Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Negatif Özgürlük

Kısaca: Felsefi olarak negatif özgürlük kavramı, bireyin başkaların otoritesine maruz kalmadan özgür olması anlamına gelir. Bu negatif anlayışta, kişinin, etkinliğini kimse tarafından karışılmadan özgürce gerçekleştirebileceği düşünülür. ...devamı ☟

Negatif özgürlük
Negatif özgürlük

Liberalizm Felsefi olarak negatif özgürlük kavramı, bireyin başkaların otoritesine maruz kalmadan özgür olması anlamına gelir. Bu negatif anlayışta, kişinin, etkinliğini kimse tarafından karışılmadan özgürce gerçekleştirebileceği düşünülür. Örneğin Thomas Hobbes`a göre, "özgür bir adama€¦ iradesi dahilindeki yapacaklarına mani olunmayan kişidir." Negatif özgürlük ile pozitif özgürlük arasındaki fark, Isaiah Berlin tarafından, "``Two Concepts of Liberty``" isimli konferansında belirtilmiştir. Berlin`e göre, bu fark politik gelenekte iyice yerleşmiştir: negatif özgürlük tanımı, en belirgin olarak İngiliz politik filozoflarca (örneğin, Locke, Hobbes ve Smith) ilişkilidir; bunun karşılığında pozitif özgürlik ise, Hegel, Rousseau, Herder ve Marx gibi kıtasal Avrupa düşü Negatif özgürlük konsepti, bir kaç dikkat çekici unsura sahiptir. Birincisi, negatif özgürlük bir tür özgürlük alanı (yasaların yokluğunda) tanımlar. Berlin`in kelimeleriyle, "negatif anlamı ile özgürlük, `Öznenin - kişi ya da kişi grubu - yapabileceği veya olabileceği şeyi diğer kişilerin müdahalesi olmadan yapabilmesi veya olabilmesi için bulunması gereken bölge nedir` sorusunun cevabını içerir." Bazı filozoflar bu alanın bazı şartlarıyla uyuşmasalar da, kişinin başkası tarafından engellenmemesi ile ilgili ana noktasına katılırlar. İkincisi, negatif özgürlük dahilindeki kısıtlama, doğal ya da kapasite yetersizliği gibi sebeplerle değil, kişi veya kişilerce empoze ettirilir. Helvetius, bunu açıkça ifade etmiştir: "Özgür adam demirler içinde değildir, herhangi bir amaca tutsak edilmemiştir, cezalandırılma korkusu içindeki bir köle gibi yaşatılmaza€¦ bir kartal gibi uçmasını engelleyen ya da bir balina gibi yüzmesini engelleyen şey özgürlüğünün kısıtlanması olmamalıdır." Pozitif ve negatif özgürlük ikilemi, sosyalizm, sosyal demokrasi, liberteryen sosyalizm ve marksizm yandaşı filozoflarca sahte bulunur. Kimilerine göre pozitif ve negatif özgürlük, uygulamada ayırt edilemez, kimisine göre ise bir özgürlük türü diğerinden bağımsız olarak var olamaz. Genel bir kanı ise negatif özgürlüğün korunması için hükümetin veya toplumun pozitif hareketler yapması, aksi takdirde bireylerin birbirlerinin özgürlüğünü almasının engellenemeyeceği yönündedir.

Negatif özgürlük ve otorite: Hobbes ve Locke

"İnsanların özgürlük isteği, otorite ihtiyacı ile nasıl uzlaşır?" sorusuna verdikleri cevap, pek çok düşünürün özgürlük üzerine olan görüşlerinin ana çizgilerini anlamaya olanak verdiği gibi, otorite, eşitlik ve adalet gibi kesişen konseptler hakkında yorumlarını da aydınlatır.
] Hobbes ve Locke, bu soruya iki tane etkili ve açıklayıcı çözüm getirdiler. Başlangıç noktası olarak, ikisi de her bireyin zevklerine ve isteklerine göre rahatça hareket edebileceği alanların net bir çizgi ile çizilmesi gerektiğine dair hemfikirler. Bu bölge, kişisel özgürlüğün dokunulmaz ve kutsal alanını oluşturur. Ama, otorite olmadan toplumun olamayacağına da inanırlar. Bu tanımda otoritenin amacı, farklı yönelmeler üzerine olan çarpışmaları engellemek ve kişilerin özgürlük alanlarının başladığı ve bittiği sınırları ayırmaktır. Hobbes ile Locke`un zıt düştüğü nokta ise alanın uzandığı yerler. İnsan doğasının nispeten kötü yönlerini ele alan Hobbes`a göre, kişinin içgüdüsel olan vahşi, yırtıcı ve yıkıcı yönlerini bastırmak için güçlü bir ototrite gerekmektedir. Kalıcı ve sürekli olası anarşi tehditini savurmayı sadece güçlü bir otorite yapabilir. Bir başka açıdansa, Locke, insanların genel olarak kötüden fazla iyi olduklarına inandı ve bireysel özgürlük sınırlarının daha geniş bırakılmasının gerekliliğini savundu.

Çeşitli düşünürlerce negatif özgürlük

John Jay, Federalist Gazetesi`nin 2. sayısında: "Hükümetin vazgeçilmez gereksiniminden daha önemli bir şey yoktur, ve, ne zaman veya nasıl oluşturulursa oluşturulsun, insanların doğal haklarının bir kısmını feda etmelerinin, güçlenmesi açısından çok önemli olduğu da bir o kadar reddedilemezdir." demiştir. Jay`in anlatmak istedikleri, "doğal haklar" yerine "negatif özgürlük" yazılırsa daha net görülebilir. Çünkü burada anlatılan durum, güçlü bir otoritenin oluşumu, bizim kendi negatif özgürlüğümüz üzerine yaptığımız kısıtlamalar üzerine olmuştur.

Thomas Paine, Common Sense isimli risalesinde, toplum ve hükümet arasındaki farkı, pozitif ve negatif özgürlük arasındaki fark aracılığı ile ayırt eder: "Toplum isteklerimizle, hükümet içimizdeki kötülükle kurulur; eski, bağlılığımızı perçinlemek aracılığıyla mutluluğumuzu pozitif yönde etkilerken, yeni, ahlaksızlığımızı engelleyerek negatif yönde etkiler. "

Thomas Jefferson, "Doğru özgürlük, diğerleriyle eşit olan haklara göre etrafımıza çizilen çizginin içinde, irademizle yaptığımız hareketlerimizin engellenmemesidir."

Liberteryen düşünür Tibor Machan negatif özgürlüğü "ahlaki seçim, ve dolayısıyla insanlığın gelişimi için gerekli" şeklinde savunur ve "bir insan toplumunun, yaşama, gönüllü hareket edebilme ve mülkiyetine olan haklarına evrensel bir şekilde saygı gösterildiğinde, anlaşıldığında ve savunulduğunda" güven altında olduğunu belirtir.

Bibliyografya

  • Isaiah Berlin: ``Four Essays on Liberty`` (özellikle ``Two Concepts of Liberty``)
  • Isaiah Berlin: ``Freedom and its Betrayal``


İlgili maddeler



Dış bağlantı

Kaynaklar

Vikipedi

İlgili konular

açık toplum hegel herder hobbes isaiah berlin kapitalizm liberal demokrasi liberalizm locke marksizm

Negatif özgürlük Resimleri

özgürlük
3 yıl önce

Berlin İki Özgürlük adlı eserinde özgürlüğün birbirine zıt yorumları olarak iki bakış açısı arasındaki farklılıkları anlatır, bunlar negatif özgürlük ve pozitif...

Özgürlük, İfade özgürlüğü, Bireysel özgürlük, Toplumsal özgürlük, Düşünce özgürlüğü, İstenç özgürlüğü, İrade özgürlüğü, Aydınlanmacılık
Sivil özgürlükler
3 yıl önce

diğer özgürlük türleri arasındaki ayrımlarda, pozitif özgürlük ve haklar ile negatif özgürlük ve haklar arasında ayrımlar bulunmaktadır. Dershowitz,...
Negatif ve pozitif haklar
3 yıl önce

ölecek olan kişiye yardım etmeyi gerektirir. Negatif haklar, konuşma özgürlüğü, mülkiyet, inanç özgürlüğü gibi politik hakları tanımlarken kullanılır....

Negatif ve pozitif haklar, Bireysel haklar, Doğal haklar, Erkek hakları, Eğitim, Haklar, Hayvan hakları, Kadın hakları, Sivil haklar, Çocuk hakları, İnsan hakları
Liberalizm
3 yıl önce

üzere iki tür özgürlük anlayışı bulunmaktadır. Klasik liberal ve liberteryenler “negatif özgürlük” anlayışına sahiplerdir. Negatif özgürlük anlayışı, bireyi...

Liberalizm, Adam Smith, Ayn Rand, Açık toplum, Benjamin Franklin, Birey, Cumhuriyet, David Ricardo, Devlet, Din, Floransa
Freedom House
3 yıl önce

Endeksi İnsan hakları Kültürel görecilik Negatif haklar Freedom House Dünya Özgürlük Raporu Freedom House Basın Özgürlüğü Raporu ^ "Our Leadership". Freedom...

í–zgürlük Evi, 1941, Amerika Birleşik Devletleri, Eleanor Roosevelt, Negatif haklar, Washington, D.C., İnsan hakları, İnsani Gelişme Endeksi, Herbert Bayard Swope, Dorothy Thompson, Wendell Willkie
Yararcılık
7 yıl önce

ise insana, görece özgürleştiren, yeni özgürlük fikir ve ümitleri sunan anlayışa etik destek sağlamaktadır. Negatif yararcılık, toplam mutluluğu artırmadan...

Yararcılık, Yararcılık
Sosyal liberalizm
3 yıl önce

düşünüldüğünde negatif özgürlük, mümkün olan en düşük ücretle emeğin satın alınması becerisini haklılaştırdığından dolayı ekonomik özgürlük sömürüye yol...

Sosyal liberalizm, Açık toplum, Liberalizm, Neoliberalizm, Radikalizm, í–zgürlük, İnsan hakları, Liberal International, European Liberal Democrat and Reform Party, Liberalism worldwide, Liberal demokrasi
Duygusal Özgürlük Tekniği
7 yıl önce

Duygusal Özgürlük Tekniği (EFT), psikolojik problemlerin üstesinden gelmek için kullanılan bir alternatif psikoterapi yöntemidir. Belirli bir travmatik...