Commentarii De Bello Gallico

Commentarii de Bello Gallico'' Jül Sezar'ın Galya'da savaşlarla geçen dokuz yılını üçüncü şahıs ağzından anlatım tekniği ile aktardığı eseridir. Latince başlık Galya savaşı hakkında yorumlar anlamına gelir ve zaman zaman Galya Savaşı Hakkında, Galya Savaşı Üzerine, Galya'nın Fethi ya da sadece Galya Savaşı başlığıyla da çevirilir. Commentarii de Bello Gallico adlı eserinde Sezar, Roma egemenliğine karşı çıkan yerel ordularla savaşarak geçirdiği dokuz yıl boyunca yaptığı savaşları ve yaşadığı entrikaları tasvir eder. Eserde Sezar'ın kastettiği "Galya" bazen Provincia Narbonensis (şimdi Provence) hariç günümüz Fransa ve Belçikasının tamamı ve İsviçresinin bir kısmını kapsar. Bazı durumlarda bahsettiği Galya, Kanaldan Lugdunum'a (şimdi Lyon) kadar uzanan ve Romalıların Galya olarak adlandırdıkları Kelt topraklarıdır. İlk kitap esasen M.Ö. 58 yılındaki Helvetya Savaşı ile ilgili olmakla beraber tamamen bu konudan bahsetmez. Bu kitapta Sezar Galya ve Helvetlere karşı yürütülen faaliyetlerden bahseder. Sonraki kitaplar sırasıyla Venetiler, Aquitaniler, Germenik Halklar ve Bretonlar karşı yapılan savaşlardan; Sezar'ın Britanyayı işgalinden; Galya ayaklanmasından(VII, 4) ve Vercingetorix'in Alesia'da (VII, 89) mağlup edilmesinden bahseder. Harekatlar genellikle yaz sonunda erzak ikmali ve kalelerin inşaa edilmesiyle başlar ve yıl sonunda Sezar'ın kış karargahına dönmesi ile sona erer. Sayıları zaman zaman sekize ulaşan Roma lejyonlarından oluşan bir orduya komuta etmiştir. Acelece oluşturulmuş ve yaklaşık 100.000 kişiden oluştuğu iddia edilen düzensiz kabile orduları ile mücadele etmiştir. Savaşların pek çoğu aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu binlerce kabile mensubunun Roma Süvarileri tarafından kovalanması ile sona ermiştir. Örneğin bozguna uğrattığı kabilelerden birinin 53,00 mensubunu hemen köle olarak satmıştır. Eleştiriler Harekatın ikinci yılının ardından düşman kabilelerin pek çoğu mağlup edilmiş ve Galya bir dereceye kadar Roma kontrolü altına girmiştir. Bu açıdan bakınca ne eyalete ne de Roma'nın kendine karşı bir tehdit kalmamıştır. Kitap aynı zamanda Roma tarihinin en pahalı seferlerinden birisinin gerekliliğini sorgulayan Sezar'ın politik rakiplerine karşı bir cevap verme niyeti taşır. Sebeplerin pek çoğu abartılmıştır. Bu duruma Kuzey-Batı Galya'da savaşırken Britanyalı paralı askerlerin yerel kabilelere yardım ettiğini iddia etmesi örnek olarak verilebilir. Eğitimsel kullanımı Kitap yüzyıllar boyunca kibar ve düzgün Latincesi ile övgüler toplamıştır. Tıpkı Yunanca öğrenen öğrencilerin yardımcı kitabı Xenophon'un Anabasis adlı eseri gibi Latince öğrenmek isteyenlerin asıl yardımcı kitabı olmuştur; ilginç bir tesadüf olarak her iki kitap da askeri bir maceranın üçüncü şahıs ağzıyla anlatıldığı eserlerdir. Aynı zamanda kitap pek çok coğrafi ve tarihi bilgi içerir (Gallia est omnis divisa in partes tres...). Dikkat çekici bazı başlıklar arasında Kelt kostümleri (VI, 13), Kelt dini (VI, 17), Galyalılar ve Germen kabileleri arasında bir karşılaştırma (VI, 24) sayılabilir. Vorenus ve Pullo Commentarii de Bello Gallico 5. Kitap, 44. Bölümde 11. Lejyon görev yapmakta olan Lucius Vorenus ve Titus Pullo adında iki Romalı Centuriondan bahsedilir. 2005 yılı TV dizisi Rome'da Sezar'ın yükselişi ve düşüşü kurgusal olarak canlandırılmış ve Lucius Vorenus Kevin McKidd, Titus Pullo ise Ray Stevenson tarafından canlandırılmıştır. Ayrıca bkz. * Commentarii de Bello Civili * De Bello Hispaniensi * De Bello Africo * De Bello Alexandrino

Commentarii De Bello Gallico

Kaynaklar

De Bello Hispaniensi

De Bello Alexandrino

De Bello Africo

Mamurra

Mandubracius

Ariovistus

Alesia Muharebesi

Tuzak hendek

Commentarii De Bello Gallico