaları ve voleybol sahasında öğrenciler her branşa uygun toplar ve spor malzemeleri ile beden eğitimi derslerini gerçekleştirmektedir. Okul bünyesinde 1 adet kütüphane, fen bilgisi laboratuarı, bilgisayar sınıfı, hizmetli odası, öğretmen odası, kalorifer dairesi, kantin, depo ve tuvaletler bulunmaktadır. Okulun fiziki imkanları iyi olup 2006-2007 eğitim öğretim yılı itibarıyla kalorifer tesisatı kurulmuştur. Okulun 1 adet bando takımı bulunmakta olup resmi bayramlarda gösteri amaçlı kullanılmaktadır. 2007 eğitim-öğretim yılında okula 1 adet bilişim teknolojileri sınıfı açılması öngörülmüştür. Erhan ÇİFTÇİ
B- HALK EÄİTİMİ
Köyde 1985-1987 yılları arasında yetişkinlere yönelik okuma yazma kursları düzenlenmiştir. 1990 ve takip eden yıllarda biçki-dikiş kursları açılmıştır.
C- OKUMA YAZMA ORANI
Köyün okuma-yazma oranı 1985 sayımına göre %82 dir. 1015 nüfusun 180 i okuryazar değildir. Okuma yazma bilmeyenlerin çoğunluğunu yaşlılar ve kadınlar oluşturmaktadır.
Demografik yapı
1990 nüfus sayımına göre köyde 534 kadın, 589 erkek olmak üzere toplam 1123 kişi yaşamaktadır. Hane sayısı ise 428 dir. Köyde toplu yerleşme hakimdir. Evler genelde modern betonarme yapıda olup geniş bahçelerle çevrilidir.Genel durum
Köy yerel yönetimi
Köy yerel yönetimi muhtar ve ihtiyar heyetinin üyeleri tarafından yürütülmektedir.İhtiyar heyetinin üye sayısı 5 tir.
Resmi kuruluşlar
Köyde bulunan resmi kuruluşlar İlköğretim Okulu ve Sağlık Ocağıdır.
İçme suyu durumu
İçme suları kaynaklar vasıtasıyla elde edilmekte olup köydeki her eve su şebekesi götürülmüştür. Dede ve Mezarlılar mevkilerinde bulunan depolara Marda Dağı`ndan taşınan su depolanmakta ve klorlanarak şebekeye verilmektedir. 1990 yılında şebeke yenilenerek sıhhi tesisat döşenmiştir. Köyün suyu yaz aylarında yetersiz gelmekte ve zaman zaman kesintiler yapılmaktadır. Su sertlik derecesi yüksek olmakla birlikte içilebilir vasıftadır.
Köy içi yollar
Köy düzensiz ve plansız bir şekilde yerleşmiştir. Evler birbirine çok yakındır, aralarındaki yollar genellikle dardır. Köydeki anayollar ve meydanlar nispeten daha geniştir. Bütün yollar taş döşeli olup çamur sorunu yaşanmamaktadır.
Elektrik
Köye elektrik şebekesi 1960 lı yıllarda bağlanmıştır. 10 yıl kadar jeneratör ile sağlanan elektrik daha sonra ana şebekeden enerji alınarak elde edilmiştir.
Telefon
1985 yılında köye PTT acenteliği ile bir şehirlerarası hattı olan 60 abonelik santral kurulmuştur. 1990 yılında ise 250 abonelik tam otomatik santral hizmete sunulmuştur.
Sağlık hizmeteleri
1990 yılında hizmete sunulan sağlık ocağı 2 doktor, bir sağlık memuru, bir ebe ve iki hemşire ile hizmet vermektedir.
Diyanet işleri
Köyde iki adet cami ve her ikisinde de kadrolu imam bulunmaktadır.
Dükkanlar
Köyde 5 adet bakkal, 2 adet berber, 5 adet kahvehane, 1 adet terzi, 2 adet demirci, 3 adet marangoz, 1 adet kasap mevcuttur. Salı günleri köy meydanında Pazar kurulmakta, ayrıca seyyar balıkçı, peynirci ve nalbur zaman zaman köye gelmektedir.
Ayvalık belde ve köyleri türkiye-yerleşim-taslak