Kısaca: Mehmed Feyzullah Efendi, (d. 1639, Erzurum - ö. ...devamı ☟
Feyzullah Efendi | resim = | resim_boyutu = | başlık = | doğum_adı = Mehmed | doğum_tarihi = 1639 | doğum_yeri = Erzurum | ölüm_tarihi = 3 Eylül1703 | ölüm_yeri = Edirne | yattığı_yer = | anıtlar = | ikamet = | milliyeti = | soyu = | vatandaşlık = | diğer_adları = | tanınma_nedeni = | eğitim = | aktif_yılları = | meslek = şeyhülislam, kazasker, muderris, sehzade hocasi, padişah danışmanı. | unvan = | etkiledikleri = | etkilendikleri = | önceki = | sonraki = | ebeveynler = | eş = | çocukları = | imza = | dipnotlar = }} Feyzullah Efendi, (d. 1639, Erzurum - ö. 1703, Edirne) Osmanlı Devletişeyhülislam'i, kazasker, muderris, sehzade hocasi, padişah danışmanı.
Hayatı
1639 yılında Erzurum'da doğdu. Asıl adı Mehmed idi. Erzurum müftüsü Seyyid Mehmed Efendi ile Şerife Hatun’un oğludur.. Peygamber Muhammed'in sülalesinden olduğunu iddia etmiş ve "Seyyid" lakabı taşımıştır. Fakat Uzunçarsılı "Silahdar tarihinin kaydı na göre seyyitliği yani evlad-ı peygamberiden olması sahte imiş" demektedir.Feyzullah Efendi'ye Eyüp Kadılığı arpalık olarak verildi. 7 Kasım 1686’da nakibüleşraf oldu. IV. Mehmed’in hal’i ve II. Süleyman’ın tahta çıkışından hemen sonra 14 Şubat 1688'de Debbağzade Mehmet Efendi'nin azli üzerine şeyhülislam oldu. Fakat o yıl Balkan cephesinden dönen kapıkulu askeri belirli zorba elebaşılar altında isyan edip padişahın tahttan indirilmesini istediler. Bu kapıkulu askeri isyanını bastırmak için saraydan "Sançağ-ı şerif" çıkarıldı ve çok geçmeden bu isyan bastırıldı. Fakat bu bastırma hareketine başlamak için Saraya çağrırlan Şeyhülislam olan Feyzullah Efendi saraya gitmedi. Bu nedenle onun zorbalarla fikir birliğinde olduğu kabul edilerek Şeyhülislam görevinden azledildi. İsyan bastırılmasından sonra Feyzullah Efendi Saraya gitti; isyancılar tarafından öldürülmüş olan Sıvayus Paşa'dan öldürülmeden aldığı mühr-ü humayunu padişaha getirip verdi ve yapılan Divan toplantısından azlinden haberdar olmamısş gibi şeyhülislam mevkinde oturdu. Fakat çağrıldığı zaman saraya gelmediği ve tahttan indirilmiş İV. Mehmat taraftarı olduğu düşünülerek azlinden sonra memleketine sürgüne gönderilme kararı alındı. Nisan 1688'de tek başına sandalla Kuzguncuk'a geçirildi ve oradan kendisine arpalık olarak verilen Erzurum'a gönderildi. Daha sonra cesedinin nehirden çıkarılarak Sitti Hatun Camii civarındaki Abdülkerim Mektebi avlusuna gömüldüğü rivayet edilir (Peremeci, s. 136). Eserleri Feyzullah Efendi’nin Erzurum’da cami, medrese, darülkurra, mektep ve hamamı; Şam’da darülhadisi; Edirne’de çeşme ve sebili, Mekke’de mescidi; Medine’de medrese, kütüphane ve muallimhanesi; İstanbul Fatih’te medrese, kütüphane, mescid, mektep, muallimhane, çeşme'den olusan "Feyziyye Darülhadisi" isimli külliye vardir. "Feyziyye Darülhadisi" gunumuzde Millet Kütüphanesi olarak kullanılmaktadır. Feyzullah Efendi Medine’de inşa ettirdiği medreseye 3000’den fazla yazam kitap vakfetmiştir. Saudi'lerin Harem-i Serif’i genisletilme imar sirasinda bu medrese yıkılmmistir. Bu yazma kitaplar "Camiatü Melik Abdilaziz"'e nakledilmistir. Elimizde bulunan yazma veya yayinlamis eserleri listesi sudur:. Ayrıca bakınız * Edirne Vakası * Osmanlı şeyhülislamları listesi Dış bağlantılar * Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN:978-975-16-0010) say.482-485 * Millet Yazma Eserler Kutuphanesi resmi sitesi "Feyzullah Efendi" maddesi.
