Türkçe Bilgi: Peter Greenaway

Döneminin en çelişkili, tutkulu, tuhaf yönetmenlerinden olan Peter Greenaway’in filmlerindeki yenilikçi tutumunun geniş kitleler tarafından beğeni ile karşılanması şaşırtıcıdır. Gerçekte bir ressam olan ve yapısal dilbilim, etnografya ve felsefe teorilerinden önemli ölçüde etkilenen Greenaway’in filmleri, eşi görülmemiş zeminlerde kurulur.

Anlamlarla oynamak ve dehşete düşürücü imgelere başvurarak geleneksel hikaye yapısını alt üst etmekten çekinmeyen yönetmen, şekilsel simetri ve paralelliklere düşkünlüğüyle dikkat çeker. Greenaway filmlerinde, takıntılı listeleme merakının yanı sıra, kışkırtıcı bir erotizm de göze çarpmaktadır.

5 Nisan 1942 yılında İngiltere Newport’ta dünyaya gelen yönetmenin çocukluğu Chingford’da geçti. 12 yaşında ressam olmayı kafasına koydu ve Walthamstrow Güzel Sanatlar Okulu’na kaydını yaptırdı.

Yönetmenin sinema macerasının ilk durağı, 1965 yılında Central Office of Information oldu. Burada film editörlüğü yapmaya başlayan Greenaway, bir yıl içinde kendi deneysel kısa filmlerini çekmeye başladı. Bu dönemdeki çalışmalarına örnek olarak 1966 yılında çektiği “ Train ” filmi verilebilir. Filmde Waterloo Tren İstasyonu’na giren bir buharlı lokomotif, müzik eşliğinde mekanik bir balete dönüşüyordu.

Yönetmenin izleyici karşısına çıkan ilk önemli kısa metrajlı filmi ise, 1969 yılında çektiği 7 dakikalık “ Intervals ” isimli deneysel çalışmasıydı. 1970’lerde çektiği birkaç film daha izleyiciyle buluşan yönetmen 1974 yılında dört dakikalık “ Windows ”u, 1976’da 40 dakikalık “ Goole by Numbers ”ı ( ki bu filmi, yönetmenin sayılara olan düşkünlüğüne dair ilk ipuçlarını vermektedir ), 1978 yılında da “ A Walk Though H ” ve “ Vertical Feautures Remake ”i çekti.

1980 yapımı “ The Falls ”, yönetmenin ilk uzun metrajlı filmi oldu. Film, “ gelecek ”te geçmekte olan bir belgeseldi. Greenaway bir sonraki çalışması olan “ The Draughtman’s Contract ” ile önemli bir çıkış yaptı. 1982 yılında çekilen film, onun uluslararası alanda tanınmasında büyük rol oynadı.

1983 yılında bir İngiliz televizyon kanalı için Amerikalı besteciler Robert Ashley, John Cage, Philip Glass ve Meredith Monk hakkında belgeseller yaptı. Takip eden iki yıl boyunca sadece iki kısa film çeken yönetmen, 1985 yılında “ A Zed and Two Noughts ”a, 1987’de de “ The Belly of an Architect ”e imza attı. Film ‘ takıntılar ’a odaklanırken, Greenaway’in takıntılı kişiliğine de ışık tutuyordu.

1988 yapımı “ Drowning by Numbers ” ile bu takıntı meselesini daha da ileri götüren yönetmen, filmde katillerden oluşan bir ailenin mizahi hikayesini sayısal göndermelerle anlatmaktaydı. 1989 yılında çektiği “ The Cook, the Thief, His Wife and Her Lover ”, daha anlaşılır bir filmdi. Bu film sayesinde Amerika’daki ilk önemli çıkışını yaptı. İngiltere’de pek çok tartışmaya yol açan film, yönetmenin sinema kariyeri boyunca en çok seyirci toplayan filmi oldu.

Bu çalışmayı, yönetmenin en deneysel çalışması olan 1991 yılı yapımı “ Prospero’s Books ” takip etti. Shakespeare’in “ The Tempest ”ına radikal bir yorum getiren bu filminden sonra yeniden televizyon için belgeseller çeken Greenaway’in o dönemdeki çalışmaları arasında “ M is for Man, Music, Mozart ” ( 1991 ) ile revizyonist bir biyografi olan “ Darwin ”( 1993 ) yer alıyordu.

1993 yılında “ The Baby of Macon ”u çekti. 17 yüzyıl yaşantısını merhametsizce hicveden film, Amerika’da dağıtımcı bulamadı. İki yıl sonra “ Stairs 1 Geneva ” adlı belgeseli ve “ The Pillow Book ” adlı erotik masalı çekti. 1999 yılında ise, erkeklerin cinsel fantezilerinin kökenleri ve sonuçları üzerine bir kara mizah çalışması olan “ 8 ½ Women ”a imza attı. Yönetmenin 1999 yılında çektiği bir diğer film de, “ Death of a Composer ” isimli müzikal dramdır.

Peter Greenaway

Lumiere ve Ortakları

Michel Seydoux

Mennan Yapo

1991 Cannes Film Festivali

Film yönetmenleri listesi

For a Moment Freedom

2003 Cannes Film Festivali

5 Nisan