Türkçe Bilgi: Sonu İyi Biterse

Sonu İyi Biterse (İngilizce özgün adı: All's Well That Ends Well) ünlü İngiliz yazarı William Shakespeare tarafından yazılmış bir oyundur. Ne zaman yazıldığı kesin olarak bilinmemekle beraber 1601 ile 1608 arasında Shakespeare kariyerinin ikinci yarısının başlangıç yıllarında yazıldığı tahmin edilmektedir. Bu eser 1623te Shakespeare eserlerinin tümünü kapsayan Birinci Folyo içinde yayınlanmıştır. Önceleri bu oyun komedi olarak sınıflandırılmakta idi. Ancak çağımızda bu sınıflama değiştirilmiş kolayca komedi veya trajedi olarak sınıflandırma yapılamadığı için bu eserin problem oyunlar olarak sınıflanması kabul edilmektedir Yazılma kaynağı, zamanı ve sahnede oyun Bu oyunun kaynağı Rönesans çağı ünlü İtalyan yazarı Boccacio'nun Dekameron adlı kitabındaki 3.9 numaralı hikayedir. Bu hikaye Shakespeare zamanında İngilizce tercümesi William Painter'in hazırladığı Palace of Pleasure (Zevk Saray adlı bir tercüme hikayeler antolojisinde bulunmaktaydı ve büyük olasılıkla Shakespeare'in kaynağı bu antoloji kitabıdır. Bu oyunun Shakespeare çağından ta Cromwell devriminin sonunda kıraliyetin tekrar Restorasyonu ve İngiliz tiyatrolarının yeniden açılmasına kadar tiyatrolarda oynandığına dair elimizde hiç bir belge bulunmamaktadır. İlk belgesi olan sahneye konulma 1741de ve sonraki 1742dedir. 1742de Drury Lane Kraliyet Tiyatrosunda sahneye konulduğu zaman oyunun şansssızlık getirdiği adı ortaya çıkmıştır. O sahneye koyuşta Helena rolünü oynayan aktris bayılınca yerini başkası almış ve kral rolünü oynayan aktör de bayılıp sonra ölmüştür. Daha sonra bu oyun ancak çok aralıklarda sahnelerde görülmüştür. 1832de Covent Garden Tiyatrosunda bir şimdiki müzikallere benzeyen opera olarak sunulmuştur. Karakterler * Fransız Kralı * Floransa Dükası * Bertram - Rousillon Kontu. * Rousillon Kontesi - Bertram'in annesi. * Lavache - Kontesin soytarısı. * Helena - Kontes tarafından korunmakta olan bir asıl kadın. * Lafeu - Bir yaşlı asılzade. * Parolles - Bertram'ın bir yandaşı. * Bir Floransalı Yaşlı Dul - Soyadı Capilet. * Diana - Yaşlı dulun kızı. * Rousillon Kontesi'nin vekilharcı * Violenta, Mariana - Dul hanımın komşuları ve arkadaşları. * Bir içoğlanı * Askerler, Uşaklar, Beyzadeler, Saraylılar Konu Helena asiller sınıfına ait olmayan bir ailenin çok güzel bir kızıdır ve Roussillon Kontesi'nin aile şatosunda nedime olarak hizmet yapmaktadır. Kontes'in oğlu Bertram Fransa Kıralının vasiliği altında eğitim için Paris'e gitmeye hazırlanmaktadır. Aralarında büyük bir sınıf farkı olmasına rağmen Helana uzun zamandır gizli gizli Bertram'i sevmektedir. Tam o sırada Kıralın (Shakespeare çağında uzunca bir ülser olarak teşhis edilen) fistul hastalığından müzdarip olduğu haberi gelmiştir ve bunun ölümcül bir hastalık olduğu bilinmektedir. Helena'nin babası çok tanınmış bir doktor olup kızını da doktorluk üzerine yetiştirmiştir. Helena Kırala gidip onu iyileştirebileceğini ama tedavi başarılı olursa Helana'ya kızın kendi istediği bir genç erkeği koca olarak almayı sağlaması için söz vermesini şart koşar. Kıral bunu kabul eder; Helena'nın tedavisi başarılı olur ve Helena Kıralı'ın hayatını kurtarır. Kıral çok sevinmistir ve kabul ettiği şartı karşılanmaya hemen hazırdır. Doğaldır ki evlenmeyi hiç istemeyen ve tamamiyle bu evliliğe gönülsüz olan Bertram'ı koca adayı olarak seçer. Helena evlenmenin zorla olmamasını ve koca adayının evlenmeyi reddebilmesini kabul etmiştir. Ancak Kıral Helena'ya istediği bir evlenmeyi mutlaka gerceklestirmeye zorlar; sonunda hem Helana hem de Bertram bu zorla nikaha razı olurlar. Evlenmeye zorlanan çift nikahtan hemen sonra birbirinden ayrılırlar. Bertram, Helena ile evli kalacağına, bir savaşda ölmeyi tercih ettiği için Italya'da şehir devletlerinden olan Floransa ile Siena arasındaki savaşa katılmak üzere İtalya'ya gider. Savaş devam ederken Helena'ya onun kocası olduğunu reddeden şu mektubu gönderir: :Eğer yüzüğümü hiç çıkarılamayacak şekilde parmağına takabilirsen ve karnında benim tarafımdan konulmuş ve benim baba olacağım bir çocuk taşıdığın zaman beni kocam diye cağırabilirsin. Bertram bu şartların gerçekleşmelerinin imkansız olduğuna inanmıştır. Buna rağmen Helena kocasını yeniden eline geçirmek için bir plan yaparak kocasınıi gormek icin seyahata çıkar. Savaş cephesinde ise genç asılzadeler Bertram'i hiçbir ise yaramayan arkadaşı Parolles'in bir korkak kişi olduğuna inandırmaya çalışmaktadırlar. Karmaşık ve kurnaz bir aldatmaca hazırlamışlardır. Parolles'i düşmanın eline geçmis olan böluk davulunu geri almak icin bir baskına zorlarlar. Bu baskın güya başarısız olur ve Parolles güya düşman tarafından yakalanır. Halbuki onu yakalayanlar ondan hoşlanmayan kendi tarafı askeridir. Parolles sahte düşman tarafından sorguya çekilir. Kendi hayatını kurtarmak isteyen Parolles kendi ordusunun sırlarını düşmana açıklar ve bu arada güya arkadaşı olan Bertram'i :tembel ahmak bir çocuktur ve her ne olursa olsun cinsel olarak çok azgındır diye nitelendirir. Bu şekilde şerefini kaybeden Parolles asılzadelik ünvanından da atılır ve Fransa'ya bir dilenci olarak geri döner. Bu arada Helena Bertram'ın çok hoşlandığı bir genç kız olan Diane ile görüşüp planını gerçekleştirmek için onun yardımını ister. Birlikte balıkçılık tabirleri ile :denize oltayla yem at ve balık yanılıp yemi yutup ucundaki kancaya takılınca; çek al şeklinde bir tuzak uygularlar. Diana Bertram'ı alıp yatağına sokar ama yatakta Helena vardır. Bertram yalancı Diana'ya yüzüğünü verir ve birlikte yatarlar. Böylece Bertram'in mektubunda şart koştuğu sonuçlar gerçekleşmiştir. Son perdede Helena'nın kurnaz bir planı gerçekleştirdiğini herkes duymuştur. Bundan olağanüstü etkilenen Bertram Helana'ya sadık bir koca olacağına ve onu hayatından çok seveceğine yemin eder. Kritik Bu oyun Shakespeare'in popüler olmayan, çok az sahneye koyulan ve az bilinen oyunlarının başındadır. Bu yüzden Türkçeye çok geç ve tek defa 1988de tercüme edilmiştir. Buna başlıca neden eserin genel mantığının çok acayip bir karışımda olmasındandır. Bu eserin içeriği biraz açık realizm ile peri masalı karışımındadır ve oyunda zaman zaman bu iki değişik görüş arasında akala hayale uymayan şekilde değişim yapılmakdadır. Örneğin eserin son sahnesinde Bertram birdenbire tek satırda Helena'yi nefretten onu sevgiye geçmekte; bu ne seyirciye ne de aktörlere inandırıcı olmaktadır. Bu oyunda beğenilen bir rol yaşlı KOntes rolüdür. Çok kere bu oyun biraz yaşı geçmiş aktrislerin kariyerlerine devam edebilmeleri için Kontes rolünü almalarını sağlamak nedeniyle sahneye konulmaktadır. Örneğin son yıllarda yaşlı İngiliz aktrisleri olan Peggy Ashcroft ve Judi Dench bu kontes rolünü oynamışlardır. Türkçeye çeviriler * Yeter ki Sonu İyi Bitsin. Çev. Özdemir Nutku. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1988. Dış kaynaklar * Wikisource'da Sonu İyi Biterse oyununun tam metni * All's Well That Ends Well - oyunun endeksli, araştırması mümkün metni

Kaynaklar

Vikipedi

Sonu İyi Biterse

Sonu İyi Biterse Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar