Türkçe Bilgi: Rize (merkez)

} } Rize (Lazca: Rizini), Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Karadeniz bölümünde yeralan Rize ilinin merkezi olan bir şehirdir. Doğuda Çayeli ve Güneysu ile, güneyde İkizdere, batıda Derepazarı ve Kalkandere, kuzeyde Karadeniz ile çevrilidir. Şehrin nüfusu 2008 yılına göre 97.274'tür. 1927'de 14.000 olan nüfusu 1990'da 52.743'e, 2000'de 78.144'e, 2007'de 94.800'e çıkmıştır. Etimoloji Rize ismi Yunancadaki: "ÏÎ¹Î¶Î±" (riza) isminden gelmektedir. Anlamı "Dağ Etekleri"'dir aynı zamanda şehrin Gürcüce adı: "áƒ áƒ˜áƒ–áƒ”", Lazca adı ise: "Rizini"'dirRizearticle from encyclopedia of Black Sea. Özhan Öztürk, 2005. Nüfus 2007 yılında il nüfusu 316.252 olup, 1990 yılında 348.776 olduğu göz önüne alındığında büyük şehirlere göç yüzünden il nüfusu azalmaktadır. Tarih Eski dönemlerde burada Kulku veya Kulha denilen bir asya topluluğu yaşamaktaydı. Bölgeyi M.Ö. 765-735 yılları arasında Urartu kralı II. Sardur elegeçirmiştir. M.Ö. 714'te Kimmerler tarafından fethedilen bölge, M.Ö.680 İskitlerin eline geçmiş ve M.Ö. 626'da Saka Kralı Madovanın öldürülmesiyle Med İmparatorluğu bağlanmıştır. M.Ö. 670 yılında Milet sehir devletlerine ve Büyük İskender'in doğu seferi sırasında Kapadokya ve Bytinya ile beraber Pontos eyeletinin bir parçası olmuştur. M.S. 10'dan M.S. 395 kadar Roma İmparatorluğunun Bu tarihten sonra Bizans İmparatorluğunun bir parçası olmuştur. Romalı gezgin Arrian burada yaşayan halkı Lazlar olarak tanımlamıştır. Malazgirt Savaşından sonra 1080 Posof kusatmasında yenilen Gürcü Krallıgından alınan Rize, Türk Beyliklerini eline geçmiştir. 1098'de yeniden Bizansların elnine geçen şehir. 1204'te Trabzon Rum İmparatorluğu bağlanmış. 1470'te Fatih Sultan Mehmet tarafından feth edilmiştirhttp://en.wikipedia.org/wiki/Rize_Province#cite_note-0. Rize 19. yüzyılın ikinci yarısında Batum'un Ruslar'a bırakılmasının ardından, Trabzon Vilayetine bağlı Lazistan Sancağının merkezi olmuş, Cumhuriyet döneminde il merkezi olmuştur. 1. Dünya Savaşında yaklaşık iki yıl süren Rus işgalinin ardından özellikle çay ekiminin yaygınlaşması ile önemli bir gelişme göstermiştir. Coğrafya

Dağlar

Topraklarının % 78'i dağalrla kaplı olan Rize kenti, dar bir sahil şeridi üzerine kurulmuştur. Kıyıdan 10-15 km. içeride yükseklik 400 metreyi aşmakta, güneye doğru gidildikçe yükseklik artmaktadır. İl topraklarındaki önemli dağlar şunlardır Rize *Kaçkar (3.935m) *Barut (3.251 m) *Ziglat (3.511 m) *Verçenik (3.711 m) *Hipot (3.560 m) *Hazindak *Samistal

Bitki örtüsü

Ormanlar alçak kesimlerde kızılağaç, gürgen, kestane, ıhlamur, kayın, meşe gibi yayvan yapraklı ağaçlar ve yerli halkın komar adını verdiği orman gülünden oluşmaktadır. Daha yüksek kesimler ise, ladin ve köknar gibi iğne yapraklı ağaçlarla kaplıdır.

Akarsular

üzerindeki tarihi Hala kambur köprüsü *Fındıklı Deresi *Büyükdere *Pazar Suyu *Karadere *İyidere veya Kalopotamos

Göller

İl içinde önemli büyüklükte göl olmamakla birlikte Kaçkar dağlarının zirvelerinde küçük buzul gölleri bulunmaktadır. İklim Kıyı kesiminde ılık ve çok yağışlı bir iklim hüküm sürmektedir. Rize ili, Türkiye'nin en çok yağış alan bölgesidir. Ekonomi Rize ekonomisi, çoğunlukla çay sektörüne dayalıdır. Artık yeni yenide kivi üretiminede önem verilmeye başlanmıştır. Kültür Rize bölgesinde ağırlıkda olan dil Türkçe ve Lazca'dır.Pazar,Arhavi,Fındıklı ve Ardeşen ilçeleri ve Çamlıhemşin'in yedi köyünde lazlar,ilin geri kalanında Çepni Türkleri yaşar.Hemşinliler ise Ardeşen,Çayeli, Pazar,Çamlıhemşin,Hemşin ilçelerinin dağlık kesimlerinde yerleşiktir.Rize Hemşinlileri Türk boylarındandır.Hopa Hemşinlilerinden farklı olup anadilleri Türkçedir.Hopa Hemşinlileri Ermenicenin bir lehçesini konuşurlar.Rize Hemşinlerinin adları sadece yöreseldir ve Ermenilikle bir alakası yoktur.

Folklor

Rize folkloru, yörede atma veya kesme türkü olarak adlandırılan maniler, atasözleri, deyimler ve bilmeceler bakımından çok zengindir. Halk oyunları açısından horon ve karşılama yöre olan Rize'de sahil kesiminde kemençe iç kesimlerde ise tulum oyunlara eşlik çalgısı olarak kullanılmaktadır. Güneysu yöresinde ağız armonikası ve bazı Laz ve Hemşin köylerinde şimşir kaval seyrek de olsa aynı amaçla kullanılmaktadır. [http://www.karalahana.com/makaleler/Ozhan/insan%20mekan%20kultur.htm Doğu Karadeniz Bölgesinde insan-mekan-kültür ilişkisi

Giyim/Kuşam

Kadın

Sahil: Hemşinliler ve Lazlar tarafından "Horum" olarak adlandırılan sahil halkının diğer kültürel özellikleri Trabzon ile küçük ayrıntılar dışında ortaktır. Belde peştemal (çoğunlukla kavuniçi,- siyah çizgili), üstte fermene adı verilen yelek, kamis adı verilen keten içlik giyilip başta keşan örtülmektedir. Hemşin: Peştemal özellikle yaşlı kadınlar tarafından tercih edilmektedir. Koknoç adı verilen önlük ve başa bağlanan şar- puşi ikilisi Hemşinli kadının sembolüdürz Hemşinliler, Hemşinde yaşamak . Yöre kadınları içte "foga" denen elbise veya etek-bluz giyer. Altta uzun çorap ve lastik ayakkabı, üstte ise, bele peştamal dolanır, başa "çeşan" örtülür.

Erkek

Ceket veya zıpka denilen üstü bol, dizden aşağı dar pantolon giyilir. Gömlek üzerine yelek de giyilebilir. Ayağa ise "çapula" giyilir. "Kukula" denilen başlıkları vardır. Kemerde süslü fişeklik, barut kabı, tütün ve para kesesi ile silahlığında karakulak bıçağı (yatağan) bulunur. Ulaşım Rize bölgesine ulaşım ağırlıkda olarak oto yol (Karadeniz sahil yolu) ile giderilmekdedir. Bunun yanısıra, deniz yolu da ulaşım araçı olarak kullanılır. Eğitim Rize Merkez ve İlçelerinde eğitim oranı %90'ların Üzerindedir. Turizm Yeşillikler kenti olan Rize'de, çoğu Osmanlı döneminde yapılmış çok sayıda mimari eser bulunmaktadır. Rize ilinin tarihi zenginliklerinin yanısıra, doğa güzellikleriyle de çekici bir turizm merkezi olup özellikle Hemşin yaylaları son yıllarda yayla turizminin en çok rağbet gören durakları olmuştur. Rize ilinin dikkate değer tarihi ve turistik yerleri şunlardır Rize gezilecek yerler :

Tarih

i yerler *Rize Kalesi *Kız Kalesi *İslampaşa camii *Gülbahar Sultan camii *Caferpaşa camii *Zeleki Kalesi *Zilkale *Kale-i Bala *Bozkale *Ciha Kale *Ekşioğlu camii *Güneyce Hacı Şeyh Camii

Doğal güzellikler

* Ayder yaylası ve kaplıcası * Andon içmesi * İkizdere Şimşirli içmesi * Elevit Yaylası * Hazindak Yaylası * Samistal Yaylası Notlar Rize * Rize Sosyal Paylaşım Ağı * Rize * Rize Resimleri * Rize Resimleri } } }

Kaynaklar

Vikipedi

Rize (Merkez)

Dağlar

Bitki örtüsü

Akarsular

Göller

Folklor

Giyim/Kuşam

Kadın

Erkek

Tarih

Doğal güzellikler

Kaynaklar

Rize (merkez) Resimleri

Rize

Melek, Rize

Ortapazar, Rize

Güzelköy, Rize

Derebaşı, Rize

Karayemiş, Rize

Ketenli, Rize

Güzelyurt, Rize

Rize (Merkez)

Rize (Merkez) Hakkında Detaylı Bilgi

Dağlar

Bitki örtüsü

Akarsular

Göller

Folklor

Giyim/Kuşam

Kadın

Erkek

Tarih

Doğal güzellikler

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Rize (merkez) Resimleri

Okuma Önerileri

Rize

Melek, Rize

Ortapazar, Rize

Güzelköy, Rize

Derebaşı, Rize

Karayemiş, Rize

Ketenli, Rize

Güzelyurt, Rize