Türkçe Bilgi: Jesse James

Jesse Woodson James (5 Eylül 1847 — 3 Nisan 1882) ABD'li haydut, Missouri eyaleti bölgesinde kanunsuz işler gerçekleştirmiş, James – Younger çetesinin en ünlü üyesi.

Ölümü

nden sonra Vahşi Batı’nın efsanevi isimlerinden oldu. Yaptığı soygunlardan sadece kendisi ve çete üyeleri geçimlerini sağlayabilmişti. Yakın zamanda yapılan akademik araştırmalar James’i ve çetesini daha çok Amerikan İç Savaşı’ndan sonra asilikler yapan eski Konfederasyon birlikleri kapsamına dahil etmektedir. İlk yıllar Jesse Woodson James, Clay County Missouri’de dünyaya gelir. Babası Robert S. James çiftçidir. Kentucky’den Missouri’ye göç etmiş ve Liberty’deki Liberty Kolejinin kurulmasını sağlamıştır. Robert James Altına Hücum sırasında Kaliforniya’ya gitmiş ve Jesse henüz 3 yaşındayken orada ölmüştür. Robert’in ölümünden sonra, Jesse’nin annesi Lindi Viner önce Benjamin Simms, daha sonra da doktor Reuben Samuel ile evlenmiştir. Samuel 1855 yılında kendi çocuklarıyla James evine dahil olunca Jesse’nin iki kardeşi olmuş olur; Alexander Franklin “Frank” James ve kız kardeşleri Susan Lavenia James. Evli çiftin sonradan ise 4 çocukları olacaktır: Sarah Louisa Samuel, John Thomas Samuel, Fannie Quantrell Samuel, ve Archie Peyton Samuel. Amerikan İç Savaşının yaklaşması James-Samuel ailesini yakından etkiler. Missouri eyaleti Kuzey ile Güney eyaletleri arasındaki bölgededir, ayrıca Clay County’deyse kölecilik sürmektedir. Bu geleneğin sürmesinde neden Güneyden gelen çiftçiler ve beraberlerinde getirdikleri adetleri olmuştur. Robert James’in ölmeden önce 6 kölesi varken, yeni ailenin tütün işinde çalışan toplam 7 kölesi bulunmaktadır. Kölelerin ve sahiplerinin durumu 1854 yılında yasalaşan Kansas-Nebraska Yasasıyla belirsizliğe düşer. Bölgede kölelik yanlısı ve karşıtı grupların silahlı atışmaları yaygınlaşmaktaydı. İç savaş İç Savaş Missouri’yi darmadağın etti ve Jesse James’in hayatını da şekillendirdi, ona yön verdi. 1861’de savaşın ilk muharebelerinden sonra bölgede gerilla faaliyetleri yoğun şekilde yaşandı. Ayrılmak isteyen güçlere ait “bushwhackers” gerilla gruplarıyla düzenli Kuzey orduları arasında sürekli çatışmalar yaşanıyordu. Gerillalar birlik yanlısı sivilleri öldürüyor, esirleri infaz ediyor ve hatta ölülerin kafa derilerini yüzüyorlardı. Kuzey birlikleri de buna karşı sokağa çıkma yasağı ilan edip evlere baskın düzenliyor, sivilleri tutukluyor ve Konfederasyon yanlılarını yargısız infaz ediyorlardı.James-Samuel ailesi savaşın çıkışıyla beraber Konfederasyon saflarına dahil olurlar. Frank James yerel bir bölük olan Missouri Eyalet Muhafız Birliğine katılacak ve Wilson Creek muharebesinde savaşacaktır. Savaştan sonra hastalanacak ve eve dönecektir. 1863 yılında ise artık Clay County’deki Konfederasyon yanlısı gerilla grubunun bir üyesidir. Aynı yılın Mayıs ayında Kuzey orduları Frank James’i arama bahanesiyle James-Samuel ailesinin evini yağmalarlar. Reuben Samuel’e işkence yaparlar ve Jesse’yi de döverler. Frank ise yakalanamaz. Frank ise artık William C. Quantrill’e bağlı gerilla grubundadır ve 200 erkek ve delikanlının öldürüldüğü kötü şöhretli Kansas katliamına katılmıştır. Efsanelerde belirtilenin aksine, Jesse’nin de bu gruba katıldığının tarihi delili bulunmamaktadır.1863-64 kışında Frank Quantrill ile beraber Teksas’a gidecek ve baharda da Fletch Taylor’un önderliğindeki küçük bir grupla geri dönecektir. Grup Clay county’ye döndüğünde 16 yaşındaki Jesse de onlara katılır. 1864 yazında Taylor ağır yaralanınca, Frank ve Jesse James kardeşler Kanlı Bill Anderson’un “bushwacker” grubuna katılırlar. O yaz Jesse göğsünden ağır bir şekilde yaralanır. Buna rağmen iki kardeşin de Eylül ayındaki Centralia Katliamına katıldıkları bildirilmektedir. Katliamda 22 silahsız Kuzeyli asker öldürülür ve ağır yaralanır, kafa derileri yüzülür, uzuvları birbirinden ayrılır. Daha sonra gerillalar olayı duyup bastırmaya gelen Kuzey birliğini pusuya düşürüp teslim olmak isteyenleri de dahil olmak üzere herkesi öldürürler. James kardeşlerin kötü şöhreti yüzünden artık bölgeden ayrılma zamanı gelmiştir. Anderson Ekim ayında pusuya düşürülüp öldürülünce Frank Quantrill’e katılmak üzere Kentucky’ye, Jesse ise Archie Clement’e katılmak üzere Teksas’a gider. Yine efsane olarak anlatılanların aksine Jesse James teslim olmaya çalışırken vurulmamış, bunun aksine o ve Clement Konfederasyon Ordularının teslim olmasından sonra nasıl devam edeceklerini düşünürken Lexington Missouri bölgesinde Kuzey Ordusuna ait bir süvari bölüğüyle karşılaşmışlardır, Jesse bu sırada ağır yaralanmıştır. İç savaştan sonra == Savaştan sonra Missouri yıkık ve harap durumdadır. Savaş halkı birbiriyle kanlı bıçaklı üçe gruba bölmüş durumdadır: bir yanda kölelik karşıtı birlik yanlıları (Demokratlar), diğer yanda kölelik yanlısı muhafazakar birlik yanlıları (Cumhuriyetçiler) ve üçüncü grup olarak da ayrılık yanlıları. Radikaller kabul ettirdikleri yeni Anayasayla Missouri’deki bütün köleleri özgürleştirmiş, eski Konfederasyon yanlılarının elinden oy kullanma hakkını almışlardır. Ortam hala çok gergindir, kişiler arasında bireysel şiddet çok yaygındır, silahlarını bırakmayan gruplar sürekli hesaplaşma halindedir. Ağır yaralı olan Jesse kuzeni Zerelda Mimms tarafından bakılmaktadır. Bu şekilde 1865 yılı Ağustos ayına kadar Nebraska’da sürgünde kalır. Jesse ve Zee ise bu süreçte yakınlaşacak ve 9 yıl sonra evleneceklerdir. Bu sırasa Jesse’nin komutanı Clement gerilla grubunu birarada tutmayı başarmış ve radikal Cumhuriyetçi yönetimi sıkıştırmaya başlamıştır. Bu grup barış zamanı ABD’de ilk büyük banka soygunu olacak Clay County Savings Association Bankasını 13 Şubat 1866 tarihinde soyacaktır. Bankanın sahibi Cumhuriyetçi gerilla birlikleri komutanlarıdır. Banka soygunu sonrasında grup kaçarken masum bir insan vurularak öldürülecektir. Bu sırada grupta Frank ve Jesse’nin olduğuna dair bir bilgi bulunmamaktadır. Clement soygunlara devam edecek ve 1866 yılında eyalet seçimlerinin yapılacağı gün Lexington şehrini ele geçirip seçimlere engel olacak kadar kuvvetlenecektir. Bu olayın hemen ardından Clement kolluk kuvvetlerince öldürülecektir, Jesse kendisi için bu acı olayı daha sonra ayrıntılı şekilde anlatacaktır. Clement’in grubundan geri kalanlar iki yıl boyunca banka soygunlarına devam edecekler, ancak sayıları ölümler, yakalanmalarla giderek azalacaktır. 23 Mayıs 1867’de grup Richmond Missouri’de bir bankayı soyup kentteki valinin oğlunu öldürecektir. 1868 yılında Frank ve Jesse James kardeşler Cole Younger ile birleşerek Russellville Kentucky’de bir banka soyarlar. Ancak Jesse James’in ünlü olması Aralık 1869’da olur. O ve Frank, Daviess County Bankasını soyacaklar, çalınan paranın az olmasına rağmen Jesse’nin kasiyeri düşmanına benzeterek öldürmesi haberi gazetelerde yankılanır. Jesse James gerçekleştirdiği bu soygunla yasadışı haydutluğa geçen eski gerillaların en tanınmışı olur. Bu soygun aynı zamanda beklenmedik bir işbirliğinin de başlangıcı olacaktır. Kansas City Times gazetesi yazı işleri müdürü John Newman Edwards, Jesse James’in yazdığı mektupları basarak ve gerçekleştirdiği soygunları kahramanlık hikayeleri olarak anlatarak Güney Eyaletlerinde Konferderasyon geleneğinin tekrar şahlanışını müjdeler. Aynı zamanda yanlış haberler vererek kolluk kuvvetlerinin çeteyi yakalamasına mani olur. Dolayısıyla Jesse James’in ünlenmesinin arkasında siyasi bir yan da bulunmaktadır. Bu sırada James kardeşler, Cole Younger ve onun kardeşleri John, Jim ve Bob ile birlikte Clell Miller ve diğer eski Konfederasyon gerillaları artık James-Younger çetesini oluşturmaktadır. Çete Iowa’dan Teksas’a, Kansas’tan Virginia’ya kadar birçok banka ve posta arabası soygunu gerçekleştirirler. Kansas City’de bir panayırı soyan çete, çaldıkları paranın bir ksımını da oradaki kalabalığa dağıtacaktır. 21 Temmuz 1873 itibarıyla artık tren soygunlarına yönelen çete bu tarihteki tren soygununda 3000 ABD Doları (2007 için 51000 ABD Doları) çalmıştır. Çetenin yaptığı tren soygunlarında yolculara dokunmayan Jesse, sadece para kasasını aldığı için hakkında modern Robin Hood efsanesi de çıkmıştır. Pinkertonlar Adams Express Şirketi James-Younger çetesini durdurabilmek için 1874 yılında Pinkerton Ulusal Dedektiflik Ajansına başvurur. Merkezi Chicago’da olan

Pinkertonlar

genellikle kanundışı haydutlara karşı görevlendirilseler de zamanla sanayide patronlar tarafından grevdeki işçilere karşı kullanılmaya başlamıştır. Pinkerton tarafından gönderilen tekil ajanlar çeteye bağlı Missouri halkı tarafından hemen farkedilir ve Joseph Whicher adlı ajanın başına geldiği gibi bir süre sonra ölü olarak bulunurlar. Mart 1874’de ise 2 Pinkerton ajanı ve şerif yardımcısı öldürülürken John Younger da hayatını kaybeder.

Pinkertonlar

ın kurucusu ve lideri Allan Pinkerton, durumu kişisel bir intikam haline getirir ve eski Konfederasyon gerillalarından bir ekiple James çiftliğine 25 Ocak 1875 gecesi saldırır. Yangın bombalarıyla eve saldıran

Pinkertonlar

James’in küçük kardeşi Archie’yi öldürüp, anne Zerelda’nin de bir kolunu parçalarlar. Olaydan sonra

Pinkertonlar

saldırının amacının kundaklama olmadığını iddia etse de amaçlarının evi içindekilerle beraber tamamen yakmak olduğu sonraki Pinkerton resmi yazışmalarından anlaşılmıştır.Bu kanlı başarısızlık sayesinde Jesse halk için daha da sempatik bir kahraman olup çıkar. James ve Younger kardeşlere af çıkartan yasa yerel meclisten çok az oy farkıyla reddedilir. Artık oy kullanma hakkı olan eski Konfederasyoncular çete mensuplarının başına koyan ödülün artırılmasını engelleyerek çetenin güvenliğini sağlarlar. Çetenin çöküşü Jesse ve kuzeni Zee 24 Nisan 1874’de evlenirler. Bu evlilikten iki çocukları olacaktır; Jesse James Jr. (d. 1875) ve Marty Susan James (d. 1879). İkiz olan Gould ve Montgomery küçük yaşta ölürler. Oğul Jesse, Kansas City barosuna bağlı saygın bir avukat olacaktır. 7 Eylül 1876 tarihinde James-Younger çetesi o zaman kadarki en görkemli soygunlarına teşebbüs ederler. Minesota’daki First National Bankasını soyacaklardır. Cole ve Bob Younger sonraki açıklamalarında bu bankayı sahipleri yüzünden seçtiklerini belirteceklerdir. Bankanın sahipleri birlik yanlısı 2 general ve Güneyde vali olan Cumhuriyetçi bir siyasetçidir.Çete soygundan önce ikiye ayrılır. 3 kişi bankaya girer, 2 kişi dış kapıyı tutar ve 3 kişi de yakındaki bir köprü başında bekler. Bankadaki soyguncuların planı kasadaki sorumlu memur kasayı açmayı reddedince bozulur. Bankaya giremeyen kent halkı ise soygun yapıldığını farkederek güvenlik görevlilerine haber verir. Dışarıdaki 5 çete üyesi toplanan kalabalığın dağılması için havaya ateş eder ancak mevzilenen güvenlik güçlerinin ateşi altında kalırlar. Bu sırada dışarıdaki 2 çete üyesi öldürülür, diğerleri yaralanır. İçeridekiler de kaçmaya yeltenir. Kaçarlarken bir çete üyesi kasayı açmayan memuru kafasından vurarak öldürür. Hangi çete üyesinin bunu yaptığı hala tartışmalıdır.Çete kentten yaralı bir halde ayrılmış ve arkasında 2 çete üyesini ölü bırakmışken kentten bir atlı grubu peşlerinden gelmektedir. James kardeşler gruptan ayrılırlar ve sonunda Missouri’ye kaçarlar. Younger kardeşler ve Pitts ise fark edilirler. Çıkan silahlı çatışmada Pitts ölür ve Younger kardeşler yakalanırlar. Frank ve Jesse James kardeşler harici tüm James-Younger çetesi dağıtılmıştır. 1876 yılında Jesse ve Frank James, Nashville Tennesse’de görülürler. Burada takma isimler kullanırlar. Frank bu işleri bırakıp düzenli bir hayat kurma yanlısıdır ancak Jesse ise huzursuzdur. 1879 yılında yeni bir çete kurar ve Missouri’de 8 Ekim 1879 tarihinde bir tren soygunu gerçekleştirir. Bu soygunla beraber bir dizi suç işler ve yine tren soymaya devam eder. Ama yeni çetesi eskisi gibi savaş görmüş gerillalardan oluşmadığı için kısa süre çete üyeleri birbirine düşer. James ise paranoyaklaşır, bir çete üyesini öldürür, diğerinin ise kaçmasına sebep olur. Yerel otoriteler olayların farkına varınca 1881 yılında kardeşler Missouri’ye dönmek zorunda kalırlar. Jesse doğduğu yere dönmüştür, Frank ise daha güvenli olan Virginia’ya gider. Ölümü Çetesi yaralanmalar, ölümler ve kaçaklarla zayıflayan Jesse James, güvenebileceği sadece 2 adamı kaldığını düşünür; Robert ve Charley Ford kardeşler. Charley daha önce Jesse ile beraber soygunlarda bulunmuştur ama Bob daha yeni katılmış istekli birisidir. Kendisini daha iyi korumak isteyen Jesse, Ford kardeşlerden onun ailesinin yanına, aynı eve taşınmalarını ister. Ancak iki kardeşin Missouri valisi olan Thomas Crittenden ile onun yakalanması için gizlice plan yaptıklarından haberi bile yoktur. Vali, James kardeşlerin yakalanmasını en önemli görevi olarak belirlemiştir.3 Nisan 1882’de kahvaltıdan sonra Ford kardeşler ve Jesse bir soygun için yola çıkmaya hazırlanırlar, evin içine girip çıkmakta, atları hazırlamaktadırlar. Çok sıcak bir gündür, James ceketini çıkartır ve silahını çıkarttığını belirterek (ancak jesse j. asla silahlarını çıkarmazdı) silahını da bırakır. Sonra duvardaki resmin tozlu durduğunu fark eder ve sandalyenin üzerine çıkarak tozunu almaya başlar. Robert Ford bu durumdan yararlanarak jesse j. nin büyük babasının silahıyla Jesse'yi vurur. Ford kardeşler yaptıklarını gizlemezler. Dahası, Robert Ford valiye telgraf çekerek ödülünü ister. Ölüyü görmek için kalabalıklar toplanır, Ford kardeşler tebrik beklerken cinayetle suçlanarak tutuklanırlar. Kardeşler yargılanır ve suçlu bulunurlar, cezaları idamdır. Ancak kararın açıklanmasından iki saat sonra vali tarafından affedilerek salıverilirler. Valinin çok hızlı affı, yakalama olmayıp, bir cinayet işleneceğinden daha önceden haberi olduğunu göstermektedir. Valinin bir sivil vatandaşı öldürmek için gizli planlar yapması da Jesse hakkındaki efsanleri geliştirmektedir. Ford kardeşler paranın ancak bir kısmını alabilecek ve hızla Missouri’yi terk edeceklerdir. Charley Ford 6 Mayıs 1884 tarihinde Richmond Missouri’de intihar eder. Bob Ford ise 8 Haziran 1892’de Creede Colorado’daki çadır içki salonunda tabancayla öldürülür. Katili Edward Capehart O’Kelley cinayeti Jesse’nin intikamını almak için işlediğini belirtmiştir. O’Kelley suçlu bulunsa da sağlık sorunları nedeniyle cezası indirilir ve 1902’de serbest kalır. Zerelda Samuel, Jesse James için çok anlamlı bir mezar taşı yazar: Oğlumun Aziz Hatırasına, O, burada adı belirtilemeyecek kadar alçak ve hain birisi tarafından öldürüldü. İzleri Hayatı boyunca Jesse Konfederasyoncular arasında önemli birisiydi. Bazı tarihçiler Missouri’de Konfederasyonun yükselişini ona bağlar. Savaştan sonra James’in suça yönelik eylemleri tam da Güney eyaletlerinin Kuzeyden atanan valilerle yönetildiği döneme geldiği için onun Amerikan tarihindeki yerini sağlamlaştıran ayrıntılardır.James bu dönemde Amerika'nın Robin Hood'u imajını kazandı. Şirketlere karşı küçük çiftçinin yanında gösterildi. Bilinenin aksine soygunlarından çete üyeleri dışında kimse pay almamıştır. Onun için kahraman kanunsuz resmi hala çizilmektedir. İç Savaş sonrası garip ortamda o hala eski konfederasyon gerillaları için bir kahramandır. Kültürel alana etkileri

Çizgi roman

1969 yılında karikatür sanatçısı Morris ve yazar René Goscinny tarafından yaratılmış olan Red Kit kahramanı yeni macerasında Jesse James, Frank James ve Cole Younger ile karşılaşır. Macerada Jesse için atfedilen Robin Hood imajıyla dalga geçilir. Frank sürekli Shakespeare’den alıntı yapmaktadır, aslında James kardeşler okumuş haydutlar olarak gösterilir. Diğer bir Belçikalı çizgi roman olan Les Tuniques Bleues (Mavi Ceketliler) ise Amerikan İç Savaşında geçmekte ve Quantrill komutasındaki Konfederasyon gerilla birliklerindeki James kardeşlere karşı Birlik ordusunun mücadelesini anlatır.

Müzik

James birçok sarkıya, kitaba, makaleye ve filme konu olmuştur. Jesse James’i neredeyse ilahlaştıran şarkıyı besteleyen Woody Guthrie James’in kahraman rolünü abartır. James’in eşinin ağzından yazılan şarkıda ise Kingston Trio, Robert Ford’u korkaklıkla suçlamaktadır. James’in konfederasyon yanlısı olmasına vurgu yapan bir diğer şarkı da Hank Williams Jr. tarafından yazılmıştır. Warren Zevon’un “Frank ve Jesse James” adlı şarkısında da çetenin bir amaç uğruna soygun yaptığı vurgulanır.

Film

Jesse James’in hayatını anlatan birçok sinema ve televizyon filmi çekilmiştir. * 1921: Jesse James Under the Black Flag, Jesse’yi oğlu canlandırmıştır. * 1921: Jesse James as the Outlaw, Jesse’yi oğlu canlandırmıştır. * 1927: Jesse James, Jesse’yi Fred Thomson canlandırmıştır * 1939: Jesse James, Jesse’yi Tyrone Power , Frank James’i Henry Fonda, Bob Ford’u ise John Carradine canlandırmıştır * 1939: Days of Jesse James, Jesse’yi Don 'Red' Barry canlandırmıştır * 1941: Jesse James at Bay, Jesse’yi Roy Rogers canlandırmıştır * 1947: Jesse James Rides Again, Jesse’yi Clayton Moore canlandırmıştır * 1949: I Shot Jesse James, Jesse’yi Reed Hadley canlandırmıştır * 1950: Kansas Raiders, Jesse’yi Audie Murphy canlandırmıştır * 1951: The Great Missouri Raid, Jesse’yi Macdonald Carey canlandırmıştır * 1957: True Story of Jesse James, Jesse’yi Robert Wagner canlandırmıştır * 1969: A Time for Dying, Jesse’yi Audie Murphy canlandırmıştır * 1972: The Great Northfield, Minnesota Raid, Jesse’yi Robert Duvall canlandırmıştır * 1980: The Long Riders, Jesse’yi James Keach canlandırmıştır * 1986: The Last Days of Frank and Jesse James, Jesse’yi Kris Kristofferson, Frank James’i Johnny Cash ve Gen. Jo Shelby’yi Willy Nelson canlandırmıştır * 1994: Frank and Jesse, Jesse’yi Rob Lowe canlandırmıştır * 1999: Purgatory, Jesse’yi J.D. Souther canlandırmıştır * 2001: American Outlaws, Jesse’yi Colin Farrell canlandırmıştır * 2005: Jesse James: Legend, Outlaw, Terrorist (Discovery HD), Jesse’yi Daniel Lennox canlandırmıştır * 2007: The Assassination of Jesse James by the Coward Robert Ford, Jesse’yi Brad Pitt, Robert Ford’u ise Casey Affleck canlandırmıştır.

Müzeler

Jesse James ile ilgili bazı müzeler, onun soygun gerçekleştirdiği yerlerdedir. * James Çiftliği: 1974 yılında Clay County ailenin evini satın almış ve müzeye çevirmiştir. * Jesse James Evi Müzesi: St.Joseph’de Jesse’nin vurulduğu ev müzeye çevrilmiştir. * First National Northfield Bankası: Başarısız 1876 soygununa sahne olan bina restore edilmiş ve müze yapılmıştır. Dış bağlantı * James ailesine ait internet sitesi Ayrıca bakınız * Vahşi Batı * Amerikan İç Savaşı * Frank James * Belle Starr * William Quantrill * Cole Younger

Kaynaklar

Vikipedi

Jesse James

Ölümü

Pinkertonlar

Pinkertonlar

Pinkertonlar

Pinkertonlar

Çizgi roman

Müzik

Film

Müzeler

Kaynaklar

Jesse James

Jesse James

Jesse James

Jesse James

Jesse James

Jesse James Resimleri

Korkak Robert Ford'un Jesse James Suikastı

Dick Liddil

Jesse Eisenberg

Jesse Carmichael

Jesse Owens

Jesse Spencer

James Garner

Jesse Ventura

Jesse James

Jesse James Hakkında Detaylı Bilgi

Ölümü

Pinkertonlar

Pinkertonlar

Pinkertonlar

Pinkertonlar

Çizgi roman

Müzik

Film

Müzeler

Kaynaklar

Jesse James Sözlük Anlamları

Jesse James

Jesse James

Jesse James

Jesse James

Jesse James

Görüşler ve Yorumlar

Jesse James Resimleri

Okuma Önerileri

Korkak Robert Ford'un Jesse James Suikastı

Dick Liddil

Jesse Eisenberg

Jesse Carmichael

Jesse Owens

Jesse Spencer

James Garner

Jesse Ventura