Mustafa Fazıl Paşa

Kısaca: Mustafa Fazıl Paşa (1829, Kahire-1875, İstanbul), Mısırlı prens ve Türk siyaset adamı. ...devamı ☟

Mustafa Fazıl Paşa (1829, Kahire-1875, İstanbul), Mısırlı prens ve Türk siyaset adamı. Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın torunudur. Osmanlı Devleti’nde Maliye Nazırlığı, Maarif Nazırlığı yapmış bir devlet adamıdır. Ağabeyi İsmail Paşa’nın çalışmaları sonucu Osmanlı Sultanı Abdülaziz’in bir fermanı ile Mısır yönetimindeki haklarından mahrum edildi. Ülke dışına sürgün edilip yaşamını bir süre Paris’te sürdüren Mustafa Fazıl Paşa, bu dönemde Jön Türkler’in hamiliğini ve başkanlığını yaptı; Namık Kemal, Ziya Paşa, Ali Suavi gibi aydınların Avrupa’ya gelip yayın yaparak düşüncelerini yaymasına öncülük etti. Hayatı boyunca çeşitli bilimsel ve kültürel faaliyetlere destek oldu. 1867 ‘de Abdülaziz’e yazdığı “Padişahların sarayına en güç giren şey doğruluktur.” diye başlayan mektubu çok ünlüdür. Yaşamı 1829 yılında Kahire’de Mısır’ın ikinci hidivi Kavalalı İbrahim Paşa’nın oğlu olarak dünyaya geldi. Devrinin ünlü alimlerinden dersler alarak yetişti 1846’da İstanbul’a gitti; Osmanlı Devleti’nde çeşitli hizmetlerde bulundu; 28 yaşında iken vezir rütbesini aldı. Tanzimat Meclisi üyeliği (1857), Maarif Nazırlığı (1861), Maliye Nazırlığı (1862) yaptı. Sadrazam Fuad Paşa ile ters düştüğü için üç ay sonra görevinden alındı; “Mecalis-i Âliye” (Danıştay)’de görevlendirildi. Ne var ki maliye nazırlığı sırasındaki başarısı göz önüne alınarak 1866’da, “Meclis-i Âli-i Hazain” adlı kurulun başkanlığına getirildi. Devletin mali işlerini yeniden düzenlemek amacıyla kurulmuş bu kurulun başkanlığını sadece 3 ay sürdürebildi. Sadrazam Ali Fuad Paşa'nın mali politikasını eleştirmesi ve Sultan'a hükümetin mali konulardaki beceriksizliği üzerine tezkere sunması üzerine sadrazam, onu derhal görevinden azletti.

Paris'teki Faaliyetleri ve Jön Türkler

Sürgün edilmesinden ve Mısır'daki veraset hakkını yitirmesinden ötürü intikam duygusuyla dolan Mustafa Fazıl Paşa, hükümete karşı şiddetli bir mücadele kararı aldı ve İstanbul’daki Yeni Osmanlılar Cemiyeti ile temas kurdu. Yeni Osmanlılar, İstanbul’da hükümete muhalif bir gizli örgüttü. Mustafa Fazıl Paşa, Paris’ten Sultan Abdülaziz’e bir mektup yazdı. “Padişahların saraylarına en zor giren şey doğruluktur ibaresiyle başlayan mektup, Paşa’ya göre Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu durumu ve yapılması gereken reformları açıklıyor ve laik bir idare kurulması öneriliyordu; daha sonra İstanbul’da tercüme edilip kitapçık halinde çoğaltılarak dağıtıldı; birçok Avrupa gazetesinde yer aldı ve büyük yankı uyandırdı. Ayrıca Kani Paşazade Rıfat, Agah Efendi, Şinasi, Sağır Ahmet Beyzade Mehmet, Nuri Beyler Fazıl Paşa’nın himayesindeki Jön Türkler arasında yer aldı. Sağlanan fon ile ilk önce Muhbir, ardından Hürriyet, Ulum, Fecr gibi gazeteler yayımlandı. 1874’te sadrazamlığa getirilen Hüseyin Avni Paşa ile anlaşmazlığa düşen Mustafa Fazıl Paşa, siyasi yaşamdan çekildi. 1875 yılında Beyazıt’taki konağında Eyüp’te, Mihrişah Valide Sultan İmareti bahçesine defnedildi.

Bilim ve müziğe destekleri

1863 yılında Naima Tarihini 6 cilt halinde bastırması, Şinasi ‘nin ölümünden sonra (1871) Tasvir-i Efkar matbaasını satın alıp Namık Kemal ve Ebüzziya Tevfik’e hediye etmesi, klasik Türk müziğinin son büyük temsilcisi Zekai Dede Efendi’ye yaşamı boyunca destek olması Mustafa Fazıl Paşa’nın bilim ve müzik alanında sağladığı desteklerdendir.

Kaynakça

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Köprülü Fazıl Mustafa Paşa
3 yıl önce

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa saray entrikaları sonucu 15 Aralık 1683'te sadrazamlıktan azledip Belgrad'da idam edilince 1684 başında Fazıl Mustafa Paşa da Özi...

Köprülü Fazıl Mustafa Paşa, Köprülü Fazıl Mustafa Paşa
Köprülü Fazıl Ahmed Paşa
3 yıl önce

Köprülü Fazıl Ahmed Paşa veya Köprülüzade Fazıl Ahmed Paşa (1635; Vezirköprü - 3 Kasım 1676; Edirne), Osmanlı Devleti'nde IV. Mehmed döneminde, 30 Ekim...

Köprülü Fazıl Ahmed Paşa, Köprülü Fazıl Ahmed Paşa
Mustafa paşa
3 yıl önce

İbşir Mustafa Paşa Köprülü Fazıl Mustafa Paşa Seyyid Mustafa Paşa Bozoklu (Bıyıklı) Mustafa Paşa Koca Mustafa Paşa Tekirdağlı Bekri Mustafa Paşa Lala Mustafa...

Tekirdağlı Bekri Mustafa Paşa
3 yıl önce

azledilmiştir. Bekri Mustafa Paşa azledildiği zaman Sofya'da bulunmakta idi. Çok geçmeden Sadrazam tayin edilen Köprülü Fazıl Mustafa Paşa ondan mühr-ü humayunu...

Tekirdağlı Bekri Mustafa Paşa, 1688, 2 Mayıs, Ayaşlı Nişancı İsmail Paşa, Bahadırzade Arabacı Ali Paşa, Bayburtlu Kara İbrahim Paşa, Boynueğri Seyyid Abdullah Paşa, Bozoklu (Bıyıklı) Mustafa Paşa, Daltaban Mustafa Paşa, Divitdar Mehmed Emin Paşa, Elmas Mehmed Paşa
Merzifonlu Kara Mustafa Paşa
3 yıl önce

arkadaşı Köprülü Mehmet Paşa tarafından yaşıtı Köprülü Fazıl Ahmet Paşa ile birlikte yetiştirilmiştir. Daha sonra Köprülü Mehmet Paşanın kızı ile evlenerek...

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa
Ziya Paşa
3 yıl önce

Mustafa Fazıl Paşa’nın isteğine uyarak 6 Eylül 1869’da gazeteden ayrılmasına yol açtı. Öfkeye kapılan Ziya Paşa, elindeki toplu parayı Mustafa Fazıl Paşa’ya...

Ziya Paşa, Ziya Paşa
Bahadırzade Arabacı Ali Paşa
6 yıl önce

kadılık yapmıştır. Daha sonra önce Koca Halil Paşa kethudalık yapmış ve ondan sonra Köprülü Fazıl Mustafa Paşa'ya intisap ederek kethudalık ve sedarat kethudalığı...

Bahadırzade Arabacı Ali Paşa, Bahadırzade Arabacı Ali Paşa
Köprülü Mehmed Paşa
3 yıl önce

türbesine defnedildi. Kendisinden sonra oğulları, Köprülü Fazıl Ahmet Paşa ve Köprülü Fazıl Mustafa Paşa sadrazam olarak devlete hizmet etmişlerdir. Orduyu disiplin...

Köprülü Mehmed Paşa, Köprülü Mehmed Paşa