Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Ermenistan Azerileri

Kısaca: Önceleri sayıları bir kaç yüz bin kişiye ulaşan, Ermenistan'da yaşayan Azeri asıllı nufusun (Erivanlı, Yerevanlı, "Yeraz" veya Batı Azerbaycanlı (QÉ™rbi AzÉ™rbaycanlı), Dağlık Karabağ sorunu vuku bulduktan sonra (1988†“1991) sayısı artık sıfıra yaklaşmıştır. Bu yıllarda Ermenistan Azerbaycanlıları Dağlık Karabağ Sorunu yüzünden, baskı ve tecavüzlere maruz kalıp, Ermenistan'ı terk etmeye mecbur kaldılar. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin bilgilerine göre, Ermenistan'da halihaz ...devamı ☟

Önceleri sayıları bir kaç yüz bin kişiye ulaşan, Ermenistan'da yaşayan Azeri asıllı nufusun (Erivanlı, Yerevanlı, "Yeraz" veya Batı Azerbaycanlı (QÉ™rbi AzÉ™rbaycanlı), Dağlık Karabağ sorunu vuku bulduktan sonra (1988†“1991) sayısı artık sıfıra yaklaşmıştır. Bu yıllarda Ermenistan Azerbaycanlıları Dağlık Karabağ Sorunu yüzünden, baskı ve tecavüzlere maruz kalıp, Ermenistan'ı terk etmeye mecbur kaldılar. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin bilgilerine göre, Ermenistan'da halihazırda tahminen bir kaç yüz Azeri asıllı Türk yaşamaktadır ki Second Report Submitted by Armenia Pursuant to Article 25, Paragraph 1 of the Framework Convention for the Protection of National Minorities. 24 Noyabr 2004-dÉ™ qÉ™bul olunub, bunların çoğunluğunu bölgede yaşayan Ermenilerle evlenmiş Azeri asıllı kadınlar ve yaşlı veya hasta olduğu için Ermenistan'ı terk edemeyen Azeriler oluşturmaktadır. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin, raporuna göre, bu kişiler ayrımcılığa maruz kalmamak için adlarını değiştirmekte ve kimliklerini gizlemektedirler. International Protection Considerations Regarding Armenian Asylum-Seekers and Refugees. United Nations High Commissioner for Refugees. Geneva: September 2003 Country Reports on Human Rights Practices - 2003: Armenia U.S. Department of State. 25 Fevral 2004-dÉ™ açıqlanıb 1828 yılından başlayıp 1988-1989 yıllarında zirveye ulaşan, "Türksüz Ermenistan" politikası yüzünden, şimdiki Ermenistan sınırlarında 605'ten fazla yerleşim biriminde hiç bir Azeri kalmamıştır. 1,5 milyondan fazla Azerbaycanlı doğduğu toprakları terk etmek zorunda kaldı. 500 binden fazla günahsız vÉ™ silahsız Türk soydaşı katledilmiştir. Hankendi'nden (XankÉ™ndi) Ağbabaya, Kazak'tan (Qazax) Göyçe'ye (GöyçÉ™) kadar Azerbaycan'ın 40 bin m²'lik toprağı Ermeni işgalcileri tarafından gaspedildi. Ermeni tarihçisi Leon'un yazdığına göre Batum Antlaşmasına göre Ermenistan'ın yüzölçümü 8.400 m² olarak belirlenmiştir, buysa ancak Göyçe Gölü etrafında Ermenilerin defnedilmesi için bir mezarlık olacak büyüklükte bir toprak anlamına geliyordu. Buna karşın Azerilerin yaşadıkları toprağın büyüklüğü en az 20 bin m² kadar olmuştur. 1916 yılında Erivan vilayetinde yaşayan Azeri nüfusu 373.582 kişiden oluşmaktaydı. Günümüzde aynı topraklarda bir tek Azerbaycanlı kalmamıştır. ErmÉ™ni separatizmi vÉ™ milli şovinizminin ideya-tÉ™şkilat É™sasları Tarih Ermeni asıllı ABD'li tarihçi George Burnutian'ın araştırmalarına göre, Erivan Hanlığı 19. yüzyılın ilk çeyreğinde doğu Ermenistan'ın çoğu olmak üzere, yaklaşık 18 bin m²'lik bir toprağı çevirmiştir. "Söz konusu arazi büyük oranda dağlı ve kuraktı; 100 bin kişiden oluşan nüfusunun %80'ına yakınını Müslümanlar (Farslar, Azeriler, Kürtler) oluştururken, geri kalan %20'si Hirıstıyanlardan (Ermeniler) oluşmaktaydı."George A. Bournoutian. Eastern Armenia in the Last Decades of Persian Rule, 1807 - 1828 (Malibu: Undena Publications, 1982), pp. xxii + 165 Erivan Hanlığı 1828 yılında Rusya topraklarına katılmasıdan hemen sonra, büyük bir Müslüman nüfusu (Azeri, Kürt, Lezgin ve değişik göçebe halkları) bölgeyi terk etmiştir. Bunun üzerine Çarlık Hükumeti tarafından önemli oranda İran Ermenileri buraya göç ettirildi. Hıristiyanlar tarafından destek gören Rus Hükümeti Türkiye ve İran'da yaşayan Ermenilerin buralara göç etmesini doğrudan desteklemekteydi. Bu nedenle Ermeni göçü 19. yüzyıl boyunca ve 20. yüzyılın erken dönemine kadar aralıksız devam etmiştir. Conflict in Nagorno-Karabakh, Abkhazia and South Ossetia: A Legal Appraisal by Tim Potier. Martinus Nijhoff Publishers. 2001. p.2 ISBN 9041114777 Bu sürecin sonunda 1832 yılında eski Erivan Hanlığı topraklarında yaşayan yerli ve muhacir Ermeni sayısı, Müslüman sayısını geçmiştir. Small Nations and Great Powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus by Svante Cornell. Routledge. 2001. p.67 ISBN 0700711627 Brockhaus ve Efron Ansiklopedik Sözlüğü'ne göre, buradaki Azerilerin büyük kısmı (söz konusu kaynakta her ne kadar Azerbaycan Tatarları'ndan bahsedilmekteyse de) 20. yüzyılın başlarında halen Rusya Ermenistanında yaşamaktaydı. O zaman bölgedeki 300 bin nüfuslu Azeri Topluluğu Erivan Vilayeti nüfusunun %37,5'ini teşkil ediyordu. Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary: Erivan Governorate Bu halkın çoğunluğu kırsal alanlarda yaşamaktaydı ve geçimini tarım ve halıcılıkla sağlıyordu. Vilayet merkezi Erivan da dahil olmak üzere, vilayete bağlı 7 kasabanın 4'ünde Azeriler nüfus çoğunluğunu oluşturmaktaydır. Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary: Erivan

Tarih

çi Luici Villari ye göre 1905de (Ermeni-Müslüman savaşı esnasında) Erivanda Azeriler ekonomik bakımdan Ermenilerden daha gelişmişlerdi. Fire and Sword in the Caucasus by Luigi Villari. London, T. F. Unwin, 1906: p. 267 Ermenistan Azerileri için 20.YY. baskı, ayrımcılık ve ülkenin demografisini tamamen değiştiren kitlesel ve zoraki sürgünler devri idi.Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War by Thomas de Waal ISBN 0814719457 Buna rağmen Dağlık Karabağ münakaşasına kadar onlar Ermenistanın en büyük etnik azınlığını teşkil etmeye devam ediyorlardı. 1905†“1907 yıllarında Erivan valiliği Ermeniler ve Azeriler arasında yaşanan kanlı savaşın arenası oldu. Savaş çar hükümeti tarafından doğurulup, toplumun dikkatini Birinci Rus inkılabından almak için, tarihde o zamana kadar birbiri ile münakaşada olmayan bu iki halkın arasına fitne vasıtası ile düşmanlık sokuldu. Memories of the Revolution in Transcaucasia by Boris Baykov Azerbaycanın ve Ermenistanın 1918de bağımsızlık ilan etmesi durumu dahada gerginleştirdi. Her iki devletde aynı toprakları kendi himayeleri altında görmek istiyorlardı. Ermenistan kendi iddialarını gerçekleştirmek için müslümanların lehine siyasete girişti.de Waal. Black Garden. p. 127-8. Modern Hatreds: The Symbolic Politics of Ethnic War by Stuart J. Kaufman. Cornell University Press. 2001. p.58 ISBN 0801487366 Turkish-Armenian War of 1920 Turkish-Armenian War: Sep.24 †“ Dec.2, 1920 by Andrew Andersen Ethnic Conflicts in the USSR: 1917†“1991. State Archives of the Russian Federation, fund 1318, list 1, folder 413, document 21 Garegin Njdeh and the KGB: Report of Interrogation of Ohannes Hakopovich Devedjian 28 Ağustos 1947. Kanlı ve vahşi kırım azerilerinin bir kısmının ölümüne, bir kısmınında Azerbaycana, Türkiyeye vÉ™ İrana kaçmasına sebep oldu. Hatta Sovet İttifakının şekillenmesinden sonra bir çoğu geri dönemedi; 1926 yılında kayıtlara göre Ermenistanda yalnız 78 bin azÉ™ri yaşayordu. The Alteration of Place Names and Construction of National Identity in Soviet Armenia by Arseny Sarapov 1948†“1950 yıllarında Sovnarkom Azerilerin Ermenistandan Azerbaycanın Kür-Araz ovasına göç ettirilmesi hakkında anlaşma kabul etmiştir. Armenia: Political and Ethnic Boundaries 1878-1948 by Anita L. P. Burdett (ed.) ISBN 1-85207-955-X Ermenistanın yıldan yıla büyüyen Azeri toplumunun büyük kısmı güya gönüllü şekilde Azerbaycana göç etti aslında maksat Orta Doğudan ve Avrupada ermeniler için yer boşaltmak idi. O yıllardada 100 bin Azeri Ermenistan ı ter etti. 1988†“1991 yıllarında Ermenistandan Azerbaycana son 200 bin göçmen kabul olundu. Bunların ekseriyeti Ermenistanın 22 bölgesinden gelen azerileri idi. UNHCR U.S. Department of Homeland Security, Citizenship and Immigration Services Country Reports Azerbaijan. The Status of Armenians, Russians, Jews and Other Minorities Kaynaklar } Linkler * ErmÉ™nilÉ™r zaman-zaman torpaqlarımızı qÉ™sb edib

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.