Naiplik
Kısaca: Naiplik idari, dini ve hukuki konularda yetki sahibi olan kişilerin yetki ve vazifelerini vekil olarak yürüten kimselere verilen ünvan. Birinin yerini alan, birinin yerini tutan, vekil manalarına gelen naiplik, çeşitli devletlerde bir idari ünvan ve makam olarak yetkileri bazan çok genişleyen, bazan da daralan bir rütbe oldu. Abbasi halifeleri zamanında İmamü'l Müslimin veya Emirü'l-Müminin olan halifenin cami ve mescitlerdeki vazifesini üstlenen, onun vekaletini alan İmam efendilere n ...devamı ☟
Abbasi halifeleri zamanında İmamü'l Müslimin veya Emirü'l-Müminin olan halifenin cami ve mescitlerdeki vazifesini üstlenen, onun vekaletini alan İmam efendilere naiplik ünvanı verildi.
Memluklerde, Dehli Sultanlıklarında Sultanın vekili veya temsilcileri ve eyalet valileri bu ünvanı taşıdılar. Sultandan sonra en yüksek mevkilerde işleri sultan namına idare ettiler. Murabıtlar ve Muvahhidlerde en mühim eyalet olan Endülüs genel valileri naip ünvanını taşıdılar. Aynı zamanda veliahd olan Endülüs naipleri Gırnata, İşbiliyye ve Kurtuba'da hüküm sürdüler. Eyyubilerde ise naip ünvanı, eyalet valilerine verildi. Bunların sayısı devletin kuruluşu sırasında altı iken, daha sonra yeni teşkil edilen eyaletlerle arttı. Şam naibi rütbe bakımından hepsinden üstün sayıldı.
Osmanlı Devleti teşkilatında şer'i mahkemelerin hakimlerine naiplik ünvanı verildi. Kadı vekili manasında kullanıldı. Mevali denilen büyük kadılar bazan hizmetlerinin tamamını, bazan da bir kısmını fiilen yapmayarak, yerlerine kadı vasıflarına haiz ve ehliyet sahibi birini vekil tayin ettiler. Anadolu ve Rumeli kazaskerleri vekilliğini yapan kadılara naiplik ünvanı verildi. Esasen İstanbul'da oturan Kazaskerler taşraya kendilerine vekalet edecek kadılar gönderdiler, bu kadılara naip denildi.Mahkemeler tarafından bir işin araştırılması için vazifelendirilen bilirkişilerin araştırmalarını denetlemek üzere seçilen kimselere de naip adı verildi. Bazan, bir kaza, örfi müddetlerini tamamlayan ilmiye sınıfına mensup ilim sahiplerine veya vazifede bulunan bir müderrise arpalık namı altında verildi. Bu gibi hallerde uhdelerindeki kazalara gitmeyerek yerlerine birer naip gönderdiler.
Naipler yaptıkları vazifelere göre şu kısımlara ayrılırlar.
Arpalık naibi; Şeyhülislamların ve eyalet kadılarının (mevaliler) vazifeden alınmalarından sonra, kendilerine verilen arpalıkların gelirini onlar adına idare eden kimseler olup, tayinleri Anadolu veya Rumeli kazaskerleri tarafından tasdik edilirdi.
Ayak naibi: Eyalet kadılarının yanında, kadı adına esnafı denetleyen vazifeliye denirdi.
Bab naibi: Eyalet kadısının yanında kadıya yardımcı olan ve onun adına dava dinleyen ve hüküm veren kimseye denirdi.
Kaza naibi: Kazalara bağlı nahiyelerin şer'i (dini) işlerine, kaza kadısı adına bakan kimseye denirdi.
Mevali naibi: Eyalet kadılarının tayin edildikleri eyalete gitmedikleri durumlarda gönderdikleri vekile denirdi. Naip kadıdan vekil olduğuna dair bir vesika alır, bunu da o kadılığın kazaskerine tasdik ettirirdi.
Şer'iyye mahkemelerinin kaldırılmasıyla birlikte naiplik ve naipler de lağvolunmuştur.
Osmanlılar zamanında sadrazamlar hakkında saltanat vekili manasında Naib-i Saltanat tabiri kullanılırdı. Padişahın vekili demek olan bu tabir eski Türk ve İslam devletlerinde de kullanılmıştır.
Naiplik ünvanı, İspanya, İngiltere gibi ülkelerin sömürgelerindeki idareciler için de kullanılırdı. Genel vali durumunda bulunan bu idareciler yarı resmi biçimde Kral naibi olarak nitelendirilirdi.
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
Naiplik
Türkçe Naiplik kelimesinin İngilizce karşılığı.1. regency; viceroyalty. 2. being a regent or viceroy.
Naiplik
naip olma durumu, niyabet.Naiplik
Türkçe Naiplik kelimesinin Almanca karşılığı.n. Regentschaft
Bu konuda henüz görüş yok.
Naip
3 yıl önceidare edilmesine Naiplik adı verilir. Eğer naip ülkenin yasal yöneticisi ile aynı hanedanı veya soyu paylaşıyor ve bu sebeple naiplik makamına getirilmiş...
Romanya devlet başkanları listesi
4 yıl öncecumhurbaşkanı adıyla en üst düzey devlet görevlilerini sıralamaktadır. Naiplik Naip Conducător Geçici Devlet Başkanı Geçici Devlet Başkanı ^ a...
I. Seti
6 yıl öncearasında bir ortak-naipliğin teorisini ciro eden geç William Murnane, ve II. Ramesses [7] sonra, onun teklif edilen ortak-naiplik görüşünü gözden geçirdi...
Güyük
3 yıl önceMoğolların büyük kağanı Ögeday'in büyük oğlu ve ardılı. Aynı zamanda naiplik görevi yapan annesi Töregene'nin siyasi manevraları sayesinde 1246'da toplanan...
Güyük, 1206, 1246, 1248, Altın Orda Devleti, Cengiz Han, Möngke, í–geday, Moğol HanedanıGostun
3 yıl önceGostun, Bulgaristan'da iki yıl boyunca naiplik yapan Ermi uruğuna mensup devlet yöneticisidir. Kubrat'ın İstanbul'a gidişinden dönüşüne kadarki süreçte...
Ay (firavun)
3 yıl önceAkhenaten'in veziri iken, onun ölümü sonrasında oğlu Tutankhamon'a küçüklüğünde naiplik ve daha sonra da vezirlik yapmıştır. Tutankhamon yaklaşık 19 yaşında ölünce...
Ay (firavun), 18. Hanedan (Mısır), Akhenaten, Ankhesenamen, Antik Mısır, Ay, Firavun, Horemheb, Mısırbilim, TutankhamonMarcus Vipsanius Agrippa
6 yıl önceRoma egemenliğini beş yıllığına onunla bölüşerek bir çeşit gerçek ortak naiplik yaratır. 17 yılında kendine halef kılmak amacıyla, Agrippa'nın iki oğlu...
Marcus Vipsanius Agrippa, M.í–. 12, M.í–. 63Erik Magnusson
6 yıl önceİngeborg’un oğlu. Norveç kilisesinin hak ve ayrıcalıklarını çok geniş bulan naiplik “Konsey”i, baş psikopos Jon Raude ile anlaşmazlığa düştü ve başpsikopos...
Erik Magnusson, 1268, 1280, 1282, 1299, Danimarka, Norveç, Papaz, İngeborg, Jon Raude, Magnus Lagaböte