Türkiye`nin 66 vilayet veya sancağında düzenlenen şuralarda seçilen temsilciler arasından Ankara`ya geleceğini ve Meclis`e katılacağını bildirenler içinde yolda şehit edilenler ve Ankara`ya geldikten sonra istifa edenler olmuştur. Seçilmiş, ancak Ankara`ya gelmemiş temsilciler de bulunmaktadır.
T.B.M.M. 1. Dönem`in özellikleri arasında olağanüstü şartlarda faaliyete geçmiş olması, ihtilal meclisi olması, kuvvetler birliği esasına dayanması (yasama, yürütme ve yargıyı şahsında toplaması), bakanları ayrı ayrı ataması ve azletmesi en başta sayılabilir. Meclis Başkanı (Gazi Mustafa Kemal Paşa) aynı zamanda yürütmenin başıdır.
Meclis üyeleri zamanla, kişisel ve fikri konumlarına göre, kabaca 3 temel gruba ayrılmıştır. Kalpaklılar, yeni bir devlet ve hükümet kurma düşüncesi içinde olanlar; Sarıklılar, Şeriat hükümlerinin idareye hakim olması düşüncesi içinde olanlar; Fesliler, Osmanlı hukukunun korunması düşüncesi içinde olanlar bu gruplaşmalara verilen tanımlardır.
1. Dönem milletvekillerinin 288`i yüksek öğrenim görmüş, 94`ü orta öğrenim mezunu kişilerden oluşmaktaydı. Meslek dağılımı şu şekildeydi: 162 serbest meslek, 133 devlet memuru, 54 asker, 32 din adamı, 30 aşiret reisi, 7 teknik eleman, 16 sağlık görevlisi, 2 Reji görevlisi. Toplam 378 milletvekilinin 162`si birden fazla dil bilgisine sahipti.
Üstlendiği misyonun yanısıra, 1. Dönem meclisi, demokratik ve parlamenter hasletlerinin derinliği ile de dikkat çekmektedir. Öncesinde 2 ayrı tarih kesitinde Meşrutiyete dayalı parlamenter sistem tecrübesi olduğu, hatta Tanzimat`tan itibaren Danışma Meclisi tarzı yapılanmaların Osmanlı devlet kültürüne girdiği dikkate alınırsa, 1920`lerde Türk insanının meclis yolu ile yönetme ve yönetilme birikiminin mevcut olduğu da burada belirtilmelidir.
T.B.M.M. 1. Dönem Milletvekilleri
}Kaynakça
- Em.Tuğg.Yrd.Doç.Dr. Halil Şimsek, araştırma ve yazılar
- Milli Mücadelede Türk Basini ve Sivas İrade-i Milliye Gazetesi - Mevhibe Gül Keskin