Çerimoya, Annona cherimola bitkisinin meyvesidir. Temelde Annonia ve roolinia diye iki ayrı çeşidi bulunmaktadır. Annona çeşidi en tanınan bilinen çeşidirdir.Asimina, Duguetia, Fusaea ve Porcelia ise bu meyvenin en çok bilinen türlerindendir.Meyvenin Annona türünün yaprakları 2–5cm uzunluğundadır,buna karşın 7–15cm uzunluğunda 6–10cm genişliğinde yapraklara sahip türleride vardır. Genellikle küçük bodur ağaçlarda yetiştirilmektedir. Yaprakları ovaldir.Ağaç aşağı yukarı 7 metre boya sahip olup ufak guruplar halinde 6 yapraklı 2,3cmlik sarı,kahvrengi tabanı mor benekli çiçekleri bulunmaktadır. Meyveleri hafif oval, eğer, 10–20cm uzunluğunda and 7–10cm çapındadır,yumuşak hafif yumruludur.Meyve eti beyaz olup,içinde koyu kahverengi tohumları bulunur.Tohumları toksik olup yenmez.Dünya'nın en lezzetli meyvelerinden biri olarak kabul edilmektedir. O kadar ki Mark Twain , Çerimoya'yı "insanların bilebileceği en lezzetli meyvelerden biri olarak tanımlar." Peru'da moşe yerlileri meyvelerini,tarımlarını ve sebzelerini sanatlarına yansıtmıştır,çerimoya'da hep seramiklerinde resmedilmiştir. Etnimolojisi Çerimoya adı kökeniniKeçuva dili'nden almıştır.Bu dilde chirimuya, "soğuk tohumlar anlamına gelir" çünkü bu bitkinin tohumları yüksek rakımlarda çimlenmektedir,bitkinin anavatanıda güney amerikanın ekvator altı sıcak ve ılık bölgelerindeki yüksek rakımlardır. Florida, Belize ve Guatemala da "Tikal", "Canul", "Sartenaya", "San Pablo", "Benque", "Caledonia" ve "Chonox" gibi adlarla bilinmekte ve tüketilmektedir. Kültürleri ve Kullanımı Orta ve Güney Amerika, Avrupa ve Uzakdoğu ülkelerinde ve İsrail de yetiştirilmektedir. Anavatanı olan Güney Amerika'da tropik kuşakta ormanlık bölgelerde yetiştirilen Çerimoyalar 700-2400m rakıma sahip yamaçlarda daha verimli olmaktadırlar. Bitki sıcak iklimlerde yetişmekle en fazla -3,-4 civarında bir soğuğa tahammül etmektedir, ancak bitki büyümesi için özellikle belli dönemlerde serin bir iklime sahip yerlere ihtiyaç duymaktadır. Bitki 1751'de Güney İspanya,1851'de Hawaii'ye getirilip yetiştirilmeye başlanmıştır. Ardından italya,tayvan,israil ve son olarak Avusturalya,Yeni Zelanda'ya girip yetiştirilmeye çalışılmıştır. Beyaz,tatlı,kokulu aromalı meyvelere sahip olup,meyveleri çilek,papaya,ananas,Monstera deliciosa karışımı biraz asidik bir tada sahiptir.Tohumları yenmez ve eğer parçalanırsa zehirlidir.Ancak meyveden kolayca ayrıltılabilir. Kabuğuda meyveden ayrılarak etli kısmı yenir zira kabuğunun yenmesinin felç gibi zararları olabilmektedir. Tozlaşma Çerimoya'nın çiçekleri hermafroit olsa da, çiçeklerinde kopya poleni kabul etmeyen bir sistem bulunmaktadır.Dahası kısa ömürlü çiçekleri önce dişi ve sonrasında ile belli saatler arası erkek halde kalmaktadır.Genelde çiçek ilk açtığında dişidir ancak sonrası 2.gün geç saatlerde erkek aşamasına girer ve ölür. Bu meyvenin ağacını ufak böceklerin,sineklerin ve kın kanatlıların tozladığı tahmin edilmektedir(Schroeder 1995). Zira arılarda bu ağaç için tozlaşmayı sağlayacak kötü bir vasıtadır. Bir bal arısı, erkek organından polenleri alabilir ancak bir başka ağacın dişi organına bu poleni bırakabilmesi zordur zira dişi organ çepheri bal arısının giremeyeceği kadar dardır. Bu sebeple tozlayıcıların bal arısından küçük olması gerekir. Bunun yanında sıklıkla,özellikle anavatanından uzakta, yetiştiriciler tozlaşmayı sıklıkla el ile veyahut rüzgarın polenleri diğer ağaca bulaştırmasına güvenerek yapmaktadır. Saklanması Çerimoya, 6 °C de %85-%90 nem oranında 3-4 gün muhafaza edilebilen bir meyvedir. Çerimoya saklanırken bu hususlar mutlaka dikkate alınmalıdır. Olgunlaşmayı hızlandırmak için kimi halde 1-2 gün 100 ppm etilende bekletme gibi olgunlaştırma muamelelerine başvurulmaktadır, bu sayede çerimoya meyvesi 5 gün içinde olgunlaşabilmektedir. Image:Cherimoya_cut_hg.jpg|Yarılmış çerimoya Image:Cherimoya_tree_hg.jpg|Ağaç Image:Cherimoya_plantage_hg.jpg|Güney Endülüs Özerk Bölgesi'nde bir çiftlik Image:Chirimoyamuseolarco.jpg|Moche Cherimoya. 200 B.C. Larco Museum Collection Lima, Peru File:Cherimoya bottle Cupisnique pre-columbian santiago.JPG| M.Ö 700 ile 10000 yıllarına ait yerlilerce yapılan çerimoya şekilli şişe Referanslar Champy P, et al., Quantification of acetogenins in Annona muricata linked to atypical parkinsonism in guadeloupe, Mov Disord. 2005 Dec;20(12):1629-33. PMID 16078200 Caparros-Lefebvre D, Elbaz A., Possible relation of atypical parkinsonism in the French West Indies with consumption of tropical plants: a case-control study. Caribbean Parkinsonism Study Group, Lancet. July 24, 1999;354(9175):281-6. PMID 10440304 Please see Pimenta et al., 2003 for information about toxicity. Dış bağlantılar * CHERLA Research Project (EU). Promotion of Sustainable Cherimoya Production Systems in Latin America through the Characterisation, Conservation and Use of Local Germplasm Diversity. *Schroeder, C. A. (1995). Pollination Strategy in the Cherimoya. * Cherimoya website *Owens, K. J.(2003). Genetic diversity of Annona cherimola Mill. in south central Bolivia. * Scheldeman, X. (2002). Distribution and potential of cherimoya (Annona cherimola Mill.) and highland papayas (Vasconcellea spp.) in Ecuador * Bridg, Hannia: Micropropagation and Determination of the in vitro Stability of Annona cherimola Mill. and Annona muricata L. * Postharvest Technology Cherimoya Produce FactsAnonaCuauhtzapotlChirimuya
