Terpen

Kısaca: Terpenler hidrokarbonların geniş ve çeşitli bir sınıfıdır, başlıca bitkiler, özellikle iğne yapraklılar, tarafından üretilmekle beraber bazı böcekler de (örneğin Papilionidae cinsindeki kelebekler) osmeteriyumlarında terpenler salgılarlar. Reçinenin ve ondan elde edilen terebentinin ana bileşkesidirler. ...devamı ☟

Terpen
Terpen

ın (burda bir çam) reçinelerinde bulunur.]

Terpenler hidrokarbonların geniş ve çeşitli bir sınıfıdır, başlıca bitkiler, özellikle iğne yapraklılar, tarafından üretilmekle beraber bazı böcekler de (örneğin Papilionidae cinsindeki kelebekler) osmeteriyumlarında terpenler salgılarlar. Reçinenin ve ondan elde edilen terebentinin ana bileşkesidirler. Terpen sözcüğü "terebentin" sözcüğünden türetilmiştir.

Terpenler kimyasal olarak değişime uğratıldıkları zaman, örneğin yükseltgenme veya karbon iskeletinin düzenlenmesi ile, meydana gelen bileşiklere genel olarak terpenoid olarak değinilir. Bazı yazarlar terpen sözcüğünü tüm terpenoidleri kapsayacak çekilde kullanırlar.

Terpen ve terpenoidler, çoğu bitki ve çiçekteki esans yağlarının başlıca bileşkeleridir. Esans yağları gıdalara tatlandırıcı katkısı olarak, parfümeride, aromaterapide, ayrıca geleneksel ve alternatif tıpta kullanılırlar. Doğal terpenlerin sentetik değişiklikleri ve türevleri, parfümeri ve gıda tatlandırıcı katkı maddelerindeki çeşitliliği çok arttırmıştır.

Yapı ve biyosentez

Terpenler biyosentetik olarak izopren birimlerden türetilirler, bu birimin kimyasal formülü C5H8 olup terpenlerin temel moleküler formülleri de bunun katlarıdır, yani (C5H8)n (n birleştirilmiş izopren birimlerinin sayısıdır). Bu, ``izopren kuralı`` veya ``C5 kuralı`` olarak bilinir. İzopren birimler baş-kuyruk şeklinde bağlanarak düz zincirler oluşturabilirler veya halkalar oluşturabilirler. İzopren birim doğada çok yaygın olarak kullanılan bir yapı taşıdır.

İzoprenin kendisi bu yapı sürecine girmez, onun etkinleştirilmiş halleri izopentenil pirofosfat (IPP veya diğer adıyla isopentenil difosfat) ve dimetilalil pirofosfat (DMAPP veya diğer adıyla dimetilalil difosfat) bu biyosentetik yolda kullanılırlar. IPP ayrıca HMG-KoA redüktaz yolunda mevalonik asit aracılığıyla asetil-KoA`dan da oluşabilir. Bundan tamamen farklı olan, IPP`nin bir diğer oluşum yolu bazı bakteriler ve bitki plastitlerinde görülen MEP (2-Metil-D-erytritol-4-fosphat) yoludur, bu yol C5 şekerleri ile başlar. Her iki yolda da isopentenil pirofosfat izomeraz enzimi aracılığıyla IPP DMAPP`ye izomerleşir.
İzopren birimlerinden oluşan zincirler büyüdükçe meydana gelen terpenlerinbüyüklüklerine göre sınıflandırması, sırasıyla, hemiterpenler, monoterpenler, sesquiterpenler, diterpenler, sesterterpenler, triterpenler, ve tetraterpenler şeklinde olur.

Tipleri

`` tırtılı düşmanlarını kaçırmak için osmeteryumundan kötü kokulu terpenler salgılar.]
  • Hemiterpenler ``tek bir izopren`` birimden oluşur. İzoprenin kendisi tek hemiterpen olarak sayılır, ama onun oksijenli türevleri olan prenol ve izovalerik asit hemiterpenoiddirler.
  • Monoterpenler ``iki izopren`` birimden oluşurlar ve C10H16 moleküler formülüne sahiptirler. Monoterpenlere örnek olarak, geraniyol ve limonen gösterilebilir.
  • Sesquiterpenler ``üç izopren`` birimden oluşurlar ve C15H24 moleküler formülüne sahiptirler. Bir örnek, farnesol`dur. ``sesqui-`` öneki bir-buçuk demektir.
  • Diterpenler ``dört izopren`` birimden oluşurlar ve C20H32 moleküler formülüne sahiptirler. Geranilgeranil pirofosfat t]revleridir. Diterpenlere örnek olarak sembren ve taksadiyen (taksolun öncülü) gösterilebilir. Diterpenler, biyolojide önemli olan retinol, retinal, and fitol gibi bileşiklerin temelini oluştururlar.
  • Sesterterpenler ``beş izopren`` birimli, 25 karbonlu terpenlerdir, diğer terpenlere kıyasla enderdirler.``sester-`` üçe yarım kala, yani iki buçuk demektir.
  • Triterpenler ``altı izopren`` birimden oluşurlar ve C30H48 moleküler formülüne sahiptirler. Köpek balığı karaciğeri yağının başlıca içeriği olan skualen doğrusal bir triterpendir ve iki farnesil pirofosfatın indirgenmeli birleşmesiyle oluşur. Ardındna skualen biyosentetik işlemden geçerekya lanosterol veya sikloartenola dönüşür, bunlar steroidlerin yapısal öncülleridir.
  • Tetraterpenler ``sekiz izopren`` birimden oluşurlar ve C40H56 moleküler formülüne sahiptirler. Biyolojik olarak önemli tetraterpenler arasında halkasız (asiklik) likopen, tek halkalı (n-monosiklik) gama-karoten, ve iki halkalı (bisiklik) alfa- and beta-karotenler sayılabilir.
  • Politerpenler ``pekçok izopren`` birimden oluşan uzun zincirlerdir. Doğal kauçuk, çift bağların ``cis`` konumlu olduğu poliizoprendir. Bazı bitkiler guta-perka olarak adlandırılan ``trans`` çift bağlı poliizopren üretirler.


Linkler

Commons|Gallery Terpenes

Kaynakça

kaynak wiki |dil=İngilizce |madde=Terpene |tarih=10.03.2007 |url=http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Terpene&oldid=114169139

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Terpen Resimleri

Rhododendron tomentosum
6 yıl önce

Rhododendron groenlandicum türüyle karıştırmamak gerekir. Bitkinin bütün parçaları merkezî sinir sistemini etkileyen zehirli terpen bileşikleri içerir....

Terpenoid
3 yıl önce

eklendiği modifiye terpenlerdir. (Bazı yazarlar terpenoidleri dahil etmek için "terpen" terimini daha geniş olarak kullanırlar. ) Terpenler gibi terpenoidler...

Alisiklik bileşik
3 yıl önce

doi:10.1039/JR9320001582 ^ Christmann, M (2010). "Otto Wallach: Founder of Terpene Chemistry and Nobel Laureate 1910". Angewandte Chemie International Edition...

Siyah yılankökü
6 yıl önce

kullanılmış olduğu bilinmektedir. Yapılan çalışmalar bu botanik ilacın damıtılmış terpen glikosid şeklinde uygun bir standardizasyonunun sağlandığı hallerde menopoz...

Siyah yılankökü, A.B.D., Alkalin, Alman, Almanya, Bilimsel sınıflandırma, Binominal nomenklatür, Botanik, Carolus Linnaeus, Hormon, Kuzey Amerika
İrin
3 yıl önce

yıkımlanma ile karakterize yangısal cevabın sonunda oluşan irinlerdir.Örneğin terpentin ya da kroton yağı gibi maddeler deri altı verilirse -ki bu işlem veteriner...

Limon
3 yıl önce

Limon ve diğer turunçgiller pek çok farklı kimyasal maddeyi içerirler. Bir terpen olan D-limonen, limona kokusunu ve tadını veren bir maddedir. Limonlar ayrıca...

Limon, Limon (ağaç), Limon (meyve), Limon (dergi)
Karoten
3 yıl önce

meyvelerin turuncu renginden sorumludur. Kimyasal olarak karoten bir terpendir, sekiz izopren birimden biyokimyasal olarak sentezlenir. Başlıca iki türü...

Huş kabuğu
3 yıl önce

yapılma saklama kapları, kabuğun içeriğindeki triterpenlerden betulin adlı terpen bileşiğinden dolayı uzun süre bozulmadan saklama özelliğine sahip olduğu...