Kamu İktisadi Teşebbüsleri

Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Detaylı Bilgi

Kamu İktisadi Teşebbüsleri Kamu maliyesi içinde önemli bir yer tutan ve kendine has bazı temel özellikleri olan bir kamu faaliyeti türü de Kamu İktisadi Teşebbüsleridir, Özellikle İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, devletin ekonomik ve sosyal hayata giderek daha çok karışmasının somut yönü, bu teşebbüslerin kurulması ve hızlı bir tempo içinde gelişme göstermesidir. Kendi içinde bu kurumlar ana fonksiyonları itibariyle iki gruba ayrılmaktadırlar. KİT'lerin bir kısmı öncelikli olarak sosyal amaç için kurulmuşlardır. Bu kuruluşlar milli ekonomide ve sosyal hayat içinde gelir dağılımının bölgesel, sektörel, fonksiyonel ve kişisel bakımlarda iyileştirilmesi amacına öncelik vermekte; kar ve rekabet amacını geri planda tutmaktadırlar.

Kamu İktisadi Kuruluşları (KİK), sermayesinin tamamı devlete ait olan, ancak tekel niteliğinde mallar ile temel mal ve hizmetleri üretmek ve pazarlamak maksadıyla kanunla kurulan ve kamu hizmeti ağır basan KİT’tir. Bu müesseseler, 2929 sıyılı kanuna bağlı olarak özel kanunla kurulur. Üçüncü kişilerle ilişkileri bakımından özel hukuk tüzel kişisi, yönetim ve denetim bakımından kamu hukuku tüzel kişisidirler. Sorumlulukları sermayeleri ile sınırlı olup, serbest kuruluşlardır. Sermayesinin tamamı devlete ait bulunan İDT’nin kurmuş bulunduğu, tüzel kişiliği olan işletmelere “müessese”; sermayesinin yarısından fazlası İDT veya kamu iktisadi kuruluşuna ait anonim şirketlere bağlı ortaklık Kamu İktisadi Kuruluşlarının, İktisadi Devlet Teşekkülünün yahut da bağlı ortaklığın sermayesinin en az % 26 ve en çok % 50’sine katıldığı anonim şirketlere “iştirak” denir.

Buna karşılık KİT lerin bir kısmı ise, mümkün olduğu ölçüde fırsat eşitliğine, tam rekabet şartlarına ve özel hukuk kurallarına göre faaliyette bulunmak ve böylece özel sektör girişimciliğine öncülük ve yol göstericilik görevini yerine getirmek üzere kurulmuşlardır.

Farklı iki amaç için kurulan bu kurumların ortak yönü, ekonomik faaliyette bulunarak kamu hizmeti veya sosyal hizmet görmek olduğundan, bunlar kamu maliyesi inceleme alanı içinde mütalaa edilmektedirler. Ancak, sosyal bilimlerin diğer alanlarında olduğu gibi KİT'ler alanında da zaman içinde önemli fonksiyon ve yaklaşım değişiklikleri meydana gelmiştir. Nitekim son yıllarda devlet fonksiyonlarında meydana gelen değişimlere uygun olarak hemen her ülkede özellikle ekonomik yönü ağır basan KİTlerin özel sektöre devri ve özelleştirme girişimleri giderek önem ve yoğunluk kazanmıştır.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Görüşler ve Yorumlar

Bu konuda henüz görüş yok.

Kamu İktisadi Teşebbüsleri

Kamu iktisadi kuruluşu

Birkan Erdal

Yavuz Köymen

Ünal Kacır

Mustafa Aysan

Mehmet Ali Pestilci

British Council

Eti Elektrometalurji A.Ş.

Kamu İktisadi Teşebbüsleri