Vikikaynak|Irk Bitig
Bin Buda civarındaki mabetlerde bulunan Göktürk yazılarıyla yazılmış bu tam ve mükemmel el yazması şimdiye kadar elde edilen yazmaların en dikkat çekici olanıdır. Bulunan diğer yazmalar ise ``Altun Yaruk`` ve ``Sekiz Yükmek`` tir. Yazma, küçük bir kitap halindedir. Sarı renkli, kuvvetli, kalın ve iyi bir Çin kağıdı üzerine yazılmıştır. Sayfalarının uzunluğu 13.6 cm ,genişliği 8 cm, tabakalarının her biri birbirine dikilmemiş ama tutkal ile yapıştırılmıştır. Bu tutkal o kadar sağlamdır ki, aradan uzun bir zaman geçmiş olmasına rağmen, hala gevşememiştir. Kitap ciltli değildir. Çok fazla okuduğu için sayfa köşeleri ve dış yaprakları oldukça yıpranmış ve kırışmıştır. Kağıdın çok muhtemel bir cinsten olması kitabın son zamanlara kadar muhafaza olmasını temin etmiştir. Toplam 104 sayfa ve 65 paragraftan ibarettir. Kitabın adı 101. sayfada açıkça ``Irk Bitig`` olarak kaydedilmiştir. ``"Fal Kitabı"`` anlamına gelmektedir. Bu fal kitabı Doğu Türkistan`da Uygurlar`ın hakim olduğu ve Uygur Edebiyatı`nın parlak devirlerini geçirdiği çağa aittir. Bu bölgede ve Orta Asya`nın diğer bölgelerinde bu şekilde birçok yazma bulunmuştur. Bunların çoğu Budizm`e giren Türklere ait olup çoğunluğu Orhun Alfabesiyle yazılmıştır.
İçerik
Diktörtgen çubuğun 4 yüzünden herbirine O, OO, OOO, OOOO işaretlerini çizip, bu çubuklardan 3 tanesi yere atıldıktan sonra, gelen işaratlerin karşılığındaki 64 metinden birisi okunur.[1] OO - OO - OO = "Tensi men. Yarın keçe altun örginvs|örgin üze olurupan mengilüyer men. Ança bilingler. Edgü ol."
[2] OO - OO - OO = "Tensi ben. Gündüz gece altın taht üzerine oturup mutluyum ben. Böyle biliniz. İyidir o."
[3] OOOO - OOOO - OOOO = "Ala atlıg yol tengri men. Yarınvs|yarın keçevs|keçe eşür men. Utru eki yalıg kişi oglın sokuşmiş, kişi korkmiş. `Korkma` timiş. `Kut birgey men` timiş. Ança bilingler. Edgü ol."
[4] OOOO - OOOO - OOOO = "Alaca atlı yol tanrısı ben. Gündüz gece koştururum (atımla) ben. Güleryüzlü iki insanoğluna denk gelmiş, insanoğulları korkmuş. `Korkma` demiş. `Kut vereceğim ben` demiş. Böyle biliniz. İyidir o."
[5] OOO - OOO - OOO = "Altun kanatlıg talımvs|talım kara kuş men. Tanım tüsi takı tükemezken taluydavs|taluy yatıpan tapladukumin tutar men, sebdükimin yiyür men. Antag küçlüg men. Ança bilingler. Edgü ol."
[6] OOO - OOO - OOO = "Altın kanatlı yırtıcı kartalım ben. Tenimin tüyleri büyümemişken, denizde yatarak dilediğimi tutarım ben, sevdiğimi yerim ben. Ondan güçlüyüm ben. Böyle biliniz. İyidir o."
[7] O - O - O = "Ürüng esrivs|esri toganvs|togan kuş men. Çıntanvs|çıntan ıgaç üze olurupan mengileyür men. Ança bilingler. Edgü ol."
[8] O - O - O = " Ak benekli doğan kuşum ben. Sandal ağacı üzerinde oturarak mutluyum ben. Böyle biliniz. İyidir o."
