Fatih Sultan Mehmed Köprüsü

Fatih Sultan Mehmed Köprüsü Asya ve Avrupa kıtalarını İstanbul Boğazında birbirine bağlayan ikinci köprü. Köprü Anadolu yakasındaki Kavacık ile, Avrupa yakasındaki Hisarüstü mevkilerini birleştirir. Bu köprü, ilk yapılan Boğaziçi Köprüsünün beş kilometre kuzeyindedir.

Boğaz’ın Anadolu yakası ile Avrupa yakasını birbirine bağlamak için ilk teşebbüs M.Ö. 513 yılında Pers Hükümdarı Dara tarafından yapılmıştır. Dara seksen bin askerini Anadolu yakasından Avrupa yakasına geçirmek için, Anadolu Hisarı ile Rumeli Hisarının bulunduğu yer arasına, gemileri yanyana dizdirerek bir köprü gibi kullanmıştır.

Daha sonra, ilk ciddi teşebbüs İkinci Abdülhamid Han tarafından yapılmıştır. İkinci Abdülhamid Hanın hazırlattığı projeye göre, köprü ahşap olacak ve kuleleri bulunacak, üzerinden demiryolu geçecekti. Fakat, siyasi hadiseler ve Abdülhamid Hanın tahttan indirilmesi bu projenin gerçekleşmesini önledi.

Uzun süre, Boğaz’ın iki yakası arasındaki ulaşım, vasıtaların feribotla geçirilmesiyle yapılmıştı. Ancak, son zamanlarda vasıta sayısının süratle artması, feribotların kapasitesinin çok üstüne çıkmıştı. Trafik yükünün artması, köprü yapılmasının tek çözüm olduğunu ortaya koydu. 20 Şubat 1970’te ilk köprü olan Boğaziçi Köprüsünün temeli atıldı. 30 Ekim 1973’te bu köprü trafiğe açıldı (Bkz. Boğaziçi Köprüsü). Trafiğin sürekli olarak artması ikinci bir köprünün yapılmasını ihtiyaç haline getirdi.

29 Mayıs 1985 tarihinde temeli atılan ikinci köprü iki buçuk yıl gibi kısa bir sürede bitirilerek 4 Temmuz 1988’de kısmen trafiğe açıldı. Fatih Sultan Mehmed Köprüsünün trafiğe açılmasıyle şehir içi trafiği ve Boğaziçi Köprüsünün yükü kısmen hafifletilmiş oldu.

Kınalı, Sakarya Karayolu kapsamında bulunan Fatih Sultan Mehmet Köprüsünün yapımı için 122 milyon dolar (o günkü değeriyle 326.960.000.000 TL) harcandı. Köprünün yapımı, İmpregilo (İtalya), Sezai Türkeş-Fevzi Akkaya(Türkiye), İshikaçajima Haima, Mitsubishi ve Nippon Kokan (Japonya) firmalarının meydana getirdiği konsorsiyum tarafından gerçekleştirildi. İki ayağı arasındaki uzaklığı 1090 m olan Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, dünyadaki asma köprüler arasında altıncı sıradadır. Fatih Sultan Mehmet Köprüsünden önce gelen köprüler; İngiltere’de, Humber Köprüsü(1410 m), ABD’de Verrazano (1298 m), ABD’de Golden Gata (1280 m), ABD’de Macteinos (1158 m), Japonya’da Miami-Bisanseto (1100 m)dur. Köprü deniz seviyesinden 64 m yükseklikte bulunmakta olup, bu mesafe milletlerarası denizcilik standartlarına uygundur. Kulelerinin zemin seviyesinden yüksekliği 110 m’dir. Köprü; Anadolu Yakasında Kanlıca-Çamlıca, Gebze-Sakarya güzergahı ile; Avrupa yakasında Hisarüstü Kağıthane, Alibeyköy, Küçükköy ve Mahmutbey’den geçip E-5 karayoluna bağlanan güzergah üzerinde bulunmaktadır.

Köprünün her iki ucunda taşıyıcı ana kablolarına gelen çekme kuvvetleri, kayazemine aktaran 50 x60 m boyutunda ve 35 m derinlikte masif betonarme birer ankraj blokuna aktarılır. Ankraj bloklarının içinde kabloların tesbit edildiği birer oda bulunmaktadır.

Köprü kule temelleri 14 x 18 m ebadında ve ortalama 6 m yüksekliğindedir. Temeller üzerinde 14 m yükseklikte betonarme mesnetler yer almaktadır. Çelik kuleler, 5 m kadar bu mesnetlerin içinde tutturulmuştur. Köprünün ana bloklarına dayanak teşkil eden çelik kuleler, 102 m yükseklikte olup, sekiz kademe halinde monte edilmiştir. Kulenin boyutları, tabanda 5 x 4 m olup, tepede 3 x 4 metredir. Her kulenin içinde bakım işlerinde kullanmak için birer asansör bulunmaktadır.

Her ana kablo 32 adet halat grubu ile dört adet ek gergi halatından meydana gelmiştir. Her halatda 504 adet, ek halatlarda 288 adet çelik tel bulunmaktadır. Teller, galvanizli yüksek dirençli çeliktir. Askı halatlarının çapı ise 76 mm ve kopma mukavemeti 370 tondur.

Kulelerde kullanılan çelik 7000 ton, tabiyede kullanılan çelik 13.600 ton, ana kablo ve askılarda kullanılan çelik ise, 9500 tondur.

Toplam genişliği 39,40 m olup, her iki yönde ikişer şeridi ağır vasıta trafiğe, iki şeridi hafif vasıtalara, ayrıca 30,5 m aralıkla hareket eden, 136 ton ağırlıkta tanklar 154 ton ağırlıkta treylerler ve 180 ton ağırlıkta tek vasıtalar geçebilecektir. Köprünün Avrupa yakasından girişinde 16 gişe bulunmakta olup, saatte 7500 aracın geçişine uygundur. Kenarlarda yaya yolları da bulunmaktadır.

İstanbul-Fatih Sultan Mehmed Köprüsünden, Karayolları Genel Müdürlüğüne bağlı 17. Bölge Müdürlüğünün 9.4.1993 tarihli yazısına göre 3.7.1988 tarihinden 1.4.1993 tarihine kadar geçen araç sayısı (iki yönde) 80.697.230’dir. Geliri ise 588.484.322.000’dir.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Fatih Sultan Mehmed Köprüsü

Fatih Sultan Mehmed Köprüsü Resimleri

Fatih Sultan Mehmet Köprüsü

II. Mehmed

Fatih

Kosova'daki Osmanlı mimari eserleri listesi

Abdülmecid

Haliç

I. Selim

II. Bayezid

Fatih Sultan Mehmed Köprüsü