Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Danıştay (Türkiye)

Kısaca: Danıştay; Türkiye Cumhuriyeti'nin yürütme organlarına yardımcı bir inceleme, danışma ve karar organı olup yönetimin yargı yoluyla denetlenmesi görevini yapan bir yargı kuruluşudur. ...devamı ☟

Danıştay; Türkiye Cumhuriyeti'nin yürütme organlarına yardımcı bir inceleme, danışma ve karar organı olup yönetimin yargı yoluyla denetlenmesi görevini yapan bir yargı kuruluşudur. Tarihçe Gülhane Hattı Hümayunu ile Osmanlı tebaasının din ve mezhep farkı gözetilmeksizin can, mal, ırz ve namus gibi tabi haklarının kanun teminatı altına alınacağı devletçe vaat edilmiş, böylece yeni bir hukuk devletinin temel prensipleri ortaya konmuş, idarenin (devletin) de hukuk kurallarına uyması gerekliliği Osmanlı’da kabul edilir bir fikir haline gelmiştir. Bu dönemde, II. Mahmut tarafından 1837 yılında Meclisi Valay-ı Ahkamı Adliye adında ve günümüz Danıştay’ı ile Yargıtay’ının temelleri olan bir yüksek mahkeme kurulmuş; daha sonra 1868 yılında Sultan Abdülaziz döneminde bu yüksek mahkeme (Meclisi Valay-ı Ahkamı Adliye) ikiye ayrılarak Şuray-ı Devlet adıyla Danıştay ve Meclisi Ahkamı Adliye adıyla Yargıtay kurulmuş; böylelikle, yargı ve yürütme birbirinden ayrılmıştır. Bu iki yargı organından Şura'yı Devlet'e hem kanun tasarılarını hazırlama hem de idari uyuşmazlıklara çözüm getirme şeklinde hem "kanun tasarı hazırlama" hem "yargı" görevi olarak iki görev verilmişken, Divan­ı Ahkam­ı Adliye'ye ise yalnızca "yargı" görevi verilmiştir. Padişah Abdülaziz'in 10 Mayıs 1868 günlü nutkuyla fiilen çalışmaya başlayan Şurayı Devlet'in "Kavanin ve nizamat layihalarını tetkik ve tanzim, mesalihi mülkiyeyi tetkik, hükümet ile eşhas beyninde mütehaddis deaviyi rü'yet ve memurini devletin tahkik ahvaliyle, muhakemelerini icra" görevlerini yerine getirmek üzere kurulmuştur. "Hükümet ile eşhas beyninde mütehaddis davaları" görmek ve çözümlemek görevi, 1876 Kanuni Esasisi ile genel mahkemelere bırakıldığından, İmparatorluk Danıştayının yargısal görevi çok sınırlı kalmıştır. İmparatorluk döneminde 54 yıl görev yapan Danıştay, 4 Kasım 1922 tarihinde İstanbul’daki bütün merkez kuruluşlarının TBMM Hükümetinin idaresine geçmesiyle 669 sayılı kanunla yeniden düzenlenip, 6 Temmuz 1927 tarihinde çalışmaya başlamıştır. 669 sayılı Kanuna göre Danıştay, üç idari bir dava dairesi olmak üzere, dört daireden oluşmaktaydı. 1961 Anayasası, mahkemelerin ve hakimlerin bağımsızlığını hem yasama ve hem de yürütme organlarına karşı koruyabilmek için gerekli hükümleri öngörmekte idi. Bu Anayasanın 114. maddesinde, "İdarenin hiçbir eylem ve işlemi yargı mercilerinin denetimi dışında bırakılamaz" denilmiş ve 1982 Anayasası ile bazı kısıtlamalar getirilmişse de, temel ilke korunmuştur. 1982 yılında ayrıca, ilk derece idari yargı mercileri olan idare ve vergi mahkemelerinin kurulmasıyla, idari yargı örgütünün kuruluşu tamamlanmıştır. Bu gün Danıştay, bu mahkemelerin üzerinde bir temyiz mercii olarak yargı görevine devam etmektedir. Yapısı Danıştay, Türkiye'nin 6 yüksek yargı organından birisidir. 14'ü dava, biri idari daire olmak üzere toplam 15 daireden oluşmaktadır. Anayasa'da öngörülen Yüksek Mahkemelerden biri olan Danıştay, Anayasa'nın 155. maddesine göre, yönetimin yargı yoluyla denetlenmesinde etkin ve önemli görev yapan bir yargı kuruluşu olmanın yanı sıra, yürütme organına yardımcı bir inceleme, danışma ve karar organıdır. Bugün Danıştayın idari görevleri ile yargı görevi birbirlerinden kesin olarak ayrılmış ve her iki görevi yürütecek daireler birbirinden tamamen ayrı olarak kurulmuşlardır. Yönetimin yargı yoluyla denetlenmesi görevini, idare ve vergi mahkemeleriyle birlikte, Danıştayın dava daireleri yürütmektedir. Günümüzde Danıştay, 1982 yılında yürürlüğe giren 2575 sayılı Danıştay Kanununa göre örgütlenmiştir. Bu Kanuna göre Danıştay, ondördü dava, biri idari olmak üzere onbeş daireden oluşmaktadır. Bugün Danıştayda, Danıştay Başkanı, Başsavcı, başkanvekilleri, daire başkanları ve üyeler olarak, 168 yüksek mahkeme hakimi görev yapmaktadır. Danıştayda, Daire başkan ve üyeleri haricinde, dava dosyalarını inceleyerek daire veya görevli kurullara gerekli açıklamaları yapmak, tutanakları hazırlamak, dava hakkındaki görüşlerini daire veya kurula bildirmek ve karar taslaklarını yazmakla görevli tetkik hakimleri ile davalar hakkında hukuki mütalaalarını bildirmekle görevli savcılar da görev yapmaktadır. Danıştay Başkanları Danıştay Şuanki Yönetimi Ayrıca bakınız * Danıştay Saldırısı Dış bağlantılar * Türkiye Cumhuriyeti Danıştay Başkanlığı resmi sitesi

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Danıştay Saldırısı
3 yıl önce

Danıştay Saldırısı, 17 Mayıs 2006 tarihinde Danıştay 2. dairesine Alparslan Arslan adlı saldırganın gerçekleştirdiği silahlı eylemdir. Saldırı sonrasında...

Danıştay Saldırısı, Danıştay Saldırısı
Danıştay
3 yıl önce

Konseyi (Küba) Danıştay (Lüksemburg) Danıştay (Mısır) Danıştay (Nijerya) Danıştay (Norveç) Danıştay (Türkiye) Danıştay (Portekiz) Danıştay (Yunanistan)...

Danıştay, Danıştay
Türkiye Danıştay başkanları listesi
7 yıl önce

Türkiye Danıştay başkanları listesi Türkiye Danıştay Başkanlarının listesidir: ^ 28 Nisan 1949 tarihine kadar vekil. ^ 24 Şubat 1965 tarihine kadar vekil...
Selami Celayir
7 yıl önce

1979 tarihinde Danıştay üyeliğine seçilmiş, daha sonra Samsun Bölge İdare Mahkemesi Başkanlığı yapmış, 5 Mart 1989 tarihinde tekrar Danıştay üyeliğine seçilmiş...
Süleyman Sırrı Kırcalı
7 yıl önce

güvenliği konusunda önemli çalışmalar başlatmış ve yürütmüştür. Eylül 1955'te Danıştay üye yardımcılığına getirilmiştir. Bu dönemde Ankara Üniversitesi Hukuk...

Süleyman Sırrı Kırcalı, 10 Eylül, 16 Ocak, 1925, 1955, 1972, 1982, 1983, 1986, 1988, 1990
2006'da Türkiye
7 yıl önce

Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti) 17 Mayıs - Danıştay binasına silahlı saldırı düzenlendi. 1 kişi hayatını kaybetti, 4 kişi yaralandı. (bkz. Danıştay Saldırısı)...
Nuri Alan
3 yıl önce

Nuri Alan (d. 9 Nisan 1939, Kahramanmaraş), Türk hukukçu, eski Danıştay Başkanı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden 1960 yılında mezun olmuş, TODAİE'yi...
1963-64 Türkiye 1. Futbol Ligi
7 yıl önce

kalan Karşıyaka küme düştü. Ardından mahkemeye başvuran Karşıyaka'nın Danıştay (Türkiye) kararıyla galibiyeti geri verildi ve 1966-67 sezonu itibarıyla 1...