Pers Mitolojisi

Kısaca: Pers mitolojisi, İran platosu ve onun sınır bölgeleri ile Karadeniz'den Hoten'e kadar uzanan Orta Asya bölgelerinde yaşamış ve birbirleriyle kültürel ve dilsel olarak ilişkili olan eski halkların inanç ve ibadet uygulamalarının bütününe verilen isimdir. ...devamı ☟

Pers mitolojisi
Pers Mitolojisi

," target="_blank"> bir ejderhayla savaşırken (çağdaş minyatür ustası Mahmud Farshchian`ın bir minyatürü)]

Pers mitolojisi, İran platosu ve onun sınır bölgeleri ile Karadeniz`den Hoten`e kadar uzanan Orta Asya bölgelerinde yaşamış ve birbirleriyle kültürel ve dilsel olarak ilişkili olan eski halkların inanç ve ibadet uygulamalarının bütününe verilen isimdir.

Anahtar Metinler

Yaklaşık bin yıl önce Firdevsi tarafından kaleme alınmış Şahname Pers mitolojisinin merkezi toplamı, derlemesi konumundadır. Firdevsi`nin çalışması, atıflarıyla birlikte, Mazdaizm ve Zerdüştlük`teki karakter ve hikayelerden temel almıştır. Ayrıca kullanılan materyalin sadece ``Avestadan değil daha sonra ortaya çıkmış ``Bundahişn`` ve ``Denkard`` gibi metinlerden de olduğu bilinmektedir.

Dini Arkaplan

Pers mitolojisindeki karakterler güçlü bir biçimde ikiye ayrılmıştır: iyi olanlar ve kötü olanlar. Bu ikici iyi-kötü anlayışı Pers mitolojisindeki hikaye, figür ve çeşitli motiflere de yansır. Bu anlayışın kökeni Zerdüştlük`teki Ahura Mazda`nın (Avestaca, daha sonraları Farsça`da ``Hürmüz``) iki emanasyonu anlayışı üzerine kurulmuştur. ``Spenta Mainyu`` yapıcı enerjinin kaynağı, ``Angra Mainyu`` ise karanlık, yıkım ve ölümün kaynağıdır.

Pers mitolojisinde büyük sayılarda bulunan ``daeva`` (Avestaca, Farsça: ``div``) yani `ilahi` veya `parlak` isminde varlıklar da bulunmaktadır. Bunlara Zerdüşt Mazdaizmi`nden önceki zamanlarda tapılmaktaydı ve Vedik dinlerdeki gibi bu Zerdüşt öncesi Mazdaizm biçiminin bağlıları ``daevanın kutsal varlıklar olduğuna inanmaktaydı. Fakat, Zerdüşt`ün dini reformlarından sonra terim cinlerle özdeşleştirilmiştir. Yine de Hazar Denizi`nin güneyinde yaşayan İranlılar ``daeva`` tapımını sürdürdüler ve Zerdüştlüğü kabul etmemekte direndiler ve böylece de ``daevayı içinde barındıran bazı efsaneler bugüne kadar ulaşabilmiştir. Örnek olarak Mazandaran`ın ``Div-e Sepid`` yani "beyaz ``daeva``" isimli efsanesi verilebilir.

Ayrıca, Zerdüşt şeytan epitomisi, ``Angra Mainyu`` veya Farsça ``Ehrimen``, daha sonraki dönemlerde İran edebiyatında Zerdüştçü/Mazdaist kimliğini kayberedek bir ``div`` olarak tasvir edilmiştir. İslam`ın bölgeyi fethinden sonraki dönemlerde ``Ehrimen`` noktalı vücuda ve iki boynuza sahip bir adam olarak tasvir edilmiştir. Zaman zaman İslam`daki şeytan kavramı ile de bütünleşmiştir.

İyi ve Kötü

Pers mitoloji ve destanlarındaki en ünlü karakter Rüstem`dir. Bir başka ünlü figür de despotizmin sembolü olan Zahhak`tır. Zahhak sonunda Demirci Kaveh tarafından yenilgiye uğratılır. Zahhak ile ilgili ilginç ve bilgi verici bir nokta da Zahhak`ın omuzlarından çıkan ve onu koruyan iki engerek yılanıdır. Zira yılan çoğu Doğu mitolojisi gibi Pers mitolojisinde de kötülüğün sembolüdür. Pers mitolojisinde birçok farklı hayvan bulunur, bir kısmı iyiliği bir kısmı ise kötülüğü sembolize eder. İyiliği sembolize eden ve hiç kuşkusuz Pers mitoloji ve destanlarında büyük önem atfedilen hayvan kuştur. Bu kuşların en ünlüleri, büyük, bilge ve güzel olan Simurg ve kraliyet kuşu olan Huma`dır. " target="_blank"> betimlemesi|thumb|160px] Pari (Avestaca: Pairika) veya Türkçe`de kullanılan şekliyle peri erken dönem Pers mitolojisinde güzel fakat kötü (şeytani) bir kadın olarak tanımlanırdı. İslam`ın gelişinden sonra niyet ve doğasına dair bu görüş değişime uğramış, zamanla kötülüğünü yitirmiş fakat güzelliği artmıştır ve sonunda çok güzel, kesinlikle kötü olmayan bir kadın olarak tasvir edilmiştir ve güzelliğin sembolü haline gelmiştir ki bu anlamda İslam`daki cennet inancında var olan huri kavramıyla ilişkilendirilmiş olduğu söylenebilir. Fakat yine de köken olarak pariye bağlanabilecek bir ``kötü (şeytani) kadın`` tiplemesi, Patiareh, hala varlığını sürdürmektedir ve fahişeleri sembolize etmektedir.

İlgili Konular

  • [[iran
mitolojisi]]

Kaynakça

  • Iran almanac and book of facts 1964-1965. Fourth edition, new print. Published by Echo of Iran, Tehran 1965.


Linkler



Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Pers mitolojisi Resimleri

Asya Mitolojileri Listesi
6 yıl önce

Kore mitolojisi Pers mitolojisi Zerdüştlük Türk mitolojisi Tatar mitolojisi Tengricilik (Yerel Moğol, Tatar ve Kazak inanışı) Yunan mitolojisi (Kıbrıs...

Simurg
3 yıl önce

Simurg (Farsça: سيمرغ), Zümrüdüanka veya sadece Anka; kökeni Pers mitolojisi ve edebiyatına dayanan, efsanevi, iyicil bir kuştur. Sênmurw (Pehlevi) ve...

Simurg, Futbol, Simurg (mitoloji), Simurg Zakatala, Anlam ayrım
Antik Ermeni dini
6 yıl önce

uygarlıklarının inanç ve mitolojilerinden etkilenen Ermeni dini ve mitolojisi zamanla özellikle Perslerin etkisinde kalmış ve özellikle Zerdüştlüğü kendi farklı inanç...

Ermeni dini, Ahura Mazda, Anadolu, Ani, Asya, Ermeni, Hint-Avrupa dil ailesi, Hitit, Hristiyanlık, Kapadokya, Medler
Aryan mitolojisi
6 yıl önce

Aryan mitolojisi, Pers ve Hint Vedik kültürün kurucuları antik Aryanlar tarafından inanılan mitolojidir. Birçok isme sahip bir Tanrı'ya inanırlardı: Rig...

Aryan mitolojisi, í–ksüz maddeler (Ekim 2006), Avesta, Avrupa, Bağlantı tanıtmak, Dharma, Hindistan, Hint, Hint-Aryan, Hitit, Hristiyanlık
Mitoloji
3 yıl önce

Hint mitolojisi - Hmong mitolojisi - Japon mitolojisi - Kore mitolojisi- Pers mitolojisi - Filipin mitolojisi - Türk mitolojisi - Vietnam mitolojisi Aborijin...

Mitoloji, Anekdot, Doğru, Efsane, Eskatoloji, Fabl, Folklor, Gerçek, J. R. R. Tolkien, Kelt dini, Kelt mitolojisi
Roma mitolojisi
3 yıl önce

Roma mitolojisi, Antik Roma'da yaşayan insanların mitolojik inançlarının bütününe verilen isimdir. Genelde iki ana bölümü olduğu düşünülür; ilk bölüm ki...

Roma mitolojisi, Ceres, Cupid, Diana (mitoloji), Janus, Jüpiter (tanrı), Mercury, Minerva, Neptün (tanrı), Pluto, Saturn (mitoloji)
Demavend Dağı
3 yıl önce

yüksekliğinde bir dağ. Donbavand diye de bilinir, sönmüş bir volkandır ve Pers mitolojisi ve folklorunda özel bir yeri olan bu dağ İran'ın en yüksek doruğudur...

Sümer Mitolojisi
3 yıl önce

Sümer mitolojisi, Sümerler'in yıkılışlarına kadarki dönemde din ve bilimle ilgili kültürünü içerir. Birçok tanrı ve tanrıçaları vardır ve onlar Sümer mitolojisini...