Asıl adı Fatma Kadriye, Sultan II. Abdülhamid ile evlendikten sonra adı Fatma Pesend olmuştur. Abhaz olup Prens Sami Bey Açba-Ançabadze ile Tatar Prensesi Fatıma Mamleeva`nın kızıdır.
İyi eğitim alıp, çok iyi bir ressamdı. Sultan II. Abdülhamid ile Yıldız Sarayında misafir iken tanıştı. Padişah, Fatma Hanım`la 20 Temmuz 1896 tarihinde evlendi. Düğünden bir sene sonra Hatice Sultan dünyaya geldi. Ancak Hatice Sultan sekiz aylıkken Kuşpalasından vefat etti. Abdülhamid kızının vefatından sonra Osmanlı İmparatorluğunun ilk Çocuk Hastahanesi Şişli Etfal yaptırdı. Fatma Hanım Hastahanenin idaresi ile, eşinin 1909 senesinde tahttan indirilmesine kadar meşgul oldu.
Sultan Abdülhamid`le Selanik`e sürgüne gitti ve bir sene sonra İstanbul`a geri döndü. Bundan sonra Vaniköy" deki yalısında yaşadı. Abdülhamid 1918 yılında Beylerbeyi Sarayında vefat edince, uzun kıvırcık sarı saçları bir gece de ağardı.
Osmanlı Hanedanı sürgün edilince hasta idi ve Hanedanın sürgün edilmesinden sekiz ay sonra 5 Kasım 1924 tarihinde Vaniköy`deki yalısında vefat etti.
Kaynaklar
- Açba-Ançabadze, Leyla, Prenses: ``Harem Hatıraları``, Istanbul 2004
- Öztuna, Yılmaz: ``Devletler ve Hanedanlar``, Ankara 1989
- Uluçay, Çağatay: ``Padişahların Kadınları ve Kızları``, Ankara 1992
- Osmanoğlu, Ayşe, Prenses: ``Babam Sultan Abdülhamid``, Istanbul 1994
- Osmanoğlu, Şadiye, Prenses: ``Saray ve Harem Hatıralarım``, Istanbul 1969