Glikoliz

Kısaca: Glikoliz Alm. Glykolyse, Fr. Glycolyse, İng. Glycolysis. Glikozun çeşitli enzimler yardımıyla birbirini takib eden kademelerden geçerek pirüvata kadar parçalanması olayı. Bir molekül glikozun glikolizi sonucunda iki molekül pirüvat meydana gelir. Glikoliz, birbirini takib eden dokuz safha sonucunda gerçekleşir. Her bir reaksiyon basamağında ayrı bir enzim görev yapmak suretiyle, süresi boyunca dokuz çeşit enzim faaliyet gösterir. Glikoliz, glikozun çe ...devamı ☟

Glikoliz
Glikoliz

Glikoliz Alm. Glykolyse, Fr. Glycolyse, İng. Glycolysis. Glikozun çeşitli enzimler yardımıyla birbirini takib eden kademelerden geçerek pirüvata kadar parçalanması olayı. Bir molekül glikozun glikolizi sonucunda iki molekül pirüvat meydana gelir. Glikoliz, birbirini takib eden dokuz safha sonucunda gerçekleşir. Her bir reaksiyon basamağında ayrı bir enzim görev yapmak suretiyle, süresi boyunca dokuz çeşit enzim faaliyet gösterir.

Glikoliz, glikozun çeşitli basamaklardan geçerek iki molekül pirüvata kadar parçalanmasından ibarettir. Oksijenli ve oksijensiz solunum yapan hücrelerin stoplazmasında, oksijen kullanılmadan gerçekleşen ortak bir enerji elde etme yoludur. Glikoliz sonucunda verim olarak 2ATP sentezlenir. Bu da glikoz molekülünün bütün enerjisinin ancak % 2 kadarıdır. Gerek oksijenli ve gerekse oksijensiz solunum yapan bütün organizmalarda glikoliz görülür ve hepsinde reaksiyon kademeleri aynıdır. Ancak glikolizden sonraki (pirüvattan sonraki) basamaklarda bazı farklılıklar görülür. Mesela, oksijenli ortamda yaşayan hücreler, glikolizin son ürünü olan pirüvatı, asetil koenzim-A (Asetil Co-A)ya dönüştürerek “krebs çemberi” denilen reaksiyonlar dizisine sokarak olayı oksijen varlığında mitokondrilerde devam ettirirler. Glikoz molekülü krebs sonunda CO2 ve H2O moleküllerine kadar parçalanır ve oksijenli solunum sonucunda 38 ATP sentezlenmiş olur. Oksijensiz şartlarda ise pirüvat; etil alkol, asetik asit, laktik asit gibi ürünlere dönüşür. Bu olaya fermantasyon denir ve sonucunda 2ATP sentezlenir (Bkz. Fermantasyon). Glikoliz de bir çeşit fermantasyon olarak kabul edilebilir. Glikoliz, bazı ökaryotik hücrelerin yeterli oksijen bulamadığı zamanlarda, acil ATP üretimi için, hayat kurtarıcı bir rol oynar.

Glikoliz olayının başlaması için glikoz molekülünün önce aktifleştirilmesi gereklidir. Bunun için bir ATP harcanarak heksokinaz enzimi yardımıyla glikoz önce “glikoz-6-fosfat”a, bu da fosfoglukoizomeraz enzimi ile katalizlenerek “fruktoz-6-fosfat”a dönüşür. Bir ATP daha harcanarak fosfofruktokinaz enzimi etkisiyle “fruktoz-1,6-difosfat” meydana gelir. Aldolaz enzimi katalizörlüğüyle bu madde, “dihidroksi aseton fosfat (DHAP)” ile “3-fosfogliser aldehite (3-PGAL)” parçalanır. Bu üç karbonlu triozlar (şekerler) fosfotrioz izomeraz enzimiyle birbirlerine dönüşebilirler.

Bundan sonraki reaksiyonlar 3-PGAL üzerinden yürütülür. DHAP da 3-PGAL’e dönüşerek aynı yolu izlediğinden bundan sonraki reaksiyonlar iki kat olarak düşünülür ve ATP ile ilgili hesaplar da buna göre yapılır. PGAL’den gliser asit (1,3-difosfogliserat) meydana gelirken, serbest kalan hidrojen, NAD+ (nikotinamit adenin dinükleotit) akseptörü tarafından tutularak NADH’ye indirgenir (NAD+ fiNADH+H+). Bu yakalama işinde fosfogliseraldehit dehidrogenaz enziminin rolü vardır. Meydana gelen 1,3 difosfogliserik asit, fosfogliserat kinaz enzimiyle “3-fosfogliserik aside (3-PGA)”, fosfogliserat mutaz enzimi ile “2-fosfogliserata (2-PGA)”, o da enolaz enzimiyle “fosfoenol pirüvik aside (PEPA)” dönüşür Glikolizin son basamağı olarak da PEPA, fosfopiruvet kinaz enzimi ile “pirüvik aside (pirüvata)” dönüşür ve bir mol daha ATP sentezlenir.

Reaksiyonlar 3-PGAL’den itibaren iki kez tekrarlandığından, glikoliz sonucunda her bir glikoz molekülünden 2 mol pirüvat, 2 mol NADH+ H+ (indirgenmiş nikotin amit adenin dinükleotit) ve kazanç olarak 2 mol ATP meydana gelir.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Glikoliz Resimleri

Propilen glikol
3 yıl önce

Propilen glikol (IUPAC adı: propan-1,2-diol) viskoz, renksiz bir sıvıdır ve neredeyse kokusuzdur, ancak hafif tatlı bir tada sahiptir. Kimyasal formülü...

Oksijenli Solunum
3 yıl önce

koparılarak substrat düzeyde 1 ATP daha üretilir. Glikolizdeki son ürün ise pirüvik asittir. Glikoliz yolu her biri özgül bir enzim tarafından katalizlenen...

Oksijenli solunum, Adenozin trifosfat, Glikoliz, Glikoz, Mitokondri, Oksijen, Organik, Pirüvik asit, Reaksiyonlar, Pirüvat asetil, Elektron taşıma sistemi
Pirüvik asit
3 yıl önce

giderilmesi yoluyla proteinlerden ve glikoliz yoluyla glikojen ile glikozdan elde edilebilir (tersine bir süreçle glikolizden glikojen de elde edilebilir). Glüsitlerin...

Pirüvik asit, Ad, Amin, Aminoasit, Glikojen, Glikoliz, Glikoz, Kimya, Lipit, Metabolizma, Protein
Substrat düzeyinde fosforilasyon
3 yıl önce

phosphorylation) bütün fermentasyon çeşitlerinde, oksijenli solunumun başlangıcı glikoliz tepkimesi ve krebs döngüsünün ilk basamağında gerçekleşen fosforilasyon...

Nikotinamid adenin dinükleotit
3 yıl önce

üretimi hücrenin ATP gereksinimini karşılamaya yeterli değildir. Buna karşın glikoliz oksijen gerektirmez ama NAD+'nin yeniden üretimini gerektirir. Oksijen...

Nikotinamid adenin dinükleotit, Top ve çubuk modeli, ADP, Adenin, Adenozin trifosfat, Anabolizma, CAS kayıt numarası, Elektron, Ester, Fermantasyon, Fosfat
Metabolik yolak
3 yıl önce

içindeki şartlar, reaksiyon akısının pratikte tek yönlü ilerlemesini sağlar. Glikoliz ilk keşfedilen metabolik yolak olmuştur. Glukoz hücre içine girince, bu...

Anaerobik
3 yıl önce

sindirim, organik maddelerin bakteriler tarafından yıkılması. Anaerobik glikoliz, şekerin maya yardımı ile alkole dönüştürülmesi. Anaerobik organizma, büyümek...

Anaerobik, Oksijen, Anaerobik solunum, Anaerobik organizma, Anaerobik glikoliz, Anaerobik sindirim, Anlam ayrım
Laktik asit
3 yıl önce

adlandırılan, karbonhidratın yıkımı sonucu oluşan bir yan üründür. Anaerobik glikoliz sonucu pirüvat üretildiği zaman kas hücresi onu aerobik olarak enerji üretimine...

Laktik asit, 1780, 1881, Bakteriler, Erime noktası, Glikojen, Karbonhidrat, Kaynama noktası, Laktoz, Pirüvat, Potasyum