Uzun koridorlar geçilerek varılan harem bölümünde, sultan yatak odaları ve sultanın annesinin bölümü ile diğer kadın ve hizmetkarların bölümleri bulunmaktadır. Sarayın kuzey eklenti bölümü şehzadelere tahsis edilmişti. Girişi Beşiktaş semtinde olan yapı Resim ve Heykel Müzesi olarak hizmet vermektedir. Cumhuriyet döneminde, Atatürk’ün İstanbul ziyaretlerinde ikametgah olarak kullanılan sarayda en önemli olay 1938’de Atatürk’ün ölümüdür. Halkın ziyaretine açık tutulan Atatürk’ün naşı buradan Ankara’ya gönderilmişti. Halen saraydaki saatler bu büyük Türk’ün anısına ölüm saatinde durdurulmuştur. Dolmabahçe sayarı haftanın belirli günlerinde ziyarete açık olup, görülmesi şart olan İstanbul hazinelerinden bir diğeridir.
DOLMABAHÇE SARAYI
Osmanlı saraylarının en büyüğü ve en güzellerinden inşasına sultan Abdülmecid Han tarafından 1848’de başlanan saray, 1856’da tamamlandı. İstanbul’da denizin doldurulması ile elde edilen ve Dolmabahçe denilen yerde yapıldı. İnşa edildiği yerde eskiden pek çok kasr, köşk ve saray vardı. Koy doldurulmadan önce, Kanuni Sultan Süleyman Han devrinde kuzeybatı yamaçlarına inşa edilen Kasr-ı cihannüma, Sareben denilen Bayıldım kasrı, sultan üçüncü Selim Han’ın inşa ettirdiği bir köşk vardı. Koy doldurulduktan sonra, sultan birinci Ahmed Han’ın av köşkü şeklinde küçük sarayı, sultan dördüncü Mehmed Han ile sultan üçüncü Ahmed Han’ın sarayları yapıldı. Eski köşk kaldırılarak yerine sultan birinci Abdülhamid Han, kayıkhanelerle birlikte İran üslubunda ve çinilerle süslü yeni bir saray yaptırdı. Burada daha önceden yaptırılan Beşiktaş sahil sarayı yıktırılıp, yerine Dolmabahçe sarayı inşa edilmiştir. Dolmabahçe sarayının mimarı, o devrin meşhur mimarlarından ermeni Gabert Amira Balyan ve oğlu Nikogos Balyan’dır.Büyük bir orta ve iki kanat şeklinde uzanan yapıdan müteşekkil olan Dolmabahçe sarayı, 64120 metrekarelik bir sahada yapılmıştır. Sarayın kapladığı sahada; ana yapı, cami, tiyatro, istabl-ı amire, serasker dairesi ile hazine-i hassa ve mefruşat daireleri vardır. Bunların hemen arkasından ise; kuşluk, camlı köşk, gedikli cariyeler ve kızlarağası daireleri, hareket köşkleri, Hereke dokumahanesi, baltacılar, agavat, bendegah ve musahiban daireleri ile sarayda bulunan hizmet görenlerin hepsini doyuracak büyüklükte matbah-ı amire (mutfak) yer almıştır. Saray müştemilatında bulunan saat kulesi sonradan İkinci Abdülhamid Han zamanında yapılmıştır.
Sarayın ana yapısında; mabeyn-i hümayun yani selamlık, muayede salonu, harem-i hümayun ve veliahd daireleri vardır. Bu kısımda şekil, süsleme ve inşa bakımından batı mimarisinin etkisi görülürse de bir Türk evinin yapı tarzı geniş ölçülerde uygulanmıştır. Saray, bodrumu ile birlikte üç katlıdır. Kırk altı salonu ve iki yüz seksen beş odası vardır. Dış duvarları, Marmara adasından çıkarılan beyaz mermerlerden, iç duvarları ise tuğladan yapılmıştır. Döşemeleri ise ahşaptır.
Sarayın asıl girişi saat kulesi tarafındaki kapıdır. Bundan başka bir kısmı denize açılan on kapısı daha vardır. Kapılardan bazılarının yapımında fevkalade bir demir işçiliği icra edilmiştir.
Sarayın iç kısımlarında su mermeri ile somaki kullanılmıştır. En muhteşem ve en büyük bölümü muayede salonudur. Dünyanın ünlü salonlarından sayılır ve 1800 metrekaredir. Yan ilaveleriyle 2250 metrekareyi bulmaktadır. Salonun 56 sütun üzerine oturtulan kubbesi, 36 m. yüksekliktedir. Sarayın döşemesinde, dünyanın en büyük taban halılarından bir kaçı ve 36 billur avize bulunmaktadır.
Bulunduğu mevkinin coğrafi güzelliği, mimari görünüşü ve iç ve dış dekorasyon zenginliği ile muhteşem olan Dolmabahçe sarayı, pek çok tarihi hadiselere sahne olmuştur. Osmanlı sultanlarından altı padişah bu sarayda oturmuştur.
1) Dolmabahçe Sarayı (Turgut Etingü, Hayat Tarih Dergisi; sene 1966, sayı 8) sh. 42
2) Rehber Ansiklopedisi; cild-4, sh. 230
3) Osmanlı Tarih Deyimleri; cild-1, sh. 471
4) Büyük Türkiye Tarihi; cild-8, sh. 262
misafir - 9 yıl önce
misafir - 9 yıl önce