Alp Zeki Heper (d. 1939, İstanbul - ö. 1984), Türk yönetmen. Döneminde eleştirel başarı kazanmasına rağmen sansüre uğrayan ve hiçbir zaman seyirciyle buluşamayan Soluk Gecenin Aşk Hikayeleri filminin yönetmeni olarak tanınır. Dört uzun metrajlı film çekmiş ve sinemayı bırakmıştır.
Eğitimi ve sinemaya başlaması
Galatasaray Lisesi`nden mezun olduktan sonra, önce hukuk öğrenimi için Cenevre`ye gitti. Bir yıl sonra okulu bırakarak Fransa`ya geçti. Burada ``Paris Yüksek Sinema Enstitüsü`` `nü (Institut des Hautes Etedes Cinemotographiques - IDHEC) bitirdi. Okulun en başarılı yönetmeni seçildi. Paris`te kısa film çalışmalarına başladı. ``Bir Kadın`` ve ``Şafak`` isimli iki kısa film çekti. 1963`te ``Bir Kadın`` `la IDHEC, ``Şafak`` `la ise hem IDHEC hem Viyana Kültür Bakanlığı En İyi Film ödülünü aldı. Her iki film de, 2006`da 17. Ankara Uluslararası Film Festivali`nde gösterildi.Soluk Gecenin Aşk Hikayeleri ve diğer filmleri
Türkiye`ye döndü ve Lütfü Akad`ın yanında yönetmen yardımcısı olarak çalışmaya başladı. 1966`da kendi sinema prodüksiyon şirketini kurdu ve yapımcı yönetmen olarak çalışmaya başladı. Aynı yıl ilk filmi Soluk Gecenin Aşk Hikayeleri`ni yönetti. Fransa`da öğrendiği sinema dilini kullandığı, soyut bir aşk hikayesini şiirsel görüntülerle anlattığı bu filmde amatör oyunculara yer verdi. Film, dönemin yönetmen ve eleştirmenlerinden ilgi gördü. Buí±uel etkileri taşıyan ve karakterlerin cinsel bunalımlarına odaklanan ``Soluk Gecenin Aşk Hikayeleri``, film kontrol komisyonu tarafından müstehcen bulunarak sansürlendi. Film ayrıca, Danıştay tarafından sansürlenen ilk film oldu. Heper, bu yasaklara karşı tepkisini bir gazete ropörtajında, ``"Aşk hiçbir zaman müstehcen olmamıştır. Aşka karşı tutumdur müstehcen olan."`` sözleriyle ortaya koydu.2. Antalya Altın Portakal Film Festivaline katılan ancak seyirci karşısına çıkarılamayan film, yalnızca özel gösterimlerde izlenebildi. Genel olarak görüntüleri açısından estetik bulunurken, yabancılaşmayı anlatan içeriği fazla ilgi görmedi. Sonraki dönemlerde de seyirci karşısına çıkarılmadığından, sadece sinema arşivlerinde bulunan ve merak edilen bir film olarak kaldı.
İlk filmiyle ilgili yaşadığı bu olumsuzlukların ardından Adana`ya giderek bir süre bir çiftlikte yaşadı, sonra İstanbul`a döndü. Sinema çalışmalarına devam eden Heper, 1967`de toplumsal taşlama türüne dahil edilebilecek filmi ``Dolmuş Şoförünü yönetti. Bu kez, iki yıldız oyuncu olan Fatma Girik ve İzzet Günay`la çalıştı. Buna rağmen film ticari başarı elde edemedi. 1968`de yine bir yıldız oyuncuyu, Cüneyt Arkın`ı başrolünde oynattığı nispeten ticari bir film sayılabilecek ``Eşkıya Halil/Haydut`` `u çekti. Bu filmle, ilk kez bir filmi gösterim ve dağıtım şansı bulmuş oldu. Aynı yıl doğu-batı çatışmasını konu alan son filmi ``Karabattalın Acısı`` `nı çekti. Film, Bizans Kalesinin onarımında çalışan bir Rum genç kızı öldürmekle suçlanıp haksız yere idam edilen Türk delikanlının öyküsünü anlatır.
Sinemayı bırakması ve ölümü
Sinema anlayışını, ``"En sonunda yazan, yöneten, kurgulayan, görüntüleyen, oynayan, yapımcı ve seyirci de olabilirim. Yani tek başıma da izlemek zorunda kalabilirim filmlerimi."`` sözleriyle ifade eden Heper`in filmleri, karmaşık yapıya sahip olması ve dağıtım ve gösterim şansı bulamadığı için seyirciyle buluşamadı. Yönetmen bu sebeplerden dolayı üç yıllık zorlu dönemden sonra sinemayı bıraktı. Uzun süren rahatsızlığı nedeniyle 1984`te öldü.Çalışmaları
Sinema
Kısa metrajlı
- ``Bir Kadın / Le parfum de la Dame En Noir`` (16mm), 1962
- ``Şafak / L`Aube`` (35mm), 1963
Uzun metrajlı
- ``Soluk Gecenin Aşk Hikayeleri``, 1966
- ``Dolmuş Şoförü``, 1967
- ``Kara Battal`ın Acısı``, 1968
- ``Eşkıya Halil (Haydut)``, 1968
Yayımlanmış Kitapları
- Demir Pençe Casuslar Savaşı, 1969
Kaynaklar
- ``Alp Zeki Heper`` - Kamera Arkası web sitesi.
- Sinemanın Gogol`ü: Alp Zeki Heper - Kamera Arkası web sitesi.
Ayrıca bakınız
- Ümit Bayazoğlu: Uzun, İnce Yolcular - 37 Portre, YKY 2004, ISBN 975-08-0861-4.
Dış bağlantılar
- IMDb`de kişi|Alp Zeki Heper|1287462
- ``Alp Zeki Heper`` - Sinema Türk sayfası.
- Uzun, ince ve değişik - Yazar Ümit Bayazoğlu`nun Alp Zeki Heper`in de aralarında bulunduğu 37 portreyi anlattığı kitabı ``Uzun, İnce Yolcular`` `a ilişkin ropörtajı.