Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Volkanik Kış

Kısaca: Volkanik kış olarak alt atmosfer tabakasının bir yanardağ patlaması sonucu soğuması fenomenine denir. Kül ve kükürtlü gazlardan oluşan aerosollar ve sülfürik asit, büyük patlamayla stratosfere kadar fırlayarak sis gibi bütün Dünya'yı kaplar. ...devamı ☟

Volkanik kış olarak alt atmosfer tabakasının bir yanardağ patlaması sonucu soğuması fenomenine denir. Kül ve kükürtlü gazlardan oluşan aerosollar ve sülfrik asit, büyük patlama stratosfere kadar fırlayarak sis gibi bütün Dünya'yı kaplar. Güneş ışınları böylece kısmen yutulur, kısmen de uzaya yansır. Stratosferde bu durum bir ısınmaya yol açar. Yerdeyse ortalamada Dünya iklími soğur, bölgesel ve mevsimlere bağlı olarak aynı zamanda ısınmalar da olur. Volkanik kışa benzer bir etki, (varsayılan) bir atom savaşıyla ortaya çıkan nükleer kıştır. Atmosferin ışın geçirgenliği için puslanma indeksi kullanılır ve 1883'teki Krakatau patlamasında 1000 olarak tespít edilmiştir. Puslanma indeksi, volkan patlama indeksiyle ancak uzaktan ilgilidir. Çünkü aynı şiddetteki yanardağ patlamalarının farklı miktarlarda kükürt açığa çıkarır. Kükürt gazlarının puslanma etkinliği, stratosfere az miktarda erişen külünkinden önemli derecede fazladır. Böylece meteorologlar, 1991'de Pinatubo'nun 6 şiddetindeki patlamasında Luzon Adası'nda 1000'lik bir puslanma tespit ederken sıcaklık ortalamada 0,5 derece santigrat azaldı. Sumbawa adasında 1815'teki patlamaysa daha vahim olup volkan patlama indeksi (VPİ) 7, puslanma indeksi 3000'di. Bu da etkisini ortalamada 2,5 santigratlık bir soğumayla gösterdi. Bundan dolayı 1816 Temmuz'unda Avrupa'da donma görülmüş ve bundan dolayı bu yıla yazsız yıl denmiştir. 1819'a kadar soğuk, bereketsiz hasatlara ve bunun sonucunda da Avrupa'dan ABD'ye göçlere sebep oldu. Benzer bir olay 6. yüzyılda yaşandı (bakınız 535-536 arası iklim değişiklikleri). Bir volkanik kışı şu anda getirmesi en muhtemel olan Yellowstone Millí Parkı'nda (A.B.D.) bulunan Yellowstone süper yanardağıdır. Patlaması durumunda lar sürebilecek buzul çağı benzeri bir iklim, bunun sonucunda da Dünya çapında bereketsiz hasatlar ve kıtlıklar görülebilecektir. Hiç de hayalí olmayan bu senaryo, Dünya çapında milyonlarca, belki de milyarlarca insanın yanardağ patlaması sonucunda ölmesine yol açabilecektir. †žToba felaketi teorisi"ne göre bir süper yanardağın son patlaması olan 75.000 yıl önceki Toba patlaması öyle bir iklim değişikliğine sebep oldu ki Homo sapiensin Dünya çapındaki birey sayısı 3000 ila 15.000 arasına düştü. Ayrıca bakınız * Nükler kış * Çarpış kışı

Kaynaklar

* Keith Briffa et al.: Influence of volcanic eruptions on Northern Hemisphere summer temperature over the past 600 years, in: Nature 393, 1998, S. 450-455. } * William J. Humphreys: Volcanic dust and other factors in the production of climatic changes, and their possible relation to ice gases, in: J Franklin Inst, 1913, S. 131†“172. * Patrick McCormick et al.: Atmospheric effects of the Mt Pinatubo eruption, in: Nature 373, 1995, S. 399-404. }

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.