Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Memlûk Kıpçakçası

Kısaca: Memlûk Kıpçakçası ya da Mısır KıpçakçasıKaramanlıoğlu, Ali fehmi (1968). ...devamı ☟

Memluk Kıpçakçası ya da Mısır Kıpçakçası, Mısır‐Suriye Kıpçakçası veya Arap harfli Kıpçak Türkçesi, aşağı yukarı XIII. yüzyılın ortalarından XV. yüzyılın sonuna kadar Mısır ve Suriye'de Memluk Sultanlığında kullanılmış Eski Kıpçakçaya giren ölü bir Türk dilidir. Eski Kıpçak Türkçesine ait eserlerin büyük bir çoğunluğu Memlukler döneminde kaleme alınmıştır. Bu sahadaki eserlerin dili XV. yüzyılın sonlarına doğru yerini bütünüyle Oğuz Türkçesine bırakmıştır. Codex Cumanicus dışında diğer Eski Kıpçak Türkçesi eserlerinin çoğu, en önemli unsurunu Kıpçakların oluşturduğu Mısır ve civar memleketlerde kurulan Memluk hakimiyeti sırasında, Arap muhitinde, hakim zümreyi teşkil eden Türklerin dilini öğretmek maksadıyla yazılmış sözlük ve gramerler olup, ayrıca fıkıh, okçuluk, binicilik, atçılık vb. konularda yazılmış bazı eserler de vardır. Philologiae Turcicae Fundamenta’da Eski Türkçe döneminin Ortaçağ'daki devamı sayılan Orta Türkçe dönemi Batı Orta Türkçe (Kumanca, Memluk Kıpçakçası, Ermeni Kıpçakçası) ve Doğu Orta Türkçe (Karahanlı, Harezm ve Çağatay) diye ikiye ayrılmıştır. Oğuz-Kıpçak karışımı Memluk Kıpçakçasıyla yazılmış eserler dil bakımından tam bir benzerlik göstermezler. Eski Kıpçak Türkçesi dil özellikleri ile Oğuzca (Batı Türkmenleri tarafından kullanılan Türkmence) ve Harezm Türk yazı dilleri özellikleri eserlerde az veya çok, karışık şekilde bir arada görülebilmektedir. Bölgeye yayılan ve göç ederek güneye gelen Oğuz Türk boylarının, Kıpçak Türkleri ile bir kaç asır sonra tekrar birleşmeleri ve kaynaşmaları sonucu Türk dili tarihinde Kıpçakçanın Oğuzcalaşması (Türkmenceleşmesi) olayı meydana gelmiştir. Janos Eckmann, dil özelliklerine göre; Harezm-Altın Ordu yazı diline çok yakın olan Asıl Memluk Kıpçakçası ile Karışık Oğuz-Kıpçakça ile yazılmış olanlar diye iki gruba ayırır. Karışık olanları Oğuz veya Kıpçak özelliklerini yansıtma derecesine göre; a) Kıpçak ögelerinin daha çok olduğu grup b) Oğuzca, yani Anadolu Türkçesi ögelerinin daha çok olduğu grup olarak iki alt başlıkta toplar. Eserler Memluk Kıpçakçası ile kaleme alınan ve günümüze kadar gelebilen eserlerden bazıları: *Sözlük ve Gramerler **Kitabü'l-İdrak li Lisani'l-Etrak **Kitab-ı Mecmu-ı Tercüman-ı Türki ve ʿAcemi ve Muğali **Et-Tuhfetü'z-Zekiyye fı'l-Luğati't-Türkiyye **El-Kavaninü'l-Külliyye Li-Zabti'l-Lugati't-Türkiyye **Ed-Dürretü'l Mudiyye fi'l-Lügati't-Türkiyye *Fıkıh eserleri **İrşadü'l-Müluk ve's-Selatin **Kitab-ı Mukaddime-i Ebu'l-Leysi's-Semerkandi **Kitab fi'l-fıkh **Kitab fi'l-Fıkh bi-Lisani't-Türki **Mukaddemetü'l-Gaznevi fi'i-ʿİbadat (Ziya'u'l-Ma'nevi) Tercüme **Şerhü'l-Menar *Okçuluk ve Atçılık eserleri **Baytaratü'l-Vazıh **Münyetü'l-Guzat **Kitabü'l-Hayl **Kitab fi-ʿilmi'n-Nüşşab (Hulasa) *Edebi eserler **Gülistan Tercümesi (Kitab Gülistan bi't-Türki) Ayrıca bakınız *Ermeni Kıpçakçası

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Eski Kıpçakça
7 yıl önce

ayrı kolda gelişim göstermiştir: 13-15. yy Kuman Kıpçakçası, Altın Orda Kıpçakçası, Bozkır Kıpçakçası: XIII. yüzyılın sonunda Güney Rusya bozkırlarında...
Ermeni Kıpçakçası
3 yıl önce

Takvimin ay adları: Memlûk Kıpçakçası ^ Gökdağ, Bilgehan Atsız ve Yaşar Şimşek (2014). “Gregoryan Kıpçak Türkçesi mi Ermeni Kıpçakçası mı?” 19 Ağustos 2016...
Orta Türkçe
3 yıl önce

Kıpçakça: En bilindik eseri Codex Cumanicus tur. Kuman Kıpçakçası Memlûk Kıpçakçası Ermeni Kıpçakçası Doğu Orta Türkçe: Bu dönemin en bilindik eserleri arasında...
Kıpçak Grubu
3 yıl önce

Kumanca ya da Altın Orda Kıpçakçası veya Bozkır Kıpçakçası 2. Memlûk Kıpçakçası ya da Arap harfli Kıpçak Türkçesi 3. Ermeni Kıpçakçası ya da Ermeni harfli...

Kıpçak grubu, Ardahan, Argu grubu, Artvin, Azerbeycan, Başkurtça, Dağıstan, Erzurum, Kafkas, Karaimce, Karakalpakça
Memlûk Devleti
3 yıl önce

sürmüş olan devlet. Memlûk Devleti'ni 1250 ve 1382 yılları arasında kurucu aile Bahrî Memlûkler idare etmiş, 1517'ye dek ise Burcî Memlûkler yönetimi ele almıştır...

Memlí»k Devleti, Tarihteki Türk Devletleri, 1159, 1249, 1250, 1260, 1261, 1265, 1268, 1277, 1280
Kumanca
3 yıl önce

Türkçesi • Harezm Türkçesi • Çağatayca • Kıpçak grubu • Memlûk Kıpçakçası • Ermeni Kıpçakçası Ana Oğuz Türkçesi Eski Anadolu Türkçesi • Osmanlı Türkçesi...
Gürcistan Kıpçakları
3 yıl önce

gelişim göstermiştir: Altın Orda Kıpçakçası (ya da Bozkır Kıpçakçası 13-16. yy), Memlûk Kıpçakçası (14-16. yy), Ermeni Kıpçakçası (16-17. yy). Yeni Kıpçakça...
Kıpçaklar
3 yıl önce

Tatarları Kıpçaklaşmış Volga Bulgarlarıdır. Orta Kıpçakça dönemine ait Ermeni Kıpçakçası adı verilen yazmaları bırakanların Kıpçaklaşmış Ermeniler olduğu ileri...

Kıpçaklar, Kıpçaklar