Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Yıldız Adları Listesi

Kısaca: Günümüzde kullanılan yıldız adlarının birçoğunun kökeni eski çağ kültürlerine dayanmakta olup özellikle bugün, orta ve yakın doğu diye bildiğimiz bölgeden kaynaklanmaktadır. Hint, Sümer, Babil, eski Mısır ve Asurlulardan kalma birçok ad, dönemden döneme, bölgeden bölgeye aktarılarak, değişerek, yazılışı ve söylenişi bozularak, bir kültürden diğer kültürlere geçmişlerdir. ...devamı ☟

Günümüzde kullanılan yıldız adlarının birçoğunun kökeni eski çağ kültürlerine dayanmakta olup özellikle bugün, orta ve yakın doğu diye bildiğimiz bölgeden kaynaklanmaktadır. Hint, Sümer, Babil, eski Mısır ve Asurlulardan kalma birçok ad, dönemden döneme, bölgeden bölgeye aktarılarak, değişerek, yazılışı ve söylenişi bozularak, bir kültürden diğer kültürlere geçmişlerdir. Yunanlar, bu adları derlemiş ve 150 yılında İskenderiye'de Batlamyus'un "Mathematike Syntaksis" adlı kitabında bir bütünlüğe kavuşturulmuşlardır. Daha sonra Arap gökbilimciler ve El Sufi bu kitabı Kitab-ül mecisti adıyla Arapçaya çevirmiştir. Ortaçağ Avrupasında karanlık çağlar devam ederken, Arap gökbilimciler, Batlamyus'tan kaynaklanan adları, yerli Bedevi Arapların kullandıkları adları da katarak defalarca kayda geçirmişlerdir. Çeşitli biçimlerde ve kişilerce derlenen gökbilim bilgileri, Kitab-ül mecisti'nin, özellikle 10 ile 13'üncü yüzyıllarda İspanya'da Almagest adı altında Latinceye çevrilmesi ve Uluğ Bey ile El Tusi'nin eserleri gibi diğer gökbilim eserleriyle bütünleşmesi sonucu, yıldız adları Avrupa'da, bugün kullandıklarımıza benzer biçimde belirginleşmeye başlamıştır. Rönesans dönemindeki dilbilim çalışmalarıyla birlikte yürütülen araştırmalar, sonuçta bugün Batı dünyasında kullanılan adların temelini oluşturmuştur. Tek tek yıldızların, IAU (Uluslararası Astronomi Birliği) tarafından saptanmış adları yoktur. Yıldızları tanımlamak için, yer aldıkları takımyıldız içinde sıralama esasına dayanan bazı kodlama sistemleri kullanılmaktadır. Bunların en eskisi ve öncelikle kullanılanı, Bayer tarafından Uranometria adlı eserinde geliştirilmiş olan sistemdir. Bayer sistemine göre yıldızlar, en parlaktan daha sönük olanlara doğru sıralanarak Elinika abecesindeki harfler ile tanımlanırlar. Yıldıza bir kod verilir ve bu kod söz konusu harfin küçüğü ile takımyıldızın kısa kodundan oluşur, örneğin αPsc. Çoklu yıldızlar için harften sonra bir numara kullanılır, örneğin γ1And. Yıldız sıralamasında ikincil olarak kullanılan sistem ise Flamsteed'in Historia Coelestis Britannica adlı katalogunda gerçekleştirdiği sistemdir. Bu sistemde yıldızlar, sağ açıklıklarının büyüyen değerlerine göre, 1'den başlamak üzere numaralanarak kodlanırlar, örneğin 3Psc. Ancak, yıldızların parlaklıkları zamanla değiştiğinden ya da başlangıçta yanlış belirlenmiş olabileceğinden dolayı, Bayer sistemine göre parlaklık sıralaması günümüzde geçerli olmayabilir. Diğer yandan, yer ekseninin devinimi, sağ açıklık değerlerinin değişmesine yol açtığından, Flamsteed sistemindeki görülen sıra da güncel sağ açıklık değerlerine karşılık düşmeyebilir. Bunlara rağmen bir kez saptandıktan sonra, yıldız kodları değiştirilmemiştir. IAU sisteminde yıldızın standart adı, yer aldığı takımyıldızın adının Latincedeki genitif (-in) halinin önüne, sıralama harfinin ya da numarasının eklenmesiyle oluşur, örneğin αPsc yıldızının adı Alpha Piscium'dur. Ayrıca, çok parlak yıldızların, örneğin Canopus, Sirius, Arcturus gibi yıldızların batı dillerinde kullanılagelen özel adları da bazı gökbilim eserlerinde ve IAU kaynaklarında yıldızın özel adı olarak görülebilmektedir. Yıldızların diğer özel adları, genelde kökenlerinin bulunduğu imgelerdeki konumundan kaynaklanmakla birlikte, ilgili oldukları birçok başka konudan da gelmiş olabilirler. Kaynaklarındaki bu farklılıktan ve kökenlerini oluşturan imgelemlerin farklılığından dolayı, aynı yıldızın birbirinden çok farklı adları görülmektedir. Örneğin, Demirkazık yıldızının, gökteki konumundan, yere göre konumundan, ne işe yaradığından, ait olduğu imgelemden, başka yıldızlarla olan ilişkisinden, dil kökeninden kaynaklanan on altı farklı adı bulunmaktadır. Aynı biçimde, Türkçe yıldız adları çok farklılaşmış kültürel kökenlerden gelmektedir. Demirkazık ve Yıldırak gibi bazı adlar eski Türkçeden, Süheyl, Sünbüle ve Paye gibi bazıları Arapça ve Farsçadan, bazıları Osmanlıca adlardan, bazıları ise çeviri yoluyla batı dillerindeki adlardan kaynaklanmıştır. Osmanlıca adlar genelde doğrudan Arapça ya da Farsça'dan kaynaklandığı için, batı kaynaklı adların yazımında görülen bozulmalara uğramamıştır. Bundan dolayı da anlamlarının anlaşılması daha kolaydır * "Geleneksel" yıldız adları batı kültürüne göre düzenlenmiştir, Arapça yıldız adları da dahil edilir, * Geleneksel yıldız adları dizini - genellikle batı kültüründe kabul edilen yıldız isimleri (ancak her zaman kullanılmaz), * Arapça yıldız isimler listesi - Arapça kökenli olan batıdaki yıldız isimleri, * Çince yıldız adları dizini - Çin kültürü ve geleneksel metodlarıyla oluşturulmuş Feng Shui yıldız isimleri, * Hindu takvimi, Nakshatra yıldız kümesi ve yıldız isimleriyle.

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Geleneksel yıldız adları dizini
3 yıl önce

bakınız Dış bağlantılar Geleneksel yıldız adları Yıldız dizinleri Geleneksel Çince yıldız adları Arapça yıldız isimler listesi Jim Kaler's star page Frosty...
Yıldız
3 yıl önce

gezegenler listesi Yıldız dizinleri Büyük yıldızlar listesi Astronomi kılavuzu Yıldız günü Yıldız saati Yıldız sayımı Kurgudaki yıldızlar ve gezegen sistemleri...

Yıldız, Yıldız
Yıldız evrimi
3 yıl önce

Yıldız evrimi bir yıldızın yaşamı boyunca maruz kaldığı radikal değişikliklerin bir sürecidir. Yıldız'ın kütlesine bağlı olarak bu yaşam süresi, birkaç...
Yıldız oluşumu
3 yıl önce

sahip genç yıldızlara T Tauri yıldızı, daha yüksek kütleye sahip olan yıldızlara da Herbig Ae/Be yıldızları denir. Bu yenidoğan yıldızlar dönme eksenleri...
Küresel yıldız kümesi
5 yıl önce

1111/j.1365-2966.2005.09086.x. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi (link) Küresel yıldız kümeleri dizini Messier Kataloğu Bahar açısına göre önceki:...

Küresel yıldız kümesi, Açık yıldız kümesi, Gökbilim, Güneş, Işık yılı, Küre, Messier 80, Scorpius (takımyıldız), Taslak, Uydu, Yıldız topluluğu
çift yıldız
3 yıl önce

yıldız, ortak kütle merkezinde yörünge yapan iki yıldızdan oluşan bir yıldız sistemidir. İki, üç, dört ya da daha çok yıldızlı sistemler çoklu yıldız...

Çift yıldız, Algol, Astrofizik, Ay, Dünya, Güneş, Sirius, Spektroskopi, Yıldız, Cygnus X-1, Yıldız sistemi
Parlak yıldızlar listesi
6 yıl önce

yıldızlar dizini Yakın parlak yıldızlar listesi Yakın galaksiler listesi Yıldız dizinleri Takımyıldızına göre yıldızlar dizini ^ Graham M. Harper, Alexander...
Simbiyotik değişen yıldız
6 yıl önce

Simbiyotik değişen yıldız veya Z And değişenleri, etkileşen çift yıldız sistemleridir. Bu grubun belirleyici karakteristik özelliği, düzensiz fotometrik...