(Çift toynaklılar) | alttakım = Ruminantia
(Geviş getirenler) | familya = Tragulidae
(Cüce geyikgiller) | familya_yazar = Milne Edwards, 1864 | altbaşlık = Türler | açıklama = ``Metne bakınız``
Cüce geyikgiller (Tragulidae), Afrika`nın ve Asya`nın tropik ormanlarında rastlanılan bir çift toynaklı familyası. Sadece 4 türden oluşan bu familyanın mensupları ancak tavşan büyüklüğündedirler ve geviş getirenler alt takımının evrensel açıdan en ilkel üyeleridir.
Özellikler
Cüce geyikgiller ancak 40-85 cm uzunluk ve 2-12 kg ağırlıkları ile en küçük çift toynaklılardır. Boynuzları yoktur ama misk geyiğigillerde olduğu gibi 2 adet uzun dişleri vardır. Özellikle erkeklerde bu dişler çok uzundur ve ağızdan dışarıya dikilir. Vücutları yuvarlağımsı olur ve vücutlarının büyüklüğüne göre çok ince bacakları vardır. Renkleri kavuniçi-kahverengi ile gri arası değişir. Vücutlarının altı daha açık renk, bazen beyaz olur. Dört türün ikisinde, yanlarında sıraya dizili beyaz benekleri vardır. Küçük kafaları, sivri ağızları ve büyük gözleri vardır.Yayılım ve yaşam alanı
Sadece Afrika cüce geyiği Orta Afrika`nın bir bölgesinde, diğer üç tür ise Güney ve Güneydoğu Asya`da Hindistan`dan Endonezya`ya varan bir coğrafyada yaşarlar. Yaşam alanı olarak özellikle tropik ormanların çok sıkı vejetasyonu ve suyun yakınında olan kısımlarını seçerler.Yaşam şekli
Tüm cüce geyikgiller akşam ve gece aktiftir. Çok ürkektirler ve iyi saklanırlar. Bu yüzden insanlara pek görünmezler. Kendilerine ait bölgeleri idrar, katı dışkı veya da çenelerinde bulunan bir bezede üretikleri kokulu bir sıvı ile işaretlerler. Bazıları yalnız diğerleri ise çift olarak yaşarlar.Beslenme
Diğer gevişgetirenlerde de olduğu gibi çok odalı bir mideleri vardır.
Üreme
Familyanın iki türünde görülmüş olan ilginç bir özellik, dişinin doğum yaptıktan sadece bir kaç saat sonrasında derhal tekrar çiftleşmesidir. Böylece bu türlerde dişiler neredeyse bütün ömürlerini gebe olarak geçirir. Gebelik 5-7 ay sürer ve sonra bir (çok seyrek iki) yavru dünyaya gelir. Yavrular bir kaç ay içinde ergenleşir ve annelerini terk ederler.Sınıflandırma
Evrensel açıdan cüce geyikgiller tüm gevişgetirenlerin atasıdır. Cüce geyikgillerin en eski kalıntıları erken Miozí¤n çağından kalmadır. Bu dönemde en geniş yayılımlarını yaşamış ve Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarına yayılmışlardır. Günümüzde yaşayan türler ve bu eski ataları arasında neredeyse hiç fark yoktur.Günümüzde yaşayan 4 tür tanılmaktadır:
- Cins ``Hyemoschus``
- Afrika cüce geyiği ya da ``Su misk geyiği`` (``Hyemoschus aquaticus``)
- Cins ``Tragulus``
- Büyük kançil (``Tragulus napu``)
- Küçük kançil (``Tragulus javanicus``)
- Cins ``Moschiola`` (bazı bilimciler ``Tragulus`` cinsine sayarlar)
- Benekli kançil (``Moschiola meminna``)
Kaynakça
- Ronald M. Nowak: ``Walker`s Mammals of the World``. Johns Hopkins University Press, 1999 ISBN 0801857899