Il Ritorno D'ulisse In Patria

Il ritorno d'Ulisse in patria
|Orjinalbaşlık = |orijinaldil = İtalyanca |Müzik = Claudio Monteverdi |Libretto = Gian Francesco Busenello |image = "Il ritorno d'Ulisse" Partitur Notaları başsayfası |prömiyer = Şubat 1641 |ilkgösterilenyer = Teatro San Cassiano, Venedik |perdesayısı = 1 prolog ve 3 perde |oyuncular = *L'umana Fragilità (Insan kirilirligi) mezzo-soprano * Tempo (Zaman) tanri bas * Fortuna (Sans tanricasi) soprano * Amore (Ask) tanrisi soprano ^ Penelop Ulis'in esie mezzo-soprano * Ericlea Penelope'nin lalasi mezzo-soprano * Melanto Penelope'nin oda hizmetcisi soprano * Eurimaco Penelope'ye taliplerden birinin usagi tenor * Nettuno (Neptun) deniz-tanrisi bas * Giove (Jupiter) bas tanri tenor * Ulis Ithaca Krali tenor * Minerva tanrica soprano * Eumete bir coban tenor * Iro parazit kisi tenor * Telemaco Ulis'in oglu tenor * Antinous Penelope'ye talip bas * Pisandro Penelope'ye talip tenor * Anfimono Penelope'ye talip alto veya kontr-tenor * Faeci Korosu. Semavi koro . Sirenler korosu }} Il ritorno d'Ulisse (Turkce:Ulis'in vatanına dönüşü) Italyan besteci Claudio Monteverdi tarafindan 1640'da hazirlanmis 3 perdelik bir opera eseridir. Libretto "Gian Francesco Busenello" tarafindan Antik Yunan ozan Homeros'un

eserinin ikinci kismindan uyarlanmistir. Eserin promiyeri 641-, Venedik'de "Teatro San Cassiano" 'da Subat 1641'de yapimlanmistir. Hazırlanışı ve ilk temsilleri Bu eserden önce Jacopo Peri, Claudio Monteverdi, Francesco Cavallı opera nitelikleri taşıyan ilk eserleri besteleyip temsil ettirmekle beraber sonradan gelişmiş opera karakterlerini gösteren ilk gerçek opera eseri olduğu kabul edilir. Bu eserde bestecinin, şarkıcı rollerini birer karekter örneği olarak değil de bir özel fert olarak göstermesini başardığı açıkça görülmektedir. Monteverdi bu eseri ile yeni bir görsel sanat (opera) ortaya çıkardığını bilmekteydi. Roller Bu eser hazırlanmasında sahnede 30'dan daha fazla kişinin rol almasını istemekteydi. Bu 30 kadar kişilik temsil personeli arasında 14 tane şarkıcı (3 soprano; 2 mezzo-soprano, 1 alto, 6 tenor ve 2 bas gerekmekteydi. Diğer sahne temsil personeli semavi sesler, sirenler ve Faeci küçük koroları içinde bulunması öngörülmekteydi. Orijinal partisyon notatalarında Eumete rolü için kastrato sesi istenmnekteydi ama günümüzde bu ses tıpı mevcut olmadığı için bu rol bir tenor tarafından oynanmaktdır. Konu özeti Zaman: Truva Savaşının bitiminden yaklaşık 10 yıl sonra
Mekan : İthaka

Prolog

"İnsan Kırılırlığı"'nın ruhu Zaman, Şans Tanrıçası ve Aşk Tanrısı tarafından alaya alınmaktadır. İnsan akıp giden zaman, şansın okşamaları ve aşkın oklarına karşı hiç duramıyacak kadar zayıf olduğu için alay konusudur. Bu tanrı ve tanrıçalar mevcudiyeti insanı zayıf, şaşırmış ve perişan yapmaktadırlar.

I. Perde

İthaca adasındaki sarayda Penelope kocası kral Ulis'in uzun ayrılığından dolayı yaş çekmektedir. Hanımının yaşı lalası Ericlia tarafından da paylaşılmaktadır. Penelope sahneden ayrılırken hizmetçisi Melanto ve Penelope'ye talip olanların birinin uşağı olan Eurimaco ıle birlikte görülür. İkisi birbirine olan çok büyük aşkları hakkında şarkı söylerler. Sahne İthaca adası sahiline geçer. Burada Feaiçe korosu Ulis'i sahile getirmiştir ve yorgun Ulis uykudadır. Feaiçeler tanrı Jüpiter ve tanrı Neptün'ün emirlerini dinlemeden Ulis'in gemisini bu sahile çıkarmışlar ve bu nedenle bu gemi ve Feaciler tanrılar tarafından taşa dönüştürülmüşlerdir. Ulis uyanır ve onu kıyıda bıraktıklar için Feacilere kızgı ile lanet okumaya başlar. Bu sırada çoban kılığı ile ona görünen Minerva, Ulis'e İthaca sahillerinde bulunduğunu ve kötü niyetli taliplerinin ısrarlarına rağmen karısı Penelope'nin iffetini koruyup hiçbiri ile evlenmediğini söyler. Eğer nasihatlerini dinleyip söylediğini yaparsa Minberva, Ulis'e kraliyet tahtını tekrar eline geçirsi için kılavuzluk etmeye hazır olduğunu bildirir. Önce Ulis'e kıyafet değiştirip saraya gidip gizlice içeri girmesini tavsiye eder. Ulis kendine vefalı hizmetlisi Eumte'yi görmeye gider. Bu arada Minerva da Ulis'in oğlu olan ve ona yardım etmeye her zaman hazır olan Telemeco'yu aramaya koyulur. Eumete talipler tarafından saraydan atılıp ormanlık bir araziye sürülmüştür. Orada taliplere parazitlik yapan Ira tarafından alaya alınmasına rağmen, çok asude ve mesut bir hayat yaşamaktadır. İro 'yu yanından kovan Eumete bir dilencinin geldiğini görür. Bu, kıyafet değiştirmiş Ulis'tir ve Eumete'ye efendisi Ulis'in hayatta olduğunu ve yakında döneceğini bildirir. Bu haber Eumete'yi büyük sevince boğar. I

I. Perde

Minerva ve Telemaco bir savaş at arabası ile İthaka'ya dönerler. Telemeco, Eumetre ve hüviyetini saklayan giysilerle Ulisse tarafındna bir koruda çok sevinçle karşılanırlar:"Ulisse'nin ulu oğlu gerçekten geri döndün". Eumete Telemeco'nun geri dönüşünü haber vermek üzere Penelope'nin yanına gitmek için ayrılır. Bir yıldırım düşerek Ulisse'in kendini saklamak için üzerine giydiği elbiseleri yakar ve Ulisse'nin gerçek hüviyetini oğluna ortaya çıkarır. Baba ve oğul çok sevinçle yeniden buluşmalarını kutlarlar. Ulisse oğlunu saraya gönderir ve ona çok geçmeden kendinin de saraya geleceğini söyler. Sarayada Melanto Eurimaco'ya Penelope'nin hala yeni bir koca seçmekten sakındığı için şikayetlerde bulunmaktadır. "Kısacası Erymachus, hanımın kalbi sanki taştan yapılmış." Kısa bir zaman sonra Penelope kendine talip olanların üçümü (Antino, Pisandro, Anfinomo) yanına kabul eder. Onların sarayı şenlendirmek için şarkı söyleyip dans etme uğraşlarına rağmen ("Şimdi şenlik, dans etmek ve şarkı söylemek zamanıdır") teker teker onlarla konuşarak onlara evlenme taleplerini redettiğini belirtir. Onlar ayrıldıktan sonra Eumete Penelope'ye Telemaco'nun İthaca'ya geri döndüğü haberini verir. Fakat Penelope buna inanmaz: "Bu belirsiz haberler benim üzüntümü artırıp iki katlı yapar." Eumete'nin verdiği mesaj talipler tarafından duyulmuştur ve talipler Telemaco'yu öldürme komplosu kurmaya geçerler. Fakat havada uçan bir senbolik kartalı görünce bu komplodan vazgeçerler. Bundan sonra Penelope'yi kendilerini koca seçmesi icin, ona altın ve altından eşyalar sunma suretiyle onun inandırma şahsi çabalarını artırırlar. Ulisse'nin bulunduğu koruda ise Minerva oraya gelip Ulisse'ye bu taliplere karşı gelebilecek ve onlari bu ugraşdan caydırabilmek için onları tek tek döğüşe çağırıp birerbirer onları öldürmesi gerektiğini ona bildirir. Hemen tekrar dilenci kılığına bürünen Ulisse saraya gelir. O gelirgelmez taliplerin yardımcısı olan İro Ulisse'e karşı gelerek onu bir düelloya davet eder. "Senin sakallarını birer birer çekeceğim." Ulisse bu kavgayı kabul eder ve İro'yu hemen yenik düşürür. Penelope de bir değişik strateji düşünmüştũr. Ulisse'nin yayını çekebilecek taliple evleneceğini ilan eder. Bütün talipler Penelope'nin bu meydan okumasını kabul ederler ama hiç biri yayı çekmeyi başaramaz. Kılık değiştirmiş olan dilenci şeklindeki Ulisse kendinin bu uğraşı başaracağını belirtir. Etraftakileri çok şaşırtarak yayı çekmeyi başarır. Bu uğraşı tamamlayan Ulisse talipler çok kızdığını biliirir. Tanrıların isimlerini de anarak, bu üç talibi çekmiş olduğu yayı kullanarak oklayıp öldürür. "İşte böyle yay şu nedenlerle gerilip kullanılır: öldürmek için, harap etmek için, tamamen elemine etmek için". II

I. Perde

Kendine hayat sağlayan taliplerin öldürüldüğünü gören Iro, bir acıklı monolog aryası soyleyip intihar eder. ("Ruhumu üzüntüye boğan, ey keder ez eza") Taliplerle birlikte sevgilisi olan Eurimacus'un da öldürülduğunu gören Melanto bunları öldüren hüviyetei bilinmez kişinin Penelope'yi ona karsi yeni bir tehlike olarak ortaya çıkarabileceğine onun uyarır. Penelope bu sözlere hiç aldırmaz; ve kaybolmuş sandığı kocası Ulisse'nin yasını çekmeye devam eder. O zaman Eumate ve Telemaco Penelope'ye bu dilenci kılıklı kişinin Ulisse olduğunu açıklarlar. Ama Penelope bunlara da inanmaz. "Sözleriniz hep değişmiyor ama bana vermek istediğiniz yalancı teselli beni daha da üzüyor." Bu sırada sahne göklere tanrılar yanına geçer ve orada Minerva tarafından inandırılmış olan Giuone, Giove ve Nettüne'yi Ulisse'nin tekrar tahtına dönmesine izin vermeye inandırır. Saraya dönünce Ulisse'nin eski lalası olan Ericlea çocukken baktığı Ulisse'nin sırtında hemen tanınabilecek bir yara izi buluduğunu ve onun bundan hemen tanınabileceğini hatırlar. Ama bu bilgisini hemnen ortaya çıkarmaz. "Bazan yapılabilecek en akıllı iş hiç ses çıkartmamaktır." Ulisse tekrar kendi şeklini alıp kendi giysilerini giydikten sonra bile Penelope onun geri dönen Ulisse olduğuna inanmaz. O zaman Ericlea Penelope'ye Ulisse'yi sırtındaki eski yara izi ile nasıl gayet ıananılır şekilde tanıyabileceğini ifşa eder. En sonunda Ulisse evlilik yatağındna bulunan çarşaf ve yorganlar üzerinde bulunan ve sadece karikoca tarafindna bilinen özel simgelerin ne olduğunu Penelope'ye açıklar ve böylece karısını kendinin Ulissse olduğuna inandırır. Tekrar birlesen iki eş yeniden aşklarını kutlamak için çok sevinçle şarkıya başlarlar: "Güneşim, uzun zamandır iç çekerek beklediğim. Işığım. Tekrar geri geldin!" Şarkılar

Prolog

*L'humana fragilatà, Tempo, Fortuna, Amore - "Mortal cosa son io"

I. Perde

* Penelope, Ericlea - "Di misera regina non terminati mai dolenti affani!" * Melanto, Eurimaco - "Duri e penosi son gli amorosi fieri desir" * Nettuno, Giove - "Superbo è l'huom" * Faeci Korosu , Nettuno - "In questo basso mondo" * Ulis - "Dormo ancora o son desto?" * Minerva, Ulis - "Cara e lieta giovent * Minerva, Ulis - "Tu d'Aretusa a fonte intanto vanne" * Penelope, Melanto - "Donata un giorno, o dei, contento a' desir miei" * Eumete - "Come, oh come mal si salva un regio amante" * Iro, Eumete - "Pastor d'armenti può prati e boschi lodar" * Eumete, Ulis - "Ulisse generoso! Fu nobile intrapresa" I

I. Perde

* Eumete, Ulis, Telemaco - "Oh gran figlio d'Ulisse! È pur ver che tu torni" * Telemaco, Ulis - "Che veggio, ohimè, che miro?" * Melanto, Eurimaco - "Eurimaco! La donna insomma haun cor di sasso" * Antinoo, Pisandro, Anfinomo, Penelope - "Sono l'altre regine coronate di servi e tu d'amanti" * Eumete, Penelope - "Apportator d'altre novelle vengo!" * Antinoo, Anfinomo, Pisandro, Eurimaco - "Compagni, udiste?" * Ulisse, Minerva - "Perir non può chi tien per scorta il cielo" * Eumete, Ulis - "Io vidi, o pelegrin, de' Proci amanti" * Telemaco, Penelope - "Del mio lungo viaggio i torti errori già vi narrari" * Antinoo, Eumete, Iro, Ulis, Telemaco, Penelope, Anfinomo, Pisandro - "Sempre villano Eumete" II

I. Perde

* Iro - "O dolor, o martir che l'alma attrista" * Melanto, Penelope - "E quai nuovi rumori" * Eumete, Penelope - "Forza d'occulto affetto raddolcisce il tuo petto" * Telemaco, Penelope - "È saggio Eumete, è saggio!" * Minerva, Giunone - "Fiamma e l'ira, o gran dea, foco è lo sdegno!" * Giunone, Giove, Nettuno, Minerva, Semavi Koro, Sirenler Korosu - "Gran Giove, alma de' dei," * Ericlea - "Ericlea, che vuoi far?" * Penelope, Eumete, Telemaco - "Ogni nostra ragion sen porta il vento" * Ulis, Penelope, Ericlea - "O delle mie fatiche meta dolce e soave" Medya "Il ritorno d'Ulisse in patria"

I. Perde

1. Sahne Penelope aryasi Di misera regina: Dipnotlar == * İngilizce Wikipedia Il_ritorno_d'Ulisse_in_patria maddesi (Erişme:19.2.2012) == Ayrıca bakınız == * Opera * Claudio Monteverdi == Dış bağlantılar == * Il ritorno d'Ulisse in patria Diskografisi] * Il ritorno d'Ulisse in patria librettosu Italyanca ve Ispanyolca cevrisi * IMSLP Wiki L'Orfeo partisyon notalari (Erişme:2.5.2010) * Rosand, E., "Il ritorno d'Ulisse in patria", L,Macy (ed) Grove Music Online, grovemusic.com (abone olanlara açık).(Erişme:19.2.2012)

Kaynaklar

Vikipedi

Il Ritorno D'ulisse In Patria