Türkçe Bilgi: Tahsin Taha

Tahsin Taha veya Tehsin Taha (1941-1995) Iraklı Kürt müzisyen. Toplamda 8 albüm çıkartmış olan sanatçı "Ey Felek" başta olmak üzere "Bêrivanê" ve "Rabe Cotyar" gibi şarkılarıyla tanınır. 1941 yılında Irak'ın Behdinan bölgesinde doğmuş olan Tahsin Taha eğitimini Musul ve Bağdat'ta tamamlamıştır. 1958'de Bağdat Radyosu'nda çalışmaya başlamış, daha sonra 1960'da ise müzik öğretmeni olarak çalışmaya devam etmiştir. 1961'de işinden ayrılarak Mustafa Barzani önderliğindeki Kürt hareketine katılmış, 1960'ların ortalarında tutuklanıp hapse atılmıştır. Nitekim sanatçı daha sonra 1975'de Barzani öncülüğündeki hareket başarasızlığa uğrayınca Ey Felek isimli şarkısını kaleme almıştır. Müzik kariyerine devam eden şarkıcı, 1994'de gittiği Hollanda'da kanser tedavisi görmüş, yaklaşık bir yıl kadar sonra, 28 Mayıs 1995'te burada vefat etmiştir. TAHSİN TAHA Kürt müziğine miras bıraktığı “Bêrivanê”, “Rabe Cotyar”, “Ey Felek” gibi ezgilerle birlikte, kendisine has gırtlak yapısı ve yorumuyla Tahsin Taha, Kürt müziğinde önemli bir yere sahip. Tahsin Taha 13 Mart 1994 yılında tedavi olmak için gittiği Hollanda da 28 Mayıs 1995 yılında hayatını kaybetti. Ölüm yıldönümünde Kürt müzisyenler Taha’yı anlattılar. 1941 yılında Behdinan bölgesi Amediya’da dünyaya gelen Taha, ilk, orta ve lise’den sonra 1964 yılında Bağdat’a Güzel Sanatları okulunu okudu. Üniversiteden sonra Mahmur bölgesinde, ardından da Hewlêrde ders vermeye başladı. Tahsin Taha’nın müzikle tanışması çok erken yaşlarda başlar. İlkin Mihemed Arif Cizrawi ile Hesenê Cizdawi’nin parçaları dinler, ilk mikrofonu eline aldığında artık gençtir ve ilk söylediği Mihemed Arif’ın “Xezal Xezal” parçasıdır. Bağdat Radyosunun Kürtçe bölümünde söylemeye başladığında artık Kürtler arasında sanatçı tanınmaya başlar. Tahsin Taha sadece sanatçı olarak değil, mücadeleci ve yurtsever kişiliğiyle de öne çıkar. 1966 yılında tutuklanan Tahsin Taha bir süre Xeif El-sede (Bağdat) cezaevinde kalır. YENİLGİDEN SONRA “EY FELEK’İ SÖYLER Tahsin Taha, Eyşe Şan, Seid Gabari, Gulbihar, Salim Helebi, Erdewan Zaxoyi, Elbirt Nayil ve daha birçok Kürt sanatçıyla birlikte hareket eder, birlikte söyler, ismi yayılır, artık her yerde bilinen, sevilen sanatçıdır. Stranlarında yurtseverliği, aşkı, sevgiyi anlatır. 1975 yılında Mele Mustafa Barzani hareketi yenildiğinde “Ey Felek” parçasını yazarak duygularını anlatır. Ölümüne kadar Gula Min Weriya, Bi Tinê, Çav Belek, Amêdikê Bilind e, Buka Behdina, Rabe Cotyar, Dilêrên Welati, Dilberê, Evindar im, Bêrivanê, Xalxalokê, Şekir Bari, Erê an ne, Pismamo, Ciranê, Eman eman, Aso, Rewşena malê, Xwina dilan, Derdo, Were Canê, Yari Dilo, Wele şi nakim, Min bidinê gibi onlarca parçayı seslendiren Taha, toplam 8 albüm çıkardı. Bunlardan ikisi "Rabe Cotyar" ve "Aso" ismiyle Türkiye’de Kom Müzik “Arşiv” serisinde yayımlandı. ÎBRAHİM ROJHİLAT: Tahsin Taha’nın hem sanatsal kişiliği, hem Kürt olması bizim için çok önemli, çok değerli bir şahsiyet. Ben Tahsin Taha’nın çok eski şarkılarını dinlediğimde Kürt müziğinin otantik yapısını, gerçekliğini, sanatsal yapısını, toplumsal özelliklerini görebiliyorum. O çok güzel icra etmiş müziği. Yaşamış coğrafyadan kaynaklı onda özellikle Arap kültürünün biraz yansımasını görebiliyoruz. Elinde olmadan kullandığı müzikal alt yapı, belki başkası yapmış o altyapıyı ama etki var. Ancak benim için yorumu esastır. Tahsin Taha’nın yorumuna baktığında gerçekten Kürdi bir yorum var. Onun ürettiği besteler, ezgiler, duyguları ve hisleri onun yorumuna eklediğinde insan onun o güzel özelliklerini çok rahatlıkla görebilir. Ben Zaxo’ya da gittim, Zaxo’da çok bilinen, tanına ve sevilen bir müzisyen. Onun gittiği evlere de gittim, Zaxo’nun coğrafik özellikleri onun kişiliğine de yansımış. Onun dışında şunu diyebilirim: O Kürt müzisyenleri içinde çok mütevazı kişiliğe sahip, bunu sahne duruşunda, söylediği şarkılarda, mimiklerinde görebiliriz. Çok mütevazı, duygusal ve gerçekten çok içten bir kişiliğe sahip. Ondaki gırtlak yapısı birçok sanatçıda olmayan bir gırtlak. Tahsin Taha’yı Tahsin Taha yapan gırtlak özelliğidir. Günümüze çok doğru, eskimeyen eserler bıraktı. Bunlar içinde “Bêrivanê” parçası çok özel ve yurtsever özellikleri içinde barındıran şarkıdır. O Kürt kültürüne, edebiyatına çok şey kazandıran bir şahsiyettir. ALİ GEÇİMLİ (Agirê Jiyan): Müziğe başlayan her Kürt için Tahsin Taha ilk başta örnek alınabilecek bir sanatçıydı. Çünkü hemen hepimiz Tahsin Taha’nın şarkılarıyla büyüdük. Genç yaşımıza rağmen eskiden hep Tahsin Taha’yı dinlerdik. Tahsin Taha’nın Kürtlerin dört parçasına da katkısı olmuştur. Tahsin Taha’nın parçaları okunup söylenmiş, ondan dolayı müziğe büyük emeği olmuş, onu bilmeyen, tanımayan yoktur. Tahsin Taha o güzel, akıcı sesiyle Kürt müziğinin tarihi içinde kendi yerini almıştır. İster istemez 7’den 70’e Kürt bireylerinin kulağında sesi yer edinmiştir. Tahsin Taha’yı anarken, onun Kürt müziğine, dünya müziğine kattıklarını ortaya koymak gerekiyor. Onun eserleri hala da söyleniliyor. Onun yarattığı eserler torunluk eserler, yani bugün dinlenilir, yarın yine dinlenilir. Belki farklı tarzlarda, stillerde dinlenilir ama Tahsin Taha’nın şarkıları her zaman dinlenilir. Kürt müziğine damgasını vurmuş biridir. Yıl dınömünde onu saygıyla anıyorum. BÜLENT TURAN: Ben ilk kez Tahsin Taha’yı Bağdat Radyosundan dinledim ve şimdiye kadar onun ezgileriyle tanıdım, sevdim. O Kürt kültürü ve sanatı için çok önemli bir örnektir. Kürt müziğini modernleştirmede de o öncüdür. Arap kültürü etkisinde kalmış olabilir, ama onun duyguları, avazı, söyleyiş tarzı yüzde yüz Kürt’tür. O insanları etkilerdi. Biz Kürt müziği üzerine konuştuğumuzda ilk aklımıza Tahsin Taha ve onun gibiler aklımıza geliyorlar. Çünkü o Kürt müziği üzerine büyük bir etki bırakmış. Bugün de hala birçok sanatçı onun izinden gidiyor. Bende onun takipçilerindenim. Benim hayatımda Tahsin Taha’nın önemli bir yeri var. Beni çok etkilemiştir. YEQİN H. (Mahabad Müzik Topluluğu): Tahsin Taha yenilgiye uğramış sanat tarihimize derman olmuş biridir. O önemli bir fenomendir, onun eserleri, mirası gözler önündedir. O sadece bir müzisyen değil, aynı zamanda bir sanatçıdır da… Onun eserleri bir disiplin sahibidirler ve güzel bir müzikalitenin kokusunu veriyorlar. 20. yüzyılın acımasız şartları içinde üretici, çalışkan biriydi. Bununla yetinmemiş bilimle bir mantık ortaya koymuş, sanat bölümünde mezun olmuy, öğrenciler yetiştirmiş ve bu değişik roller üstlenmiş. Benim anlayabildiğim kadarıyla şunu söyleyebilirim; Bize modern bir miras bırakmış. Ama maalesef yeni nesil bu mirası hala iyi anlayabilmiş değil. BRADER MUSİKİ: 1992 yılında rahmetliyi İsveç’te tanıdım. Sonra Hollanda’da görüştük. Dostluğumuz hep devam etti. “Darvano” albümümdeki ‘Darvaniyo’ parçasını o bana verdi. O büyük öğretmen, alçak gönüllüydü. Çok kibar biri, isminden daha büyük biriydi. Bilgili ve yurtsever biriydi. Tahsin Taha kendi başına bir ekoldu. O’nun isteği üzerine ünlü Kürt kemancısı Dilşad Seid gidip keman çalmayı öğrendi. Tahsin Taha hiçbir parti ve örgütün sanatçısı olmadı. Güney’deki ‘Birakuji’ (Kardeş kavgası) yüzünden Hollanda’ya yerleşti. İsteği bir gün ‘Birakuji’nin bitmesi ve onun tekrar ülkesine dönmesiydi. Tahsi Taha’nın sesi hiçbir zaman eskimez, insan ne kadar dinlerse o kadar sever

Kaynaklar

Vikipedi

Tahsin Taha

Kaynaklar

Hasan Tahsin

Ayağında Kundura

Kürt müziği

Sâmânizade Ömer Hulusi Efendi

Vaka-i Hayriye

Talât Sait Halman

Sokollu Mehmed Paşa

Mehmed Said Galip Paşa

Tahsin Taha

Tahsin Taha Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Hasan Tahsin

Ayağında Kundura

Kürt müziği

Sâmânizade Ömer Hulusi Efendi

Vaka-i Hayriye

Talât Sait Halman

Sokollu Mehmed Paşa

Mehmed Said Galip Paşa