Türkçe Bilgi: dalga hareketi

Dalga Hareketi Alm. Wellenbewegung (f), Fr. Mouvement (m) ondulatoire, İng. Wave Movement. Titreşimlerin dalga şeklinde yayılması. Bir ortamın bir noktasında bir kuvvetin tesiriyle ani ve geçici bir değişiklik meydana gelirse, bu değişiklik ortamın esnekliği nisbetinde diğer noktalara yayılır. Diğer noktalar da, ilk noktaya yakınlık sırası ile sanki aynı kuvvet tesir etmişçesine ilk nokta gibi değişikliğe uğrarlar (hareket ederler). İlk nokta eski durumuna döndüğü halde, değişiklik noktadan noktaya sirayet ederek yol alır, yayılır. Değişikliğin, yani aynı tesirin bu nakline nabt (puls) denir. Eğer ilk noktadaki değişiklik kesilmez birbiri arkasından tekrar tekrar devam ederse, pulsların arkası kesilmez, devamlı olur. Bu durumda ilk nokta titreşim hareketi yaptığından bu titreşim ortam boyunca bütün noktalarda görülür. Titreşimlerin bu şekilde yayılması dalga hareketi meydana getirir.

Dalganın yayıldığı ilk noktaya dalga kaynağı denir. Titreşen noktaların titreşim doğrultusu dalganın yayılma doğrultusuna dik ise böyle dalgalar, enine dalgalar; paralel ise, boyuna dalgalardır.

Dalga kaynağının titreşimi zamana göre düzgün değişen devirli bir hareket ise meydana gelen dalgalar devirli (periyodik) dalgalardır.

Dalganın yayıldığı ortamdaki bir noktanın hareketinin zamanla değişiminin grafiği çizilecek olursa, elde edilen eğri dalga eğrisidir.

Dalga karakterleri: Yayılma hızı, dalganın ortamda bir saniyede aldığı yoldur.

Ortamın bir noktasının, hareketi bir kere tekrarlaması için geçen zamana “periyot”, saniyedeki tekrar sayısına ise “frekans” denir. Periyot (T), frekans (f) ile gösterilirse:

f= 1/T veya T=1/f veya f.T=1 yazılabilir. Periyodun birimi saniye (sn) ise, frekansın birimi sn-1dir.

Dalga boyu: Bir periyotluk zamanda dalganın yayıldığı mesafedir. Yani bir periyot süresince, dalga tepesinin yayılma yönünde aldığı yoldur. Bu yol iki dalga tepesi arasındaki mesafeye eşittir. Dalga boyu (l) ve dalgaların yayılma hızı (v) ile gösterilirse:

l = v.T veya l = v/f bağıntıları yazılabilir.

Bir noktanın denge durumundan azami ayrılma miktarına dalga genliği denir.

Dalgalar enerji taşır, dalga hareketi enerji naklinin bir şeklidir.

Dalgalar yansıma, kırılma, kırınım ve üst üste binme özelliklerini gösterir.

Üst üste binmede dalgaların birbirine tesiri, dalgaların durumuna göre şiddet arttırma, azaltma veya yok etme şeklinde olabilir.

Bir hacim içine hapsedilen, yansıyan dalgası kendi üzerine düşen dalgaların hareketinde, ortam içinde bazı noktalarda hiçbir hareket görülmez. Bu noktalar sıfır genlikli noktaların üst üste binmesiyle meydana gelen düğüm noktalarıdır. Fakat bu hacimde dalga hareketi bir uçtan bir uca devam eder. Böyle dalgalara duran dalgalar denir.

Dalganın meydana geldiği ve yayıldığı ortam madde ise, böyle dalgalara mekanik dalgalar denir.

Elektromağnetik dalgalar boşlukta da yayılabilir. Işık, radyo dalgaları, infrared, ultraviyole şualar, röntgen şuaları (X ışınları) ve gamma şuaları elektro mağnetik şualardır.

Kuantum fiziğinde dalga karakterlerini maddenin kütlesine bağlayan bir ifade bulunmuştur. Bu formüle göre madde, duran dalgalar gibi düşünülebilir. Madde belli bir hacme hapsedilmiş dalgadan ibarettir.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Dalga Hareketi

Birinci dalga feminizm

Düzlem dalga

Dalga-parçacık İkiliği

Dalga kesme platformu

Üçüncü Dalga feminizm

Elektromanyetik radyasyon

Kadın hareketi

Dalga Fonksiyonu