Hece Vezni
Kısaca: Türk Edebiyatı'nın en tabii ve milli nazım ölçüsüdür. İslam Medeniyeti'ne girmeden önce hemen hemen bütün Türk şairleri şiirlerini hece vezni ile yazarlardı. Hece vezni Türkçe'nin yapısından ortaya çıkmış bir vezindir. Bu vezinde esas olan hecelerin uzunluğu veya kısalığı değil, mısralardaki sayısal eşitliğidir. Yani hece vezni, mısralardaki hece sayısı eşitliğine dayanır. Aruz'da olduğu gibi, heceler uzunluk ve kısalıklarına göre işlem görmezler. Çünkü Türkçe'de uzun ve kısa diye hece ayırım ...devamı ☟
Aruz'da olduğu gibi, heceler uzunluk ve kısalıklarına göre işlem görmezler. Çünkü Türkçe'de uzun ve kısa diye hece ayırımı yoktur. Bütün hecelerin boyları eşittir. Hece vezniyle yazılmış bir şiirde ilk mısra kaç heceden meydana gelmiş ise, ondan sonra gelen bütün mısraların da ayni hece sayısında söylenmesi gerekir. Hece veznine parmak hesabı denilmesinin sebebi de bu hece eşitliği ilkesi dolayısıyladır. Hece vezninde mısraları meydana getiren heceler, sayı bakımından bir düzene bağlıdırlar. Mısradaki hecelerin toplamı o mısranın kalıbını verir bize. Kalıp, söz konusu mısranın ölçüsü anlamına gelir.
Türkler, en eski ve milli vezinleri olan hece veznini XI. yüzyıldan sonra İslamiyet'in tesiriyle büyük ölçüde bırakmışlardır. Özellikle Türk aydınları milli vezinleri yerine İran'dan aldıkları aruz veznini koymuşlar ve eserlerini hece vezni yerine, aruz vezni ile söylemeye başlamışlardır.
İlk yıllarda köklü bir geleneğe sahip bulunan hece vezni, aruz veznine büyük ölçüde tesir etmiştir. Bu devrede birçok şairler, kullandıkları aruz veznini hece veznine de uydurmaya çalışmışlardır. Fakat daha sonraki yıllarda aydın zümre heceyi tamamiyle unutmuşlardır. Ne var ki, geniş halk kitleleri ile onların içinden yetişmiş bulunan Saz Şairleri hiçbir zaman hece veznini elden bırakmamışlar ve eserleriyle yaşatmışlardır. Bu yaşatma gayreti o kadar canlı olmuştur ki, XVII. yüzyıldan sonra, bir kısım Divan Edebiyatı şairleri de bu değerli Saz Şairleri'ni örnek alarak, hece vezniyle şiirler kaleme almışlardır. İslami Devir Türk Edebiyatı'nın tarihi seyri içindeki bu gelişmenin en büyük temsilcisi XVIII. yüzyıl şairlerimizden Nedim'dir.
XX. yüzyılın başında aydın kesim arasında şiirlerinde hece veznini ilk olarak kullanan, hem de ısrarla kullanan Mehmet Emin Yurdakul'dur. 1911 den sonra ise büyük düşünür Ziya Gökalp'in etrafında toplanan gençler, aydın zümrenin alışılmış anlayışını tamamiyle terkederek milli veznimiz hece veznini kullanmaya başladılar. Hecenin Beş Şairi diye adlandırılan F. Nasyonel Sosyalistf Çamlıbel, Yusuf Ziya Ortaç, Orhan Seyfi Orhon, Enis Behiç Koryürek, Halit Fahri Ozansoy gibi şairler hemen hemen bütün şiirlerini hece ile yazdılar. Günümüz şiirinde ise heceyi basan ile kullanan şairlerimiz şu isimlerdir: Necip Fazıl, Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu, H. Cengiz Alpay vb.
Hece vezninde ahengi sağlamak için, mısra içinde belirli duraklar yapılır. Durak hecelerin mısralar-da belli sayılarla kümelenmesi hadisesidir. Hece ile yazılmış bir şiirde, hece sayısının bütün mısralarda eşitliği gibi, durakların da ayni olması gerekir. Birinci mısradaki duraklarda heceler kaçar kaçar kümelenmişse, diğer mısralarda da aynı sayıda kümelenmesi şartı vardır. Türk şiirinde en çok kullanılan belli başlı hece kalıpları ve durakları:
a) 3+2=5 b) 4+3=7 c) 4+4=8 d) 6+5=11 aynı kalıbın değişik durakları şöyledir: 4+4+3 = 11 e) 7+7=14 aynı kalıbın değişik durakları da vardır: 4+3 + 4 + 3 = 14
Bu konuda henüz görüş yok.
Hece ölçüsü
3 yıl önceyaygınlaşması hece ölçüsünün yalnızca tekke ve aşık edebiyatına özgü bir ölçü olmasına yol açtı. Hece ölçüsünde kalıbı dizelerdeki hecelerin sayısı belirler...
Hece ölçüsü, Göktürk Yazıtları, TürkçeRuhsati
3 yıl önceşiirlerinin çoğunu hece vezni ile yazmıştır. Ömer, Dertli, Emrah, Seyrani gibi aşıklara uyarak Aruz vezni ile yazdığı da olmuştur. Aruz vezni ile yazdığı şiirlerinde...
Ruhsati, ,Aruz ölçüsü
3 yıl önceAruz ölçüsü ya da aruz vezni (Osmanlıca: وزن عروض vezn-i arûz), nazımda uzun veya kısa, kapalı ya da açık hecelerin belli bir düzene göre sıralanarak ahengin...
Aruz ölçüsü, Ansiklopedi, Arap, Bulut, Deli, Edebiyat, Fars, Hint, Pakistan, Taslak, TürkGeraylı
6 yıl önceGeraylı aşık şiirinde kullanılan türlerden biridir.Sekizli hece vezni ile söylenir. Yapısı Anadolu'daki semaileri hatırlatan bir şekildir.Türkçenin konuşulduğu...
Sadık Miskini
6 yıl önceSerbest şiirleri Kıyı, Çağdaş Türk Dili, Damar gibi dergilerde yayınlandı. Hece vezni ile yazdığı şiirlerinde Sadık Miskini mahlasını kullandı. 20 civarında...
Türk Edebiyatında Şiir
6 yıl önceTigin, Sıngku, Seli Tutung)da bilinen bu dönem şairlerinin ürünlerinde hece vezni ve uyak gibi öğelerin yanında dize başındaki uyaklardan, dize yenilemelerinden...
Türk edebiyatında şiir, 1839, 1860, 1874, 1896, 1901, 1909, 1912, 1921, 1939, 1970Beş Hececiler
3 yıl önceBeş Hececiler (“Hecenin Beş Şairi”, “Hececiler”, “Hecenin Beş Ozanı”), I. Meşrutiyet’ten sonra hece vezniyle ve konuşulan halk diliyle, Millî Edebiyat...
Beş Hececiler, Beş HececilerYusuf Ziya Ortaç
3 yıl önceGökalp ile tanıştı. Ziya Gökalp’in tavsiyesi üzerine hece vezni ile şiir yazmaya başladı. Hece vezni ile yazdığı ilk şiir olan “Gecenin Hamamı”, Türk Yurdu...
Yusuf Ziya Ortaç, 11 Mart, 1895, 1915, 1916, 1919, 1920, 1923, 1928, 1931, 1932