Işık düzengeci özü itibarı ile, objektif içinden geçen ışığın, ışık aralığını dolayısı ile netlik derinliğini ayarlamak için geliştirilmiştir. Çünkü resmin göze net gibi görünen kısmı, ışık düzengeci yardımı ile ayarlanan ışık aralığı ile belirlenir.
Eğer fotoğrafçılıkta kullanılan objektif bir göze benzetilecek olursa, Işık düzengeci de, gözbebeğine benzetilebilir. (bu nedenle bu düzeneğin bazı türlerine ışık bebeği (Alm. Irisblende) denir. Bu düzenek, objektif içinden geçerek film (duyarkat)/sensör üzerine düşen ışığın yeğinliğini (miktarını) düzenlemek için kullanılır. Ancak gözbebeği gibi, ışığı otomatik olarak ayarlayamaz. Işık aralığı denilen, bu aralığın kullanıcı tarafından belirlenmesi gerekir.
Işık aralığı ayarı, kullanılan film/sensör duyarlığına ve seçilen ışıklama süresine bağlı olarak, objektif bileziği üzerine kazınmış olan değerlerden biri seçilerek ya da fotoğraf makinesinin gövresi üzerinden belirlenir.
Objektif bileziği üzerinde bulunan ve ilk bakışta pek de simetrik görünmeyen ışık aralığı değerleri bir basamak şeklinde düzenlenmiştir. Basamak oluşturan değerlerden her biri, bir sonraki (ya da bir önceki) sayısal değerin tam iki katı ışık aralığına işaret eder. Buna göre, örneğin 8 sayısı ile belirlien ışık aralığı, 5.6 sayısı ile belirtilen ışık aralığının tam iki katı ışık geçmesini sağlayan bir ışık aralığıdır.(Bircok makine üzerinden diafram kontrol edilebildiği icin bu makinelerde ara değerler de bulunmaktadır.)
Işık aralığı, mutlaka ışıklama süresi ile eşleştirilerek kullanılır. Ancak Geniş bir ışık aralığı seçildiğinde ışıklama süresinin kısaltılması, dar bir ışık aralığı seçildiğinde ise, ışıklama süresinin, uzatılması gerekir. bu sayede belirlenir.
Diyafram değerleri, 2.8, 4, 5.6, 8, 11, 16, 22, 32 olmak üzere gider. Farklı ara değerler de olabilir.
Bkz. Ayr. Netlik derinliği, Fotoğrafçılık
