Türkiye`yi 19. yüzyılda batı müziği ile tanıştıran ve ilk Türk bandosunu (Muzika-ı Hümayun) kuran İtalyan müzisyen.
Giuseppe Donizetti İtalya ve Fransa da çeşitli bandolar yönettikten ve son olarak Napolyon` un bandosundan ayrılmış ve reformcu Osmanlı hükümdarı II. Mahmut (1808-1839) tarafından İstanbul`a gelmesi için yapılan daveti kabul ederek 17 Eylül 1828`de görevine başlamıştır. II. Mahmut, eski orduyu dağıtmış ve kurduğu yeni ordu (Asakir-i Mansure-i Muhammediyye) ile birlikte, önceki ordu bandosu olan geleneksel Mehter bandosunu da kaldırmıştır. Yerine batı standartlarında yeni bir bando kurmaya karar vermiş ve Giuseppe Donizetti`yi de bu amaçla davet etmiştir. Donizetti istanbul` a varınca ilk iş olarak askeri bando Musika-i Hümayun`u kurmuş ve bir ay içerisinde padişaha ilk konserini verecek hale getirmiştir. Bundan sonraki 28 yıl boyunca Osmanlı Devleti`nin hizmetinde çalışarak hükümdarın kurduğu modern ordunun bando teşkilatını ölümüne kadar yönetmiştir. İstanbul, Donizetti için adeta ikinci bir vatan olmuş ve 12 Şubat 1856`da ölene dek İstanbul`da yaşamıştır.
Giuseppe Donizetti`nin, II. Mahmut için bestelediği "Mahmudiye Marşı" onbir yıl, II. Mahmut`un ölümünden sonra tahta çıkan oğlu Sultan Abdülmecit için bestelediği "Mecidiye Marşı" da (1839) yirmiiki yıl boyunca Osmanlı Devleti`nin marşı olarak çalınmıştır.
Sultan Abdülmecit tarafından Paşa unvanı ile taltif edilen Donizetti`nın başarıları sadece askeri bando kurulması ile sınırlı kalmamış, sarayda Osmanlı hanedan ailesinin fertlerine de müzik dersleri vermiş, Pera`da (Beyoğlu ve çevresinin eski adı) her yıl düzenlenen İtalyan opera gösterilerini desteklemiş, sarayda konserler düzenlemiş ve İstanbul`u ziyaret eden Franz Liszt, Parish Alvars ve Leopold de Meyer gibi zamanın önde gelen virtüözlerine ev sahipliği yapmıştır. Donizetti`nin kendisi gibi müzisyen olan 2 kardeşi daha vardır. İçlerinden en yetenkli ve ünlüleri küçük kardeşi (Gaetano Donizetti), bir İtalyan opera bestecisidir.
Donizetti`nin cenazesi, ölümünden sonraki üç hafta boyunca Beyoğlu`ndaki Santa Maria Kilisesi`nde muhafaza edilmiş ve 6 Mart 1856`da Santa Esprit Kilisesi`inin mezarlığına nakledilerek defnedilmiştir.
Ölümünden sonra yerine Callisto Guatelli Paşa atanmış ve 1856-1858 ile 1868-1899 yılları arasında bandoyu yönetmiştir.
Gnome-speakernotes.png Giuseppe Donizetti tarafından bestelendiği tahmin edilen Osmanlı marşı.
Kaynakça
- The Musical Times: Levanten Bir Hayat: Osmanlı sarayında Giuseppe Donizetti (İng.)
- Guiseppe Donizetti (Donizetti Paşa)
- 79-tone Tuning & Theory for Turkish Maqam Music, A Doctorate Dissertation by Ozan Yarman, M.A., pp. 1-2 (İng.)