Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Dayk

Kısaca: == Dayk ==Ortamdaki bir kayacın içerisinde daha önceden var olan ya da sonradan gelişen bir çatlak içerisine ilerleyen kaya tabakasıdır. Eğer çatlak katmanlı bir kaya tabakası içinde gelişiyorsa burada oluşan yapıya “hendek” ya da “eşik” denir.Dayklar çevresindeki kayaçları keser konumda bulunan, yüzeyleri hemen hemen birbirine paralel; kalınlık, uzunluk oranları oldukça fazla olan magmatik kayaç kütleleridir. ...devamı ☟

Dayk

Ortamdaki bir kayacın içerisinde daha önceden var olan ya da sonradan gelişen bir çatlak içerisine ilerleyen kaya tabakasıdır. Eğer çatlak katmanlı bir kaya tabakası içinde gelişiyorsa burada oluşan yapıya “hendek” ya da “eşik” denir. Dayklar çevresindeki kayaçları keser konumda bulunan, yüzeyleri hemen hemen birbirine paralel; kalınlık, uzunluk oranları oldukça fazla olan magmatik kayaç kütleleridir. Kalınlıkları birkaç cm ile birkaç km arasında değişir.

Oluşumu

Dayklar daha önce oluşmuş fay ve çatlak sistemlerinde oluşabileceği gibi magma ocağındaki yüksek basınç ve sıcaklik sonucu üstteki kayaç kütlerinin parçalaması ile ortaya çıkan çatlaklarda da oluşabilir. Işınsal, koni ve çember şeklinde gelişen dayklar gözlenir. Dayk magmandan gelen malzeme ile yani lavların sokulması ile oluşmuş ise bunlara ”magmatik Dayk”. Çatlaklar içerisine sedimanter malzemenin dolması ile oluşuyorsa bunlara “Sedimanter Dayk” denir. Birbirine yaklaşık olarak paralel olan, çok sayıdaki dayka “dayk toplulukları” adı verilmektedir. Doğada bilinen en büyük Dayka örnek olarak Rodezya’da kalınlığı 4km, uzunluğu 450km olan “Büyük Dayk” verilmektedir.

Işınsal Dayklar(radyal)

Magmatik bir kütlenin çevresinde görülen ve kütleye dik olarak kilometrelerce uzanan dayklardır. Magmatik kütle merkez olmak üzere, birkaç yöne farklı açılarla uzana bilirler.

Çember (ring) ve Koni (cone sheets) Şekilli Dayklar

Yükselmekte olan magmanın üst kısmındaki kayaçlara yaptığı basınç sonucu ortaya çıkan çatlakların, magma tarafından doldurulması ile meydana gelirler. Çember dayklarının çapları 6km civarındadır, ancak çapı birkaç yüz metre veya 20–25km olanları da mevcuttur.

*Batolit (Batholith)

Derinlere doğru giderek genişleyen ve yeryüzünde 100 km2’den daha geniş, yaklaşık elips şeklinde bir alan kaplayan, çok büyük magmatik kayaç kütleleridir. Batolitlerin kenarları komşu kayaçların doğrultuları ile uyumlu olabildiği gibi, komşu tabakaları değişik açılarda kestiği de gözlenebilir. Kenar zonlarına doğru kısmen değişik bileşimler de gösterebilirler. Batolite benzeyen, ancak yeryüzünde kapladığı alan 100 km2’den küçük olan magmatik kayaç kütlerine ise “kütük (stock)” adı verilir. Doğada bilenen en büyük batolitler Kuzey Amerika’da Alaska ve İngiliz Kolombiya’sı arasında uzanan “Kıyı Sıradağları Batoliti (Coast Range Batholith)” örnek olarak verilebilir. Bu yaklaşık 1800km uzunluğunda, 120–200km genişliğinde ve 180.000 km2’üzerinde bir alan kaplayan batolittir. *Batolit . http://en.wikipedia.org/wiki/Dike_(geology) http://tr.wikipedia.org/wiki/Batolit

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Kızıl Nehir
6 yıl önce

uçsuz bucaksız pirinç tarlalarıyla büyük bir tarım havzasıdır. Toprak, dayklardan ve su setlerinden oluşan sağlam bir ağ ile erozyona karşı korunur. 19...
Gnays
3 yıl önce

Bir sünek sinistral kesme bölgesinde, Koster adaları, SW İsveç'te Koster dayk sürüsünün daralma deformasyonu. Danimarka Jeoloji Derneği Bülteni 34 (3-4):...
Volkanizma
3 yıl önce

mevcut kayalar arasından zorlayarak çıktığında oluşur. Ya batolitler, dayklar, siller ve tabakalaşmış sokulumlar şeklinde olurlar. Volkanik patlamalardan...
Kaldera
3 yıl önce

kırık, veya bir halka, volkanın kenarında gelişir. Bu halka kırıklar da dayk olarak bilinen sokulum müdahaleleri için besleyici olarak hizmet vermektedir...

Kaldera, Alaska, Coğrafya, Krater gölü, Taslak, Volkan, Mount Aniakchak
Kayaç
3 yıl önce

adlandırılan başlıca plütonik kütle türleri batolit, lakolit, lapolit, filon(dayk), sill(tabaka filonları) ve volkan tıkaçları(nek)dır. Bunlardan alan ve hacim...

Kayaç, Basınç, Bazalt, Dikit, Fosil, Granit, Havza, Kum, Mercanlar, Mermer, Mineral
Granit
3 yıl önce

görünür. Yeryüzünün temelini teşekkül ettirdiği kabul edilmektedir. Doğada dayk, silis ve batolitler halinde bulunabilir. Yollarda parke ve bordür taşı,...

Granit, Basınç, Biyotit, Feldspat, Grena, Kristal, Kuvars, Mika, Mineral, Muskovit, Olivin
Karbonatit
7 yıl önce

kabul edilen nadir bir kayaç. Karbonatitler, sokulum yapmış kütleler, dayklar, konik örtüler ve nadiren de lavlar ve tefra şeklinde alkalilerce zengin...

Karbonatit, ,
Andezit
3 yıl önce

malzeme tabakası oluşturarak kabuğun alt tabakasını oluşturabilir ya da dayklar (duvar) halinde baskın plakaya hareket edebilir bazalt (teoride) kabuğun...