Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Andranik Ozanyan

Kısaca: Andranik Toros Ozanyan (Ermeni: Անդրանիկ Թորոսի Օզանեան, 25 Şubat 1865 - 31 Ağustos 1927), Ermeni gerilla lideri, Rus Ordusunda Ermeni gönüllülerinden oluşan birliklerden birinin komutanı. ...devamı ☟

Andranik Ozanyan
Andranik Ozanyan

Andranik Toros Ozanyan (Ermeni: Անդրանիկ Թորոսի Օզանեան, 25 Şubat 1865 - 31 Ağustos 1927), Ermeni gerilla lideri, Rus Ordusunda Ermeni gönüllülerinden oluşan birliklerden birinin komutanı. Yaşamı 1865'te Şebinkarahisar'da doğdu. 1890’da babasını döven bir Türk'ü öldürdü ve İstanbul’a kaçtı. Bir süre marangoz kalfası olarak çalıştığı İstanbul’da Hınçak komitesine katıldı. Bir polis şefinin öldürülmesi cinayetini üzerine alarak Batum’a kaçtı. Burada sosyalist eğilimli Hınçak grubundan uzaklaşarak, daha etkili bir örgütlenme modeli sunan Ermeni Devrimci Federasyonuna (Taşnak Partisi) katıldı. Sason'da bir ayaklanma başlatarak batı ülkelerinin dikkatini Ermeni sorununa çekmeyi planlayan örgütün isteği doğrultusunda Sason'a gitti. Kısa sürede cesareti ve kişilik gücüyle isyanın önderliğine yükseldi. 1901'de Muş'un Arakelots Manastırında 30 adamıyla bir ordu birliğine karşı 3 hafta direnip kurtulmayı başardı. 1904’te Batılı ülkelerin arabuluculuğu üzerine Sason'dan ayrılarak Bulgaristan'a gitti. Taşnaklar tarafından kurulan parti okulunun kuruluşunda çalıştı. 22 Şubat – 4 Mayıs 1907 tarihlerinde Ermeni Devrimci Federasyonu’nun Viyana’da toplanan Dördüncü Dünya Kongresi’ne delege olarak katıldı. Dünya Savaşının ilk günlerinde Antranik Bulgaristan'da idi, Tiflis'e döndü. 12 Ağustos 1914'te Rus Kafkasiya Ordusunun başkomutanı Mışlayevski ile görüştü ve ilk Ermeni gönüllü takımını örgütlemek ve başına geçmek ile görevlendirildi. Ermeni gönüllü alayları Mart 1915'te Van'da başlatılan isyanı destekledi. 18 Nisan 1915'te Dilman'da Halil Paşa yönetimindeki Osmanlı kuvvetlerini yenilgiye uğrattı. Ocak 1916'da Rus ordusuyla birlikte Bitlis'e girdi. Önceki yazın Van olayları'na misilleme olarak kenti yaktı ve sivil halktan çok sayıda kişiyi öldürttü. Bu nedenle Rus Divan-ı Harbinde yargılanıp tutuklandı ise daha sonra rütbesi iade edildi. 1917'de Rusya İmparatorluğu yıkılmış, Anadolu'daki düzenli Rus birlikleri dağılmaya başlamıştı. Kafkasya cephesi komutanı tuğgeneral Lebedenski Anadolu'da Ermeni birliklerinden savayı diğer silahlı birliklerin kalmaması üzerine 1918 Ocak ayında Antranik'i tuğgeneral ilan etti ve o Erzurum'u Osmanlı kuvvetlerine karşı savunmak ile görevlendirildi. 2 Mart 1918’de Antranik Erzurum Merkez Komutanlığını üzerine aldı. İlk günler ordusunda düzen yaratmaya gayret etti, ancak Osmanlı birlikleri Erzurum’a yaklaştıkça askerleri katliamlara başladı. 12 Mart 1918'de Osmanlı orduları Erzurum’a girerken kaçan Ermeni askerleri arkalarında harap olmuş bir şehir, kadın, çocuk, ihtiyar çok sayda ölü bırakmışlardır. İlerleyen Kafkas İslam Ordusu karşısında İngiliz orduları ile birleşmek için İran Azerbaycanı'na çekildi, fakat Hoy şehiri yakınlarında Ali İhsan Sabis Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu karşısında 9 Haziran 1918'de yenilerek Nahcivan’a çekildi. 28 Mayıs 1918'de kurulan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti, Osmanlı İmparatorluğu ile Batum Antlaşması'nı imzalayınca Ermenistan Cumhuriyeti yönetimiyle bağlarını kopardı. Ermenistan Cumhuriyeti’nin bu şartlar altında varlığını ve kuvvetlerini dağıtmayı reddeden Antranik, Culfa ve Nahcivan bölgesinde Türk/Azeri milislerine karşı düzensiz savaşı sürdürdü. Türk ordularının Nahcivan’a ilerlemesi üzerine Zengezur Dağlarına çekilerek gerilla hareketi başlattı. İngilizlerin müdahalesi üzerine Ermeni hükumetiyle barışmaya razı oldu. Ancak Nisan 1919'da yeniden isyan edip ordusuyla Erivan üzerine yürüdü. İkna edilerek yurt dışına çıkarıldı. Amerika'ya giderek Fresno'ya yerleşti. Antranik, müttefiklere savaş boyunca yaptığı yardımlardan dolayı Fransız Cumhurbaşkanı Raymond Poincaré tarafından Légion d'Honneur madalyasıyla ödüllendirildi. 1927'de öldü. Naaşı Paris'e getirilerek Père Lachaise Mezarlığına gömüldü. Sovyetler Birliği döneminde Antranik adı Sovyet Ermenistanında siyasi açıdan sakıncalı idi. 1990'da Ermenistan'ın bağımsızlığından sonra yeniden ulusal kahraman ilan edildi. Naaşı Erivan'a getiridi. Erivan'ın ana meydanına Antranik heykeli dikildi.

Kaynaklar

Vikipedi

Sayit Karabulut - 6 yıl önce

Antranik Balkan savaşları sırasında da boş durmamış, Türk ve Müslüman düşmanlığını göstermiştir. Bulgar çetecilerle hareket ederek kendine bağlı Ermeni Milis gücü oluşturup Türk köylerini basmış Balkanlarda da yüzlerce Türk'ü katletmiştir.


Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Ermeni Gönüllü Tugayları
3 yıl önce

Meclisi üyesi Karekin Pastırmacıyan gibi komutanları vardır. General Andranik Toros Ozanyan Rus gönüllü birliklerin genel komutanı idi. Bu askerlerin nereden...

Ermeni Gönüllü Tugayları, Albayrak Gazetesi, Demokratik Ermeni Cumhuriyeti, Ermeni Diasporası, Ermeni Tehciri, Ermeni soykırımı iddiaları, Ermeni terörü, Ermeniler, Ermenistan, Halil Berktay, Haçin Olayı
Dağlık Ermenistan Cumhuriyeti
7 yıl önce

bölgeye sıkıştırıldı. Andranik Toros Ozanyan bu yeni sınırları kabul etmeyerek ve yeni bir devletin kurulduğunu ilan etti. Ozanyan'ın faaliyetleri Dağlık...
31 Ağustos
3 yıl önce

tarihçi (d. 1855) 1921 - Karl von Bülow, Alman mareşali (d. 1846) 1927 - Andranik Ozanyan, Osmanlı Ermenisi gerilla lideri (d. 1865) 1941 - Marina Tsvetayeva...

31 Ağustos, 31 Ağustos
25 Şubat
3 yıl önce

başkanı (ö. 1936) 1862 - Helen Bannerman, İskoç yazar (ö. 1946) 1865 - Andranik Ozanyan, Osmanlı Ermenisi gerilla lideri (ö. 1927) 1865 - Charles Ernest Overton...

25 şubat, 25 şubat
Şebinkarahisar İsyanı
7 yıl önce

yaklaşık yirmi beş gün süren Ermeni isyan hareketidir. Şebinkarahisar Andranik Ozanyan'ın doğduğu şehirdir. Osmanlı ordusu Kafkas Cephesi'nin ana ikmal yolu...
Kafkasya Cephesi
3 yıl önce

olarak Kafkasya Valiliği altında kuruldu. Bu kuvvetlerin başına Andranik Toros Ozanyan getirildi, diğer birimleri ise Drastamat Kanayan, Arşak Gafavian...

Kafkasya Cephesi, 17 Ocak, 18 Ocak, 1914, 1915, 1917, 1918, 1919, 1 Kasım, 2 Ocak, 4 Ağustos
Iğdır
3 yıl önce

Bölgesi'nde Ermeni isyanlarını kışkırtmış ve isyanlara elebaşılık etmiş olan Andranik Ozanyan şöyle anlatıyor: II. Kafkas Kolordu Komutanlığından III. Ordu Komutanlığı'na...

Iğdır, Iğdır