Tatarca Şahıs Zamirleri:
Zamir Olumlu Olumsuz min uquçımın uquçı idem uquçı tügelmen uquçı tügel idem ben öğrenciyim öğrenciydim öğrenci değilim öğrenci değildim sin uquçısıí± uquçı ideí± uquçı tügelseí± uquçı tügel ideí± sen öğrencisin öğrenciydin öğrenci değilsin öğrenci değildin ul uquçı uquçı ide uquçı tügel uquçı tügel ide o öğrenci(dir) öğrenciydi öğrenci değil(dir) öğrenci değildi bez uquçıbız uquçı idek uquçı tügelbiz uquçı tügel idik biz öğrenciyiz öğrenciydik öğrenci değiliz öğrenci değildik sez uquçısız uquçı idegez uquçı tügelsiz uquçı tügel idegez siz öğrencisiniz öğrenciydiniz öğrenci değilsiniz öğrenci değildiniz
alar uquçılar uquçı idelí¤r uquçı tügellí¤r uquçı tügel idelí¤r onlar öğrenci(dirler) öğrenciydi(ler) öğrenci değil(dirler) öğrenci değildi(ler) Konu başlıkları [1] 1 Sayılar / İsí¤p 1.1 Kaç? / Niçí¤, küpme? 1.2 Kaçıncı? (Hangisi?) / Niçí¤nçe? (Qaysı?) 2 Renkler / Töslí¤r 3 Sıfatlar / Sífatlar 4 Zamirler / Almaşlıqlar 5 Dil / Tel 6 Selamlaşmí¤ / Sí¤lamlí¤şü 7 Tanışmak / Tanışu 8 Teşekkür / Rí¤xmí¤t 9 Vedalaşma, dilek bildirme / Xuşlaşu, telí¤k belderü 10 Vücut organları / Tí¤n öleşlí¤re (organnarı) 11 İç organlar / Eç orğannar 12 Özür dilemek / Äafu ütenü
Sayılar / İsí¤p [2]
Kaç? / Niçí¤, küpme? [3]1 bir ber2 iki ike 3 üç öç 4 dört dürt 5 beş biş 6 altı altı 7 yedi cide 8 sekiz sigez 9 dokuz tuğız 10 on un 11 onbir unber 12 oniki unike 13 onüç unöç 14 ondört undürt 15 onbeş unbiş 16 onaltı unaltı 17 onyedi uncide 18 onsekiz unsigez 19 ondokuz untuğız 20 yirmi yegerme 21 yirmibir yegerme ber 30 otuz utız 40 kırk qırıq 50 elli ille 60 altmış altmış 70 yetmiş citmeş 80 seksen siksí¤n 90 doksan tuqsan 100 yüz yöz 200 ikiyüz ike yöz 1000 bin meí± 10000 onbin un meí± 1000000 million million 37 otuzyedi utız cide 125 yüzyirmibeş yöz yegerme biş 1.5 birbuçuk ber yarım 2/3 üçte iki öçtí¤n ike 1/2 yarım yartı, yarım 1% yüzde bir ber prosınt, yözdí¤ ber 1+1 bir çift ber par (1+1)+(1+1) iki çift ike par
Kaçıncı? (Hangisi?) / Niçí¤nçe? (Qaysı?) [4]1 birinci berençe2 ikinci ikençe 3 üçüncü öçençe 4 dördüncü dürtençe 5 beşinci bişençe 6 altıncı altınçı 7 yedinci cidençe 8 sekizinci sigezençe 9 dokuzuncu tuğızınçı 10 onuncu unınçı 11 onbirinci unberençe 20 yirminci yegermençe 31 otuzbirinci utız berençe
Renkler / Töslí¤r [5]beyaz, ak aqlacivert zí¤í±gí¤r mavi kük yeşil yí¤şel sarı sarı kırmızı, kızıl qızıl kahverengi körí¤n turuncu qızğılt-sarı alacalı (alaca bulaca) çuar pembe al, alsu gümüş kömeş gri, boz sorı mor milí¤wşí¤ açık aqsıl koyu qaraí±ğı parlak yap-yaqtı, açıq açık mavi aqsıl-zí¤í±gí¤r parlak kırmızı cete qızıl koyu sarı bik sarı siyah, kara qara leylak, eflatun milí¤wşí¤, şí¤mí¤xí¤
Sıfatlar / Sífatlar [6]büyük olı, zuryüce (ulu) böyek yüksek, üstün biek, yuğarı sicak, kaynar esse, qaynar kirli, pis pıçraq, şaqşı koyu, yogun quyı ucuz arzan sert, katı qatı canlı, diri canlı, tere sıvık, açık (çay için) sıyıq (çay öçen) yağlı simez, maylı ekşi í¤çe kısa qısqa güzel matur, çibí¤r, güzí¤l yuvarlak tügí¤rí¤k hafif cií±el küçük keçkení¤, bí¤lí¤kí¤y genç yí¤ş sulu yüeş, sulı karanlak, bulutlu qaraí±ğı, yamansu yumuşak yomşaq aşağı, alçak tübí¤n, tebenek yeni yaí±a keskin, sivri ütken kötü naçar dolu tulı boş buş taze saf, yaí±a zayıf, güçsüz zí¤ğif, köçsez tatlı tatlı, ballı yaşli, ihtiyar qart, olı eski iske kuru, susuz qorı, susız tuzlu tozlı gülünç, komik kölkele, qızıq, komik çiğ, pişmemiş yüeş, dımlı, peşmí¤gí¤n cesur, yürekli qíu, batır karanlık qaraí±ğı ılık cılı ağır awır iyi yaxşı, í¤ybí¤t soğuk, serin suıq, salqın temiz, pak çista, pí¤q saf saf geniş kií± ışık, aydın yaqtı, açıq
Zamirler / Almaşlıqlar [7]Ben MinSen Sin O Ul Biz Bez Siz Sez Onlar Alar Benim, benimki Minem, mineke Senin, seninki Sineí±, sineke Onun, onunku Anıí±, anıqı Bizim, bizimki Bezneí±, bezneke Sizin, sizinki Sezneí±, sezneke Onların, onlarınki Alarnıí±, alarnıqı Kendimi Üzemne Kendini Üzeí±ne Kendi Üzen Kendimizi Üzebezne Kendinizi Üzegezne Kendileri Üzlí¤ren en ií± hepsi, tam böten, barlıq, barça her hí¤r, törle Her türlü insan var Törle keşelí¤r bar o tege bu değil bu tügel hiçkimse berkem dí¤, hiçkem Burada hiçkimse yok monda berkem dí¤ yuq bir şey değil hiçní¤rsí¤, hiçberní¤rsí¤ hiçkimseye söyleme Berkemgí¤ dí¤ í¤ytmí¤ (söylí¤mí¤) o hiçbir şey bilmiyor ul berní¤rsí¤ dí¤ belmi onun hiçbir şeyi yok anıí± berní¤rsí¤se dí¤ yuq o buğün bir şeyle meşğul değil Ul bügen buş Ben hiçbir şeye hayret etmiyorum Min berní¤rsí¤gí¤ dí¤ ğí¤cí¤plí¤nmim hiçkimseninki, hiç birininki berkemneke dí¤ sorulacak kimse yok soraşırğa berkem dí¤ yuq onu düşünmeye gerek yok bu turıda uylap torası da yuq mazaret yok aqlanası yuq kimdir kemder kim olursa kem dí¤ bulsa herhangi bir kişi berí¤r kem ne olursa ní¤rsí¤ dí¤ bulsa birkaç berniçí¤ kaç? ne kadar? niçí¤? ni qí¤dí¤r? niçí¤w?
Dil / Tel [8]konuş söylí¤şMaalesef ben tatarca bilmiyorum Qızğanıç, min Tatarça belmim (söylí¤şmim) Ben tatarca konuşmayı öğrenmek istiyorum Min Tatarça söylí¤şergí¤ öyrí¤nergí¤ telim Lütfen yavaş konuşunuz Aqrınraq söylí¤şegezçe, zínhar O ne söyledi? Ul ni söylí¤de? (Ul ní¤rsí¤ í¤ytte?) anla aí±la Siz beni anlıyormusunuz? Sez mine aí±lísızmı? Ben sizi anladım (anlamadım) Min sezne aí±ladım (aí±lamadım) Sizin söylediklerinizin hepsini anladım. Min sez í¤ytkí¤nní¤rneí± hí¤resen (barısın) da aí±ladım. Lütfen, tekrar ediniz! Zínhar, qabat í¤ytep itegez. telaffuz í¤yteleş Bana tatarcanın telaffuzu zor geliyor. Mií±a Tatarça í¤yteleş qíın kilí¤ (birelí¤). söz, kelime süz Bu kelimenin tatarcası nedir? Bu süzneí± Tatarçası niçek? Siz Başkırtça biliyor musunuz? Sez Başqortça belí¤sezme?
Selamlaşmí¤ / Sí¤lamlí¤şü [9]Selam! Sí¤lam!Merhaba! İsí¤nme(sez)! Hayırlı günler (sabahlar, akşamlar)! Xí¤yerle könlí¤r (irtí¤, kiç)! Hoşgeldiniz, değerli dostlar (arkadaşlar)! Rí¤xim itegez (Xuş kildegez), qí¤derle duslar (arqadaşlar)! Sizi gördüğüme memnunum. Sezne kürüemí¤ şatmın. Hakkınızda çok şey duydum. Xaqığız (Sezneí± turında) bik küp işettem. Nasılsın(ız)? Xí¤llí¤r(egez) niçek? İyiyim. í„ybí¤t. Akrabalarınız nasıl? Tuğannarığız niçek yí¤şi? Hepsi iyiler. Hí¤rese (barısı) isí¤n-saw.
Tanışmak / Tanışu [10]Müsaadenizle tanışabilir miyiz? Sezneí± belí¤n tanışırğa röxsí¤t itegez.Sizinle tanıştığımıza çok memnunum. Sezneí± belí¤n tanışuğa bik şatmın Ben sizi bir yerde görmüş gibiyiym. Min sezne qaydadır kürgí¤n kebek. ad, isim isem, at soyadı, soyisim ní¤sel (iseme), famili İsminiz nedir? İsemegez niçek? İsmim... İsemem... Siz nerede yaşıyorsunuz? Sez qayda yí¤şisez? Ben Kazan şehrinde yaşıyourum. Min Qazan şí¤hí¤rendí¤ yí¤şim. Siz nereden geldiniz? Sez qaydan kildegez? İstanbul`dan geldim. ístanbuldan kildem.
Teşekkür / Rí¤xmí¤t [11]Şekkür ŞökerTeşekkür ederim, teşekkürler! Rí¤xmí¤t! İlginiz için teşekkürler! İğtibarığız öçen rí¤xmí¤t! Çok teşekkürler! Bik zur rí¤xmí¤t! Size minnettarım. Min sezgí¤ bik burıçlımın. Rica ederim. Rí¤xmí¤t í¤ytmí¤sí¤gez dí¤ bula. Çok memnunum. Bik qí¤ní¤ğí¤tmen.
Vedalaşma, dilek bildirme / Xuşlaşu, telí¤k belderü [12]Hoşçakal(ınız)! Xuş, saw bul(ığız)! İsí¤n-saw qalığız!Yeniden görüşmek üzere! Yaí±a oçraşularğa qí¤dí¤r! Hayırlı geceler! Tınıç yoqı! Hayırlı yolculuklar! Xí¤yerle yul! Selam söyle(yiniz)! Sí¤lí¤m í¤yt(egez), tapşır(ığız)! Görüşürüz! Kureşerbez! Yarına kadar! İrtí¤gí¤gí¤ qí¤dí¤r!
Vücut organları / Tí¤n öleşlí¤re (organnarı) [13]saç çí¤çsaç tara çí¤çne tara göz küz kara gözler qara küzlí¤r diş teş diş fırçalamak teşlí¤rne tazartu ayak ayaq ayağa giy ayaqqa ki baş baş başım ağrıyor başım awırta burun borın ağız awız parmaq barmak el qul tokalaşalım qullarnı qısíq kulak qolaq bıyık míıq bıyığı traş et míıqnı qır dil tel
İç organlar / Eç orğannar [14]ciğer bawırböbrek böyer bağırsaklar eçí¤klí¤r kalp(yürek) yörí¤k mide aşqazan
Özür dilemek / Äafu ütenü [15]Lütfen affediniz Zínhar öçen ğafu itegezgeciktiğim için özür dilerim Soí±ğa qalğanım öçen ğafu itegez Çok üzgünüm Bik qızğaniç Affedersiniz, ben farklı düşünüyorum Äafu itegez. min ikençe törle uylím Affedersiniz, ben size mani oluyor muyum? Äafu itegez, min sezgí¤ qomaçawlímmı?