Kabartay

Kısaca: Kabartay, Rusya Federasyonu (RF) içinde, Kuzey Kafkasya`da coğrafi ve tarihsel bölge. Buraya Kabardey - Kabardin (Kabartayca: Qeberdey, Къэбэрдей) da denmektedir. ...devamı ☟

Kabartay
Kabartay

Kabartay, Rusya Federasyonu (RF) içinde, Kuzey Kafkasya`da coğrafi ve tarihsel bölge. Buraya Kabardey - Kabardin (Kabartayca: Qeberdey, Къэбэрдей) da denmektedir.

Coğrafi koşullar

  • Bölgenin güneyi dağlıktır. En yüksek yeri Elbrus Dağıdır (5642 m.; Kabartayca: Oşhamaho, 1уащхьэмахуэ; Balkarca: Mingi-tav). Dağların en yüksek yerleri kar ve buzullarla, daha aşağıları Alp tipi çayırlarla,daha aşağıya doğru iğne yapraklı ve karışık ormanlarla kaplıdır. Vadiler ve kuzeydeki Kabartay Ovası çayır ve step bitkileriyle kaplıdır.
Dağlardaki buzullarla beslenen çok sayıda hızlı akışlı akarsu, derin ve dar vadiler içinden geçerek kuzeye doğru akarak Terek Irmağına dökülür: batıdan doğuya doğru Malka, Baksan, Çegem, Nalçik, Çerek ve Lesken.
  • Bölgede kara iklimi görülür.Ocak ayı sıcaklık ortalaması,dağlık kesimlerde -8 derece ile -12 dereceler arasında değişirken,düzlüklerde -4 derece dolayındadır. Temmuz ortalamaları dağlık kesimlerde +6 ve +10 derece, Nalçik`te ise +22 derecedir.
  • Yıllık yağış miktarı dağlık kesimlerde,yükseltiye göre 800-3.200 mm. arasında değişirken, kuzeydeki Kabartay Ovasında 600 mm`nin altına iner. Bu nedenle tarımda sulama gereklidir (bk. Özdemir Özbay, "Dünden Bugüne Kuzey Kafkasya", II.Baskı, Ankara, 1999, s.163-164).


Tarih

  • Yörenin halkı kuzey bölümdeki Çerkes kabilesi Kabartaylar ile dağlık kesimlerdeki Türk asıllı Balkar ya da Malkar topluluklarından oluşmuştur.
  • Kabartaylar önceleri Kuban Irmağının kuzeyinde,Şapsığlar ile komşu olarak Taman Yarımadası`nda,Azak Denizi`nin doğusunda ve kuzeyinde, Kırım Yarımadası`nda yaşıyorlardı.13-15.yüzyıllarda Tatar baskıları sonucu,yavaş yavaş geri çekilerek şimdiki yerlerinde toplanmışlardır.Balkarlar ile onların daha batısındaki Karaçayların da, Adıge-Kabartay çekilişine katılmış Türk-Tatar topluluklarından oldukları sanılmaktadır, bunlar Çerkeslerle ortak bir kültürü paylaşmaktadırlar (bk. Jineps, Eylül 2006, ek-1,s.4).
  • Kabartaylar, Osmanlı koruması altındaki Kırım Hanlığı`na bağlı iken, 1556`da Astrahan Hanlığı`nı yıkıp topraklarını ilhak eden Rusya ile komşu oldular. 1557`de Rus korumasını kabul ederek Kırım`dan ayrıldılar. 1739-1774 yılları arasında Osmanlı ve Rus etki alanları arasında tarafsız bölge statüsü kazanan Kabartay, 1774`te Rusya`ya ilhak edildi. Ancak, Balkarlar Rus egemenliğini kabul etmeyerek 1827 yılına değin direnişlerini sürdürdüler.
Kabartaylar 1799-1825 yılları arasında Rus kolonyalist politikasına karşı sık sık ayaklandılar. Sert ve kanlı bir biçimde bastırılan bu ayaklanmalar sonucu nüfus iyice azaldı, 200 binden 30-35 bine düştü (bk. Ali Kasumov-Hasan Kasumov,"Çerkes Soykırımı", Ankara, 1995, s.20).
  • 1859`da Osmanlılarla diplomatik görüşmeleri başlatan Ruslar, planladıkları Adighe sürgünü olayını gizlemek ve Müslüman nüfusu azaltmak amacıyla 1860-61 yıllarına Mülüman Osetlerle birlikte Kabartayların önemli bir bölümünü Türkiye`ye göç ettirdiler. Bu tür göç ettirmeler aralıklarla 20.yüzyıl başlarına değin sürdü.
  • Kabartay bölgesinde 12 Ocak 1922`de Rusya SFSC`ne bağlı Kabartay-Balkar Özerk Oblastı (sancak) kuruldu. Oblast 1936`da özerk cumhuriyet oldu. Şimdi burası Rusya Federasyonu içindeki Kabardey-Balkar Cumhuriyeti`ni oluşturmaktadır.


[Linkler Kafdağı İnternet Portalı]

Rusyanın İdari Bölgeleri

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Kabartay Resimleri

Kabardeyce
3 yıl önce

Özgür Ansiklopedi Vikipedi'nin Kabardeyce (kbd) sürümü Kabardeyce, Kabartayca veya Doğu Çerkesçesi (Kabardeyce: Къэбэрдей Адыгэбзэ, Qabardey Adığebze;...

Kabardeyce, Adige, Dil, Rusya Federasyonu, Taslak, Türkiye, İœrdün, Kabardey
Kabardino-Balkarya
3 yıl önce

oluştururlar. Kalan yerlerin nüfusu, çoğunlukla Kabartay ve Ruslar'dan oluşur. Kabartaylardan daha sonra, Kabartayların güneyine yerleşmiş olmaları gereken Balkarlar...

KUZEY KAFKASYA
3 yıl önce

anlamda Rusya Federasyonu'na bağlı yedi ayrı cumhuriyet (Dağıstan, Çeçenya, Kabartay-Balkarya, Kuzey Osetya, Adigey, İnguşya, Karaçay-Çerkesya) ile, il statülerinde...

Kuzey Kafkasya, Coğrafya, Taslak
Kırkpınar, Pınarbaşı
6 yıl önce

Kafkasya sürgününden gelen Adige (Çerkes) Kabartay mahallesidür. Köy Kafkas kökenli olup dilleri Kabartaycadır. Uzunyayla'ya en son yerleşen Çerkez köylerinden...

Kırkpınar, Pınarbaşı, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Akkışla, Kayseri, Akpınar, Pınarbaşı
Arsen Kanokov
6 yıl önce

Kanokov (Kabartayca: Къанокъуэ Арсен; Rusça: Арсен Каноков) (d. 22 Şubat 1957), Rusya Federasyonu'na bağlı Kabardey-Balkar Cumhuriyeti'nin (KBC) Kabartay asıllı...

Kabardeyler
3 yıl önce

Kabardeyler veya Kabartaylar (Kabardeyce: Къэбэрдей qabardajxar; Adigece: Къэбэртайхэр qabartaːjxar; Türkçe: Kabardeyler; Rusça: кабардинцев kabardintsev;...

Kabardeyler, Adigeler, Balkarlar, Kabardey-Balkarya, Rusya Federasyonu, Taslak, Irk
Niş Antlaşması (1739)
3 yıl önce

Kafkaslarda önemli dağ geçitlerini kontrol eden ve koruması altında tuttuğu Kabartay bölgesinden çekilmeyi ve burasını tarafsız bir bölge olarak tanımayı kabul...

Doğu Çerkesleri
6 yıl önce

olup Doğu Çerkesçesini konuşan ve Rusya'ya bağlı Karaçay-Çerkesya ile Kabartay-Balkarya Cumhuriyetlerinde yaşayan ve Çerkes Sürgünü'nde Çarlık Rusyası...