Belçika, 2005'e endişeli giriyor
Belçika]] Kralı II. Albert, 2005 yılına girerken halka seslenerek ulusal birlik ve uyum çağrısında bulundu. Kuruluşunun 175. yılını, federal sisteme geçişinin ise 25. yılını 2005'te yaşayacak Belçika'nın bölünmesine, yeni devletler kurularak haritadan silinmesine yönelik çalışmaların yoğunlaşması, başta Kraliyet ailesi olmak üzere bazı çevrelerde endişe kaynağı oluyor.Avrupa'nın güçlü devletleri tarafından, 1830 yılında, tampon bölge olarak kurulan, İngiltere'de yaşayan bir Alman prensin kraliyetine verilen ve Kongo sömürgesiyle zenginleşerek ihtiyaçlarının büyük kısmını gideren Belçika, Hollandaca konuşan Flamanlar ve Fransızca konuşan Valonlardan oluşuyor. Ülkede Almanca konuşan küçük bir halk grubu da bulunuyor. Yüzde 90'ı Fransızca konuşan Brüksel'in çift lisanlı bölge olduğu varsayılıyor.
AYRILIKÇI FEDERAL SİSTEM
Belçikalılar, 1980'li yılların başında, model olmak iddiasıyla yöneldikleri federal sistemle yerel parlamento ve yönetimlerin yetkilerini genişlettiler. Valonya, Flandr ve Brüksel bölgelerinde farklı hükümetler kurulurken, ayrılıkçılık (seperatisme) ülke anayasasının temel ilkeleri arasında yer aldı. Bu durum, Valonlar, Flamanlar ve Brükselliler arasındaki kopukluğu artırırken, menfaat çatışmalarını da hızlandırdı.Siyasi partileri de Flaman ve Valon olarak bölünen ülkede, ayrı ayrı kurulmuş olan liberal, muhafazakar veya sosyalist Flaman partiler ile Valon partilerin, siyasi eğilimleri aynı gözüktüğü halde, tamamen farklı görüşler içinde çatışmaları da hız kazandı.
Belçika'da, dünyanın başka hiçbir ülkesinde görülmeyen sorunlar yaşanmaya başladı. Çevresi Flaman belediyelerle çevrili olan Brüksel'den 5 kilometre mesafede polisle muhatap olmak durumunda kalanlar, Flamanca bilmedikleri için kendi devletlerinin polisiyle anlaşamaz oldular. Belediyeler, yabancılara gösterdikleri hoşgörüyü kendi vatandaşlarına göstermeyerek, Belçikalıların ikamet kayıtlarını engellemeye başladılar. Politikacılar, kurumlar ve vatandaşlar arasında diyalog giderek koptu, toplumlar arası menfaat kavgaları arttı. Belçikalı kelimesi, giderek yerini Flaman, Valon ve Brükselliye bıraktı.
Son aylarda, Flamanların, kendi bölgelerinde bir evin kaloriferini onaracak bir tamircinin Flamanca bilmesini şart koşmaları ilginç bir örnek oluşturdu.
FLAMAN BÜYÜKELÇİLİĞİ Ülke ve devlet menfaati, tek devlet vatandaşlığı ulus, bayrak, milli marş gibi kavramlar halk dilinden koparken, Flandr Bölgesi, Paris'te büyükelçilik açtı.
Flamanlar, Valonlar ve Brükselliler, seçimlerde, Federal Parlamento ve yerel parlamentolar için kendi milletvekillerini seçtiler ve bu milletvekilleri tüm ülke vatandaşlarını değil, sadece kendi seçmenlerini temsil etmek, korumak ve sadece kendi bölgelerinin seçmenlerine hesap vermek durumunda bırakıldılar. Siyasette bölgesel saldırı, uzlaşmazlık ve çatışmalar arttı.
Politikacılar, bölgesel sorunları aşmak ve kendi seçmenlerinin taleplerini yanıtlamak için devlet bütçesini küçültüp bölgesel bütçelere ağırlık verdiler. Federal kurumlar devletin ortak malları, değerleri, menfaatleri için karar alamaz duruma geldiler. Demiryollarını, vergi sistemini ve sosyal sigortaları da bölgeselleştirmek hedefi ön plana çıktı. Flaman kesiminde yüzde 8 olan işsizlik oranı Valonya'da yüzde 20'yi bulunca Flamanlar, Valonların sosyal sigorta ve hastane masraflarını karşılamayı reddetme eğilimine girdiler. Vatandaşlarına ömür boyu işsizlik tazminatı verebilen Belçika'da, federal sistemin en temel gereği olduğu anlatılan dayanışma ilkesi gündemden düştü.
Federalizm ve ayrılıkçılık ilkeleri devletin bütçesini küçültünce, yılda 45 milyar euroya inen bütçe, ihtiyaçları karşılamıyor. Aynı devlet, her yıl, sosyal sigortalar için 40 milyar, kamu borçları için 26 milyar harcamak durumunda kalınca bloke oluyor.
YENİ DEVLET ARAYIŞLARI
İlk aşamada, yeni devlet kurmak, Belçika'yı haritadan silmek hedefini açıkça ortaya koyan aşırı sağcı Flaman Vlaams Blok partisi, bugün Flaman bölgesinde, Kahrolsun Belçika sloganıyla oyların yüzde 25'ini elde ediyor. Bu durumu gören ve aşırı sağın tırmanışını engelleyemeyen diğer bazı Flaman partiler de yeni devlet kurma, Valonlardan kopma fikirlerini desteklemeye başladılar. Valonlar, Fransa'ya ilhaktan söz ederken, Brüksel Bölgesi bağımsızlık ve AB'ye sığınma formülleri arayışına girdi.Belçika basını, 2004 yılında, Devletin sonu geliyor manşetleriyle ülkede federal sistemin çökmekte olduğunu, devletin paylaşıldığını, şatolarda buluşan siyaset ve ekonomi yetkililerinin yeni devletler için uzlaşma aradıklarını, 2005 yılında yayımlanacak bir manifestoyla çeşitli formüllerin gündeme taşınacağını yazdılar.
Çekoslovakya örneği gündeme getirilirken, 1993'te, birkaç günde bölünen bu ülkenin sınırlarının ve koşullarının Belçika'ya çok benzediği üzerinde duruluyor.
Federal sistemi sarsılan Belçika'da, şimdi, iki veya daha çok sayıda bağımsız devletin, bazı alanlarda yönetim işbirliğinde bulunmaları olarak tanıtılan konfederal sistemden söz ediliyor.
KRALİYET ENDİŞELİ
Ayrılıkçı federal sistemin Belçika'yı haritadan silinme noktasına getirdiğini gören Kraliyet Sarayı, bunun kendi sonu olacağını da biliyor. Bu nedenle Kraliyet tahtının varisi Prens Philippe, birkaç hafta önce, bağımsızlık talebiyle oy toplayan aşırı sağcı partiye karşı açık tavır alarak ilk defa siyasi demeçler verdi.Belçika Kralı II. Albert de yeni yıla girerken halka seslenişinde, eski gelenekleri bozarak, Flaman, Valon ve Brüksellilere değil, Baylar ve Bayanlara hitap etti.
Belçikalı kimliğinin tekrar ön plana çıkarılması arzusundaki Kral, insanlardan birlikte yaşamalarını, bugünkü küresel ortamda ulusal uyumun ve birliğin önemini düşünmelerini istedi.
Yasal bir siyasi partinin, Anayasa'daki ayrılıkçılık ilkesinden aldığı güçle kullandığı Kahrolsun Belçika sloganıyla yüzde 25 oy topladığı bir ülke haline gelen Belçika, 2005'e girerken, federal sistemini bazı devletlere model olarak sunmaktan vazgeçiyor ve kendi geleceğiyle toprak bütünlüğünü kurtarmanın mücadelesine girişiyor.