Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Dinozorların Evrimi

Kısaca: Dinozorlar, 232-234 milyon yıl önce orta Triyas devrinin son zamanı olan Ladinyan döneminde arkozorlardan evrildiler. Dinozorlar iyi araştırılmış bir grup olup kafatası alnının üst kemiğinin mevcut olmaması, önkol ile omuz eklemi arasındaki uzun kol kemiği olan humerus üzerinde deltopektoral aralık çıkıntısının eksikliği gibi birçok özellikler incelenerek tanımlanırlar.Weishampel, Dodson & Osmolska, 2004, The Dinosauria ...devamı ☟

Dinozorlar, 232-234 milyon yıl önce orta Triyas devrinin son zamanı olan Ladinyan döneminde arkozorlardan evrildiler. Dinozorlar iyi araştırılmış bir grup olup kafatası alnının üst kemiğinin mevcut olmaması, önkol ile omuz eklemi arasındaki uzun kol kemiği olan humerus üzerinde deltopektoral aralık çıkıntısının eksikliği gibi birçok özellikler incelenerek tanımlanırlar. Arkozorlardan dinozorlara İlk dinozorların ortaya çıkışına kadar uzanan süreç, 250 milyon yıl ile tarihlendirilen Proterosuchidae, Erytrosuchidae ve Euparkeria gibi erken dönem arkozor fosillerinden 232-236 milyon yıl önce orta Triyas döneminde yaşamış Ticinosuchus gibi arkozorların fosillerine kadar takip edilebilir. Timsahlar (Crocodylomorpha), orta Triyas dönemi arkozorların hayatta kalan ve günümüze kadar ulaşmış olan torunlarıdır. Dinozorlar, kuşların ((Saurischia), üç boynuzlu bir dinozor türü olan Triceratopsların (Ornithischia) ve bunların torunlarının son ortak atası olarak tanımlanabilir. Bu tanımla beraber, pterozorlar ve birkaç arkozor türü daha bu dinozor sınıflandırmasının dışında kalır. Yanlışlıkla uçan dinozorlar olarak da adlandırılan Pterozorlar, deriden yapılma kanatlarıyla Mezozoik dönemin semalarında uçan ve uçucu hayvanlar arasında da en büyük boyutlara ulaşmış olan bir sürüngendir. Schleromochlus (220-225 milyon yıl önce), Lagerpeton (230-232 milyon yıl önce) ve Marasuchus (230-232 milyon yıl önce) dinozor tanımının dışında kalan arkozor genusu içinde yer alır. En eski dinozorlar Bilinen ilk dinozorlar, boyları bir metreden iki metreye kadar ulaşan ve iki ayak üzerinde bipedal yürüme özelliğine sahip etçil beslenen avcılardı. Bazı ortak özelliklere sahip olmakla beraber bulunan kalıntıların tümünün kafatası dışında kalan vücut kemiği fosilleri içermesi yüzünden tam olarak bir dinozor olup olmadığı tanımlanamamış olan Spondylosoma türüne ait fosiller yaklaşık 230-232 milyon yıl öncesine aittir. İlk bulunan dinozor fosilleri arasında, Saurischia (kertenkele kalçalı dinozor), Saturnalia (225-232 milyon yıl önce), Herrerasaurus (220-230 milyon yıl önce), Staurikosaurus (muhtemelen 225-230 milyon yıl önce), Eoraptor (220-230 milyon yıl önce), Alwalkeria (220-230 milyon yıl) yer alır. Saturnalia belki kalça kemikli bir dinozor veya ön saropodlar içinde yer alan bir dinozor olabilir. Buna karşı diğerleri temel olarak sürüngen-benzeri kalça kemikli dinozorlardır.
A. Eoraptor, (erken dönem Saurischia), B Lesothosaurus, ilkel kuş kalçalı dinozor, C Staurikosaurus (Saurischia) kalça kemiği, D Lesothosaurus kalça kemiği
Yukarıdaki görselde görüleceği gibi, erken dönem ilkel kertenkele kalçalı dinozorlar, günümüz timsahlarından ziyade belirgin bir şekilde ilk dönem ilkel kuş kalçalı dinozorları andırırlar. Bu anlamda sürüngen-benzeri kalça kemerlere sahip dinozorlar, pelvis kalça kemerindeki kemiklerin atasal yapısını korumuş olmasıyla kuş-benzeri kalça kemerine sahip diğer dinozorlardan ayrılırlar. Diğer bir fark ise kafatası yapısı olup kuş kalçalı dinozorların üst kafatası daha sağlam yapılıdır ve otçul beslenmeye uyum sağlamış olmanın bir göstergesi olarak alt çenenin çene bağlantısı birbiriyle daha esnek bir şekilde birleşmiştir. Bu durum özellikle Lesothosaurus örneğinde rahatça görülebilir.
File:Saurischia.png|Kertenkele kalçalı pelvis yapısı File:Tyrannosaurus pelvis left.jpg|Tyrannosaurus kalça kemiği pelvisi File:Ornithischia.png|Kuş kalçalı pelvis yapısı File:Edmontosaurus pelvis left.jpg|Edmontosaurus pelvisi
Dinozorların sınıflandırılması |- | rowspan="4" align=center|Theropoda | colspan="3" | |- | rowspan="3" align=center|Neotheropoda | colspan="2" | |- | rowspan="2" align=center|Tetanurae | |- | |- | rowspan="4" align=center|Sauropodomorpha | colspan="3" | |- | rowspan="3" align=center|Sauropoda | colspan="2" | |- | rowspan="2" align=center|Neosauropoda | |- | |- | rowspan="8" | Kuş kalçalı dinozorlar (Ornithischia) | colspan="4" | |- | rowspan="7" align=center|Genasauria | rowspan="3" align=center| Thyreophora | colspan="2" | |- | rowspan="2" align=center|Eurypoda | align=right | |- | align=right | |- | rowspan="4" align=center|Cerapoda | rowspan="2" align=center| Marginocephalia | align=right | |- | align=right | |- | rowspan="2" align=center| Ornithopoda | align=right | |- | align=right | |}
Ayrıca bakınız Dinozorlar listesi.
Kitaplar
* Kevin Padian, and Philip J. Currie. (1997)《Encyclopedia of Dinosaurs》Academic Press. ISBN 0-12-226810-5. * Paul, Gregory S. (2000)《The Scientific American Book of Dinosaurs'》St. Martin's Press. ISBN 0-312-26226-4. * Paul, Gregory S. (2002)《Dinosaurs of the Air: The Evolution and Loss of flight in Dinosaurs and Birds》Baltimore: The Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-6763-0. * Weishampel, David B. (2004)《The Dinosauria》University of California Press; 2nd edition. ISBN 0-520-24209-2.

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Dinozor
3 yıl önce

Örnekler çoğaltılabilir; ancak dinozorların ve doğa bilimlerinin zirve noktası 19. asrın başlarıdır. İlk olarak dinozorların ciddi bilimsel araştırmaların...
Memelilerin evrimi
3 yıl önce

Daha fazla bilgi için: Yaşamın evrimsel tarihi Memelilerin evrimi Sinapsidlerin (memeli benzeri sürüngenler) soyu ele alındığında aşama aşama ilerleyen...
Evrim
3 yıl önce

dünyanın evrimi, evrenin evrimi ya da kimyasal evrim gibi kavramlardan ayırmak amacıyla organik evrim ya da biyolojik evrim olarak da adlandırılır. Evrim, modern...

Evrim, Akıllı tasarım, Charles Darwin, Dünyanın evrimi, Evrim kuramı, İnsan evrimi, Teknolojinin Evrimi, Maddenin evrimi
Massospondylus
3 yıl önce

erken dönem sauropodomorf dinozorların birbirleriyle ilişkilerine dair bilgi değişkenlik gösterdiğinden ötürü, hangi dinozorların, eğer varsa, Massospondylidae...
Therizinosaurus
3 yıl önce

türü olduğu açık olan bu dinozor cinsinin evrimi (etçilden otçula) erken dönemlerde gerçekleşmiş olmalıydı. Bulunduğu dinozor ailesine göre oldukça muğlak...
Dromaeosauridae
3 yıl önce

benzeri dinozorları barındırıyordu, kuşların sınıfı aves ile kardeş gruptu. Evrimsel anlamda dromaeosauridlerin keşfi son asırda dinozorların tanımlanması...
Dünyanın evrimi kuramı
3 yıl önce

(prosimiyen) (kemirgen memeliler) ağaçsivrifaresi, kuşlar 65 milyon, dinozorların yok oluşu 60-40 milyon, Paleogene dönemi, Eocene çağı, yüksek memeliler...
Balinaların evrimi
7 yıl önce

verecek bir iskelet yapısına da sahipti. Artiodactylamorpha Balinaların evrimi Charles Darwin Türlerin Kökeni (Origin of Species) isimli kitabında ilk...