Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

I. Mikhail Rangabe

Kısaca: I. Mikhail Rangabe (Yunanca: Μιχαήλ Α΄ Ραγγαβέ, ''Mikhaēl I Rangabe''; ö. 11 Ocak 844), 811–813 arasında Bizans İmparatorluğu İmparatoru olmuştur. ...devamı ☟

I. Mikhail Rangabe (Yunanca: Μιχαήλ Α΄ Ραγγαβέ, Mikhaēl I Rangabe; ö. 11 Ocak 844), 811–813 arasında Bizans İmparatorluğu İmparatoru olmuştur. Yaşamı Mikhail soylu Rangabe sülalesinin bir üyesi olan Theophylaktos Rangabe'in oğluydu. Babası Bizans donanmasının Ege filosunda amiraldi. İleride imparatorluğu eline geçirecek olan o zaman ki Hazine Nazırı olan Nikeforos'un kızı olan Prokopia ile evlendi. Kendisi de saray bürokrasisi içine girip kayın babası 802'de imparatorluğu bir komplo ile ele geçirdikten sonra sarayda kouropalatēs unvanını aldı. Mikail kayın-babası olan I. Nikeforos'un 811'deki son Bulgaristan seferine iştirak etti. I. Nikeforos'un Han Kruma karşı yenilip Bizans ordusunun neredeyse imha edildiği Piliska Savaşı faciasından zor olarak fakat sağsalim kurtulmayı başardı. Kayınbabası I. Nikeforos bu savaşta ölmüştü. Tahta geçen karısının erkek kardeşi olan Stavrakios ise bir kılıç darbesi ile ağır yaralanıp felç halinde sedye ile Konstantinopolis'e getirilmişti; imparatorluk tacı giymişti ama ağır yaraları yüzünden fiilen imparatorluk yapamamaktaydı. Mikhail'in karısı Prokopia kardeşi Stavrakios'u kocası olan I. Mikhail Rangebe'yi imparator olarak kabul etmesine başarısızlıkla ikna etmeye çalıştı. Sonunda Mikhail ve destekçileri 2 Ekim 811'de bir saray darbesi yaparak Stavraikos'u tahtan indirip bir manastıra koydular ve I. Mikhail Rangabe imparator olarak ilan edildi. I. Mikhail I. Nikeforosdan daha popüler olmaya çalışmaktaydı. Nikeforos'un koymuş olduğu ve kilise mensupları, soylular ve büyük toprak sahiplerine hasar veren vergileri indirmeye koyuldu. Böylelikle azalan devlet gelirleri yetişmiyormuş gibi kiliseler, manastirlar ve kendinden parasal harcama isteyen herkese oluklar halinde harcamalar yapmaya koyuldu. Harcamayı kıstığı tek bir kalem ülkenin savunması olmuştu. I. Mikhail çok dindar bir kişi idi ve Ortodoks Kilisesi'nde putseverler üstün bastığı için onları tutmaktaydı. Bazı kilise adamlarının putkıran kliği mensuplarını suçlayıp cezalandırılmalarına göz yumdu. Koyu ortodoks Studion Manastırı Başkeşişi Theodore'un büyük etkisi altında kaldı. Theodore Konstantinopolis Patrikleri ile bir dini uyusmazlığa girmişti. Fakat imparatorun Theodore tarafında olduğunu görünce Patrik durumunu ve eski kararını değiştirmek zorunda kaldı. Bu nedenle koyu Ortodoks taraftarı kilise tarihçisi Günah Çıkartıcı Theophanes'in eserinde I. Mikhail çok pozitif olarak gösterilmektedir. Bazı Batılı Hıristiyan tarihçiler Theodore'un pozitif etkisinin Batı İmparatoru Şarlman ile anlaşma sağlanması sonucunu verdiğini bildirmekte ve onun için Theodore'u ve I. Mikhail'i övmektedirler. Ancak Franklarla müzakereler kayınbabası I. Nikeforos tarafından başlatılmış ve nerede ise uygun bir sonuca varılmaktayken bu müzakereler Piliska faciası ile aksamıştı. Ama bir yıl aradan geçtikten sonra I.Mikhail muzakerelerin devam etmesini kabul etti. Bu müzakerelerin sonunda 812'de adını kayın-babasından alan Pax Nikophorii adlı bir barış anlaşması imzalandı. Bu anlaşmaya göre Papa tarafından 810da Batı İmparatorluğu tacı giydirilen Frank Kralı ve yeni ilk Kutsal Roma Germen İmparatoru olan Şarlman basileos (yani imparator) olarak kabul edildi; ama Bizanslılar bu konuda daha başka ödün vermediler. İtalya'daki nüfuz bölgeleri de açıklığa kavuşturulup Roma, Ravenna ve Pentapolis'in Batı'ya ait olduğu kabul edildi; Venedik, İstirya, Dalmaçya sahilleri ve Güney İtalya'nın Doğu'ya Bizans İmparatorlugu'na bağlı olduğu teyit edildi. Bulgaristan'la savaş devam etmekteydi. 812 ilkbaharında Krum Han, Bizans'a ait Karadeniz kıyısında önemli bir yol kavşağı ve bir kale olan Devetus'u eline geçirdi. I. Mikhail Piliska faciasında imha edilen ordudan sonra yeniden kurulması gereken daha iyi yetişmemiş yeni Bizans ordusunun başında Bulgaristan'a sefere çıktı ise de ordunun isyanı üzerine geri dönmeye mecbur kaldı. Han Krum'un insafına kalmış olan Trakya ve Balkanlardaki Bizansli nufus panik halinde kaçmaya koyuldu. Bırakılıp kaçılan şehir ve kaleler arasında çok onarımlı İmparatoricçe Irene tarafindan yeniden tamir görmüş olanlar da vardı. Bu panik ta güneye batı Trakya'nin merkezi olan Filibe (Filipepolis)'e kadar etki yaptı. Bu korkunun hiç nedeni yoktu, çünkü Bulgaristan Hanı Krum, Bizans ile bir barış anlaşmasının imzalanmasını teklif etti. Fakat teklif edilen bu barış şartları arasında, gayet rasyonel olarak, bütün Bizanslılar elinde bulunan Bulgar ordu kaçaklarının ve esirlerinin geri verilmesi şartını I. Mikhail'in yakın danışmanı olan koyu Ortodoks Studios Manastırı Başkeşişi Theodore beğenmemişti. Mikhail de bu nedenle bu barış teklifini Theodore'in tavsiyelerine uyarak redetti. Bunun üzerine Bulgarlar Mesembria (Nişabur) liman şehrini 5 Kasım 812de ellerine geçirdiler. Bütün 812 kışında yeni ordusunun tedariki ve talimi ile meşgul olan I. Mikhail Mayıs 813de tekrar Bulgaristan üzerine bir sefere çıktı. Bulgarlarla ilk çatışmalarda yeni ordu bazı başarılar kazandı. Fakat Haziran ortasında Edirne (Adrianopol)'un 35 km kadar kuzeybatısında yapılan Versinikia Savaşı'nda Bizans ordusu once sol kanattaki Makedonyalı birliklerini hücumları ile çok iyi durumda iken, özellikle (sonraki IV. Leo adıyla imparator olacak) general Leo Ermeni idaresindeki sağ kanadında bulunan Anadolik themasi askerlerin birden I.Mikhail'den emir gelmeden çekilmesiyle bir bozguna uğradı; dağılıp; kaçmaya başladı. İmparator'da oradan ayrılıp hemen Konstantinopolis'e döndü. I. Mikhail bu yenilgisini kendine ve hanedanına Allahın bir gazabı olarak görmekteydi. Hemen Konstantinopolis Patriği ile görüşüp imparatorluktan feragat ettiğini bildirdi. Karısı Prokopia onu bu kararından vazgeçirmeye çalıştı ise de başarı kazanamadı. Artik imparator olmayan I. Mikhail, karısı ve 5 çocuğu keşiş kıyafetlerine bürünüp Konstantinopolis'den kaçıp Pharos'da bir kiliseye saklandılar. Bizanslı generaller ordu kalıntıları başında imparatorluk ilan etmeleri beklenmekteydi. Bunlardan en önemlileri Ermeni Leo ve Mikhail Amoriyalı idi. Ermeni Leo çabuk davranıp Bulgarlarla Versinikia Savaşından ordusuyla savaşmadan kaçtığı için askerleri zinde olarak Altın Kapıdan Konstantinopolis'e girdi, alay yaparak saraya geldi ve V. Leo adıyla Vaftizci John Kilisesinde imparatorluk tacını giydi. Eski imparator I. Mikhail kendisinin ve ailesinin güvenliği garanti edilinceye kadar saklandı. Bu güvenlik verilince ortaya çıktılar. I. Mikhail Rangabe Adalarda bulunan bir manastıra girip Athanasios adını aldı. Karısı ve kızları rahibe olarak diğer manastırlara girdiler. Oğulları imparatorluk iddiasında bulunmalarını önlemek için hadım edildiler ve herbiri değişik bir manastıra girdiler. Bunlardan Niketas adlı olanı manastırda keşiş ismi olarak İgnatios adını aldı ve sonunda üstün şahsi yetenekleri dolayısıyla Konstantinopolis Patriği oldu. Mikhail (yahut keşiş Athansios) Ocak 844'de kaldığı manastırda uykusunda öldü. Ailesi I. Mikhail Rangabe İmparator I. Nikeforos'un kızı olan Prokopia ile evliydi. İsmi bilinen çocukları şunlardır: * Theofilaktos - 812–814 arasinda ortak imparator. * Stavrakios * Niketas - Sonradan Konstantinopolis Patriği I. İgnatius. * Yorgo * Teofano Ayrıca bakınız * Bizans imparatorları * Bizans imparatorları

Dış kaynaklar

* Ostrogorsky, Georg (çev. Fikret Işıltan), (1999 5.baskı) Bizans Devleti Tarihi, Ankara:Türkiye Tarih Kurumu ISBN 975-16-0348-X (Orijinal 1.baskı:1940) * Gregory, Timothy E. (çev. Esra Ermert), (2008), Bizans Tarihi, İstanbul:Yapı Kredi Yayınları ISBN 978-975-08-1507-2 * Norwich, John Julius, (1991) Byzantium: The Apogee, Londra:Penguin ISBN 0-14-011448-3, say.4-7 * "Michael I Rangabe" maddesi Kazhdan, Alexander (ed) (1991) The Oxford Dictionary of Byzantium - 3 Cilt New York: Oxford University Press . ISBN 0-19-504652-8

Kaynaklar

Vikipedi