Maliye ve Gümrük Bakanlığı

Maliye ve Gümrük Bakanlığı Maliye politikalarının hazırlanmasına yardımcı olmak, maliye politikasının uygulanması, uygulamanın tatbiki ve denetlenmesi hizmetlerini yapmak, gümrük ve gümrük muhafaza hizmetlerini düzenlemek ve yürütmek, kaçakçılık fiil ve teşebbüsleriyle mücadele etmek, bakanlıkla ilgili tekele tabi maddelerin üretim, tüketim, ihracat ve destekleme faaliyetlerini düzenlemek ve yürütülmesini sağlamak amacıyla kurulmuş olan bir bakanlık.

Maliye ve Gümrük Bakanlığının görevleri şunlardır:

a. Maliye politikasını hazırlamak ve uygulamak,

b. Devletin hukuk danışmanlığını ve muhakemat hizmetlerini yapmak,

c. Devlet hesaplarını tutmak, saymanlık hizmetlerini yürütmek,

d. Gelir politikasını tayin etmek, uygulamak ve devletin gelirlerini tahsil etmek.

e. Devlet bütçesinin hazırlanması, uygulanması ve yönlendirilmesine ilişkin hizmetleri yürütmek,

f. Gümrük vergi ve resimlerini tarh, tahakkuk ve tahsilini sağlamak ve kontrol etmek,

g. Devlete ait malları yönetmek, tahsis etmek, kiraya vermek, korumak,

h. Her türlü gelir gider işlemlerine ait kanun tasarılarını ve diğer mevzuat tasarılarını hazırlayıp, hükümete sunmak.

i. Gümrük kontrolüne tabi kişi, eşya ve araçların muayene ve kontrolünü yapmak,

j. Gümrük denetimine tabi eşya ve araçların muhafazasını ve tasfiyesini sağlamak.

k. Kara hudutlarındaki gümrük kapıları ile hava ve deniz limanlarında ve çeşitli gümrük yerlerinde, gümrük muhafaza hizmetleri ile kaçakçılığın men, takip ve tahkik görevlerini yerine getirmek,

l. Milletlerarası kuruluşların bakanlık hizmetlerine ilişkin çalışmalarını takip etmek, bu konularda bakanlık görüşünü hazırlamak.

Teşkilat: Merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatından ve ilgili kuruluşlardan meydana gelir.

a. Merkez teşkilatı: Müsteşar, Müsteşar yardımcıları, Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğü, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Muhasebat Genel Müdürlüğü, Gelirler Genel Müdürlüğü, Milli Emlak Genel Müdürlüğü, Gümrükler Genel Müdürlüğü, Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü, Kontrol Genel Müdürlüğü, Teftiş Kurulu Başkanlığı, Hesap Uzmanları Kurulu Başkanlığı, Personel Genel Müdürlüğü.

b. Taşra teşkilatı: İllerde Defterdarlık, ilçelerde Mal Müdürlüğü.

c. Yurtdışı teşkilatı: Milletlerarası kurumlardaki temsilcilikler, büyükelçiliklerde maliye müşavirlikleri.

d. İlgili kuruluşlar: Devlet Yatırım Bankası, Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü, Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü, Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü.

Tarihçesi: Osmanlı Devletinde bugünkü Maliye Bakanlığı 1837 yılında İkinci Mahmud Han zamanında Maliye Nezareti ismi altında kuruldu. Birçok sahada ıslahat yapan İkinci Mahmud Han, mali teşkilatta da ıslahat yapmak istedi. Bu maksatla Darphane bir nazırın, Hazine-i amire ve Hazine-i Mansure de birer defterdarın mesuliyetine verildi. Ancak, bu üç teşkilat arasında huzursuzlukların çıkması üzerine, bütün yetki ve mesuliyetleri nazır üzerinde toplayarak, Maliye Nezaretini kurdu. Maliye Nazırlığına Nasyonel Sosyalistf Efendiyi getirdi.

Maliye Nezaretinin Teşkilatı; Muhasebe-i Umumiye Müdüriyeti, Varidat (Gelirler) Müdüriyeti, Düyun-ı Umumiye (Genel Borçlar) Müdüriyeti, Emlak-ı Emiriye (Devlet Emlaki) Müdüriyeti, Vezne-i Umumi Müdürlüğü, Memurin (Memurlar) Müdürlüğü, Muhasebe-i Maliye (Maliye Muhasebesi) Müdüriyeti, Muhassesat-ı Zatiyye (Özel Tahsisler) Müdüriyeti, Heyeti Teftişiye (Teftiş Kurulu) Müdüriyeti, Kalem-i Mahsusa (Özel Kalem) Müdürlüğü, Hukuk Müşavirliği, Islah-ı Maliye (Maliye Reformu) Komisyonu.

Maliye Nezaretinin görevleri, Cumhuriyetin kuruluşundan sonra Maliye Bakanlığı tarafından yerine getirilmeye başlandı. 14 Aralık 1983 tarihinde, Gümrük ve Tekel Bakanlığı ile birleştirilmiş ve “Maliye ve Gümrük Bakanlığı” adını almıştır. 1993 Temmuzunda Tansu Çiller tarafından kurulan hükumette, gümrük meseleleri gümrükten sorumlu devlet bakanlığına bağlanmıştır.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Maliye ve Gümrük Bakanlığı

Gümrük Müsteşarlığı

Aykon Doğan

KKTC Maliye Bakanlığı

Biltekin Özdemir

Servet Şamlıoğlu

Kemal Civelek

Vural Arıkan

Gümrük

Maliye ve Gümrük Bakanlığı