Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Wiseman Hipotezi

Kısaca: Tablet teorisi olarak da bilinen Wiseman hipotezi, P. J. Wiseman'ın (1888 - 1948) ''New discoveries in Babylonia about Genesis'' (''tercüme:'' "Tekvin hakkında Babil'deki yeni keşifler") (1936) kitabında savunduğu üzere Tekvin'in yazarı ve kompozisyonu ile ilgili teorisidir. Güncellenmiş versiyonu olan ''Ancient records and the structure of Genesis: A case for literary unity'' (''tercüme'': "Tekvin'in antik kayıtları ve yapısı: Yazınsal birlik olgusu") 1985'te oğlu Donald Wiseman tarafından yayı ...devamı ☟

Tablet teorisi olarak da bilinen Wiseman hipotezi,

P. J. Wiseman

'ın (1888 - 1948) New discoveries in Babylonia about Genesis (tercüme: "Tekvin hakkında Babil'deki yeni keşifler") (1936) kitabında savunduğu üzere Tekvin'in yazarı ve kompozisyonu ile ilgili teorisidir. Güncellenmiş versiyonu olan Ancient records and the structure of Genesis: A case for literary unity (tercüme: "Tekvin'in antik kayıtları ve yapısı: Yazınsal birlik olgusu") 1985'te oğlu

Donald Wiseman

 tarafından yayınlandı. Teoriye göre, Tekvin'de Musa veya diğer yazarların bir araya getirdiği pasajlar, kil tabletler üzerine çivi yazısıyla yazılmış Mezopotamya kökenli tarih ve soyağacı kayıtlarıdır ve İbrahim tarafından İbranilere verilmiştir. Ahit eleştirisi açısından çok az kişi tarafından ilgi gören bu hipotez R. K. Harrison (1969) tarafından da desteklenmiştir. ==TarihçeP. J. Wiseman İngiliz Hava Tuğgenerali

P. J. Wiseman

, Orta Doğu'daki görevi sırasında birçok aktif arkeoloji sitelerinde bulundu ve antik tabletlerin sonunda genellikle belli bir formatta kolofon bulunduğunu farkına vardı. Kolofonlar üç bölümden oluşuyordu: # "Bu X'in tarihi/kitabı/soy ağacıdır..." yazısı, # Tabletin sahibinin veya yazarın adı, # tarihi: "büyük depremin olduğu yıl", "falanca kralın 3. yılı" vs. Wiseman, Tekvin'de bu kolofonun bulunduğu 11 yer buldu, bu yerlere toledot ("nesiller"in İbranicesi) pasajları denmektedir. Wiseman, Tekvin'deki hikayelerin eskiden çivi yazısıyla yazılmış tabletlerin bir araya getirilip Musa tarafından tek bir parşömen veya papirüse yazılmasıyla oluştuğu iddiasını ortaya attı. Wiseman'ın bu görüşü, hem Musa'nın dış kaynaklar olmadan Tekvin'i tek başına yazdığı inancına hem de Belgesel hipotezin Tekvin'in sonraları redaktörler tarafından yazıldığı tezine ters düşüyordu. Tekvin'deki toledotlar ile antik kolofonlar arasında bağ kurulduğunda bir nokta daha ortaya çıktı: Hem kolofonlar hem toledotlar hikayelerin sonlarında yer alıyordu. Dolayısıyla Tekvin 2:4'te bulunan ilk toledot pasajı bir sonraki hikayenin giriş bölümü değil Tekvin 1'de başlayan yaratılış hikayesinin bitişidir. Geleneksel anlayışa göre toledotların ardından soy ağacı geldiği için bu pasajlar giriş kısmı olarak kabul edilmekteydi. Harrison, Tevrat'ın büyük kısmının, Musa'dan sonra yaşamış bilinmeyen redaktörler tarafından yazıldığına inanan Wellhausen ve Belgesel hipotez takipçilerinin bu teoriyi reddettiklerini belirtmektedir. Harrison, dolayısıyla bu uzmanların arkeolojik bulguları ve antik Yakın Doğu edebi gelenekleriniyle ilgili değerli bilgileri göz ardı ettiğini savunmaktadır.

Donald Wiseman

Donald Wiseman

'ın, babasının, ilk olarak 1936'da basılmış kitabının güncellenmiş önsözünde Babil tabletlerinde birçok yeni kolofonların bulunduğunu dile getirmektedir. Suriye ve Mezopotamya'da bulunan metinlerde bu geleneğin iki bin yıl gibi bir süre devam ettiğini göstermektedir. Tekvin 1-37'nin, yazılmış en eski belge olabileceğini savunur. ==Tekvin'deki tabletlerWiseman teorisine göre, kolofonlarla ayrılmış tabletlerin dağılımı ==Geleneksel ayırımGelenksel görüşe göre toledotlarla ayrılan bölümler. ==Kitaplar*

P. J. Wiseman

, (1936), New Discoveries in Babylonia about Genesis London: Marsh, Morgan and Scott *

P. J. Wiseman

, Wiseman, D. J. (ed.), (1985) Ancient Records and the Structure of Genesis: A Case for Literary Unity, Thomas Nelson, Inc.Ayrıca bakınız== * Tevrat yazarları * Belgesel hipotez * Metinsel eleştiri * Ahit eleştirisi

Kaynakça

Notlar

* * * *

Dış bağlantılar

*

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.