O tarihlerde böyle bir okul binasına büyük ihtiyaç olduğunu sezen Paşa okulun yapılmasına büyük bir çaba harcamış bu nedenle okulun yapımı artırma ve eksiltme ile bir müteahhitte verilmiştir. Bu konuda komisyon kurulmuş ve bu komisyonun başkanlığına Albay Cemal Bey getirilmiştir. Komisyon üyeleri ise Milli Eğitim Müdürü Atıf Bey, belediye başkanı Nuri Bey, idare meclis üyelerinden Nasuhizade Burhaneddin, genel idare meclis üyelerinden başmühendis Şahin Agopyan`dır.
Okulun planlarını başmühendis çizmiş fakat Sivas`ta bu planı gerçekleştirecek inşaat ustası bulunamadığından, Albay Cemalettin Bey`in delaletiyle Giresun`dan getirilen usta ayda yedi altınla çalışmaya başlamış, okulun temeline bin para ile Abdi Kalfa tarafından Memduh Paşa`nın adı yazılı kaya temeli konmuş, binanın yapımı dört yıl kadar sürmüş, 19 Haziran 1894 tarihinde ve o zamanın parası ile 8140 altına okul mal olmuştur.
Bina 1894`de ders yılı başında öğretime açılmıştır. Açılış töreni Vali Halil Rifat Paşa tarafından yapılmıştır. Okulun ilk müdürü Bulgaristan göçmenlerinden Hulusi Bey`dir. Daha sonra müdür yardımcılığına Zara kaymakamlığında bulunmuş Sivas Milli Eğitim Müdürlüğünde hizmet gören Tevfik Bey tayin edilmiştir. 31 Mart 1918`de tamir gören yapının bugün İstasyon Caddesi`ne bakan giriş kapısı, 1930 Eylül`ünde yapılmıştır. Taşlı Sokak`a bakan asıl giriş kapısı 4 Eylül 1919 Sivas Kongresi`nin yıldönümlerinde ziyaretçilere açık bulundurulmaktadır.
Bina iki katlı olup derslikleri alt katta ve mescidi de içindeydi. İki Müdür odası, idare odası ve konferans salonu üst katta bulunmaktaydı. Okul ilk önce İdadi, sonra Sultani, daha sonra da Atatürk`ün direktifi üzerine Sivas Lisesi adını almıştır. Okulun alt katındaki iki büyük odadan soldaki okulun camisiydi ve duvarlarında kufi yazı bulunmaktaydı. Sivas Kongresi zamanında on iki sınıflı olan okul 1924-1925 ders yılında Sivas Lisesi adı altında lise oldu.
Bina 120 yıllık geçmişi ve özgün mimarisinin yanında Cumhuriyet tarihinde de önemli bir yere sahiptir. 4 Eylül 1919 Sivas Kongresi`ne evsahipliği yapmıştır. Kongrenin yapıldığı salon ve Atatürk`ün yatak odası bugün özgün haliyle muhafaza edilmektedir. Ayrıca Atatürk eşi Latife Hanım`la Sivas`a geldiklerinde aynı binada kalmışlar ve ağırlanmışlardır.
Sivas Kongresi`nin temsil heyetinin seçilip Ankara`ya gitmesinden sonra açılan astsubay okulu kısa bir süre burada hizmet verdikten sonra Tokat`a taşınınca bina yeniden lise olarak hizmet vermeye başlamıştır. Kongre sırasında okulun on iki sınıfından yedisi Paşabostan Mahallesi`nde Burhaneddin Efendi`nin konağına, kalan beşi ise Taşlı Sokak`ta Abidin Bey`in konağının karşısındaki eve taşınmıştır.
1950`de Sivas Lisesi için yeni bir bina yapılması ve tarihi yapının müzeye dönüştürülmesi kararlaştırılmışsa da aynı yılgerçekleşen seçimlerden sonra bu düşünce ileriki bir tarihe ertelenmiştir.
Sivas Lisesi`nin 1970-1971 öğretim yılında Taşlı Sokak`taki yeni kampüsüne taşınmasından sonra tarihi yapı Kongre Müzesi olarak hizmet vermektedir.
Sivas Lisesi`nden Mezun Ünlü Yazar ve Şairler
- Cahit Külebi şair
- Vecihi Timuroğlu yazar
- Mustafa Balel yazar
- Kenan Akyüz yazar
- Sedat Veyis Örnek yazar
- Bedrettin Cömert yazar
- Halim Yağcıoğlu şair
- Vehbi Cem Aşkun halkbilimci
- Eflatun Cem Güney halkbilimci
- Tekin Gönenç şair
Okulda öğretmenlik yapan ünlüler
- İsmail Safa yazar
- Halim Yağcıoğlu şair
- Ahmet Kutsi Tecer şair
- Mehmet Uzel ressam
- Eflatun Cem Güney halkbilimci
- Veysel Arseven müzikolog
